Drzewa rosnące w ich naturalnym zasięgu występowania są przystosowane do znoszenia zwykłych w granicach tego zasięgu wahań niskich temperatur, mogą jednak wykazywać reakcję chorobową, gdy spadek temperatury jest zgodny z porą roku, ale wyjątkowo wielki, np. w wypadku gwałtownego mrozu zimą, albo gdy spadek ten jest niezgodny z charakterem danej pory roku.

W pierwszym wypadku, zwłaszcza gdy spadek temperatury zimowej jest nie tylko znaczny, ale i nagły, dochodzi często m.in. do głębokiego pękania pni drzew wzdłuż ich włókien i powstawania tzw. pęknięć mrozowych (lub rys mrozowych), a następnie, dzięki procesom gojenia, tzw. listew mrozowych; są to uszkodzenia w postaci ran, które nie tylko obniżają wartość techniczną pnia, ale stanowią także bramę wejścia dla grzybów rozkładających drewno.

W drugim wypadku drzewa leśne ulegają bardzo uciążliwym zjawiskom zwanym przymrozkami i wymarzaniem. Przymrozki mogą być późne (na wiosnę) i wczesne (w jesieni), a więc w sezonie wegetacyjnym, kiedy delikatne soczyste tkanki są bardzo wrażliwe na spadki temperatur. Szczególnie wielkie szkody wyrządzają przymrozki późne, które powodują więdnięcie, zamieranie i przebarwienie młodych pędów charakteryzujących się silnie nawodnionymi tkankami. Drzewa wcześniej pędzące cierpią bardziej od przymrozków późnych niż drzewa pędzące później, ponadto bardziej ulegają im drzewa młode i niskie, niż starsze i wysokie. Wczesne przymrozki wyrządzają więcej szkód wśród drzew liściastych niż iglastych, gdyż na ogół pędy tych ostatnich osiągają wcześniej tzw. dojrzałość zimową, polegającą na odpowiednio daleko posuniętym zdrewnieniu tkanek. Szczytowe partie zdrewniałych pędów zamierają wskutek przymrozków wczesnych.

Wymarzanie powoduje niekiedy straty w szkółkach leśnych. Zjawisko to, występujące zimą i wcześnie na wiosnę, polega na wyciąganiu siewek drzew z gleby w wyniku kolejnego zamarzania i tajania gleby, co powoduje ich zamieranie. Gdy gleba zamarza, tworzą się w niej warstwy utworzone z kryształków lodu. W czasie tworzenia się tego lodu gleba znajdująca się nad nim zostaje uniesiona w górę przy równoczesnym podsiąkaniu wody z niżej położonej warstwy gleby. W tej sytuacji siewki, po odtajaniu gleby, nie tylko że zostają mniej lub więcej wyciągnięte z niej, ale nie znajdują także niekiedy wystarczającej ilości wody w podglebiu i tym bardziej giną. Im mniej wody znajduje się w glebie w czasie jej zamarzania i im bardziej gleba jest piaszczysta, tym bardziej sprzyja ona wymarzaniu siewek. Głębsze zakorzenienie siewek chroni je bardziej przed wymarzaniem aniżeli płytsze.

Stopień zagrożenia drzew leśnych przez niskie temperatury zależy w znacznym stopniu od klimatu, konfiguracji terenu, rozmieszczenia względem siebie drzewostanów różnego wieku i gatunkowej przynależności drzew. Klimat kontynentalny sprzyja na ogół bardziej powstawaniu rys mrozowych na pniach aniżeli klimat morski. Konfiguracja terenu lub układ drzewostanów może sprzyjać nagromadzeniu się chłodnych mas powietrza i tworzyć na pewnych obszarach tzw. mrozowiska, w których szczególnie silnie występują zarówno przymrozki późne jak i wczesne (Geiger 1950). Co do odporności drzew na niskie temperatury, to w stosunku do przymrozków późnych najbardziej podatnymi okazały się orzech włoski, jesion, dąb, buk, świerk pospolity, modrzew europejski, modrzew japoński, daglezja i inne, umiarkowanie podatnymi — niektóre topole, a w znacznej mierze odpornymi m.in. brzoza, wiąz, większość pospolicie uprawianych topól, sosna zwyczajna i inne. Ponadto istnieje znaczne zróżnicowanie w zakresie odporności na niskie temperatury także w ramach populacji poszczególnych gatunków drzew.

Źródło: Karol Mańka. „Fitopatologia leśna”. PWRiL Warszawa. 1998.