Gatunek

Gatunek jest podstawową jednostką systematyczną. Gatunki bowiem są kategoriami realnie występującymi w przyrodzie.

Gatunek to zbiór osobników charakteryzujących się zespołem cech odróżniających je od innych organizmów. Gatunek ten zajmuje określone miejsce na Ziemi, a więc ma swój zasięg geograficzny, a mając podobne wymagania ekologiczne, zajmuje określone siedlisko. Osobniki należące do dwóch różnych gatunków nie powinny się krzyżować, ale w świecie roślin istnieją liczne wyjątki od tej reguły.

Rośliny w przyrodzie nie występują pojedynczo, lecz tworzą populacje, czyli zbiory osobników jednego gatunku, zamieszkujących określony obszar i mogących się swobodnie między sobą krzyżować, czyli mających wspólną pulę genową. W obrębie takiej populacji (populacja Mendlowska) zachodzi proces ewolucji. W przeszłości badacze opisujący nowo poznane rośliny zaliczali je do jednego gatunku często na podstawie podobieństwa różnych cech morfologicznych lub rozsiedlenia geograficznego. Stosując te same kryteria, do osobnych gatunków zaliczano też czasem populacje różniące się tylko mało istotnymi cechami, które z punktu widzenia genetyki mogłyby decydować o wyodrębnieniu najwyżej rasy geograficznej, ekotypu lub odmiany.

Tak więc stosowane w systematyce jednostki klasyfikacyjne (taksony) określają ich położenie w hierarchii systemu klasyfikacyjnego. Grupę populacji nazywa się taksonem wtedy, gdy uważa się ją za wystarczająco odrębną nawet wobec mniej istotnych, z punktu widzenia genetyki, cech. Takie terminy jak: „gatunek”, „rodzaj”, „rodzina”, „rząd” itp., wskazują więc w systematyce kategorię populacji. Gatunki pokrewne łączymy w rodzaje, a te znów na podobnej zasadzie w rodziny, rodziny w rzędy, rzędy w klasy, a klasy w gromady.

Wszystkie jednostki systematyczne określa się łacińskimi nazwami; dla gatunków stosuje się podwójną nomenklaturę, wprowadzoną przez K. LINNEUSZA w 1753 r.: do nazwy rodzajowej dodaje się nazwę gatunkową (najczęściej przymiotnikową). W ten sposób np. w obrębie rodzaju sosna (Pinus), sosna zwyczajna (pospolita) nosi nazwę Pinus sylvestris. Nazwy łacińskie rodzin mają zwykle końcówkę -aceae, a rzędów -ales. Nazwy rodzajów są zawsze rzeczownikami w pierwszym przypadku liczby pojedynczej i pisze się je dużą literą. Według ostatnich zaleceń kongresów botanicznych nazwy gatunkowe powinny być pisane małą literą, nawet gdy pochodzą od nazwisk .

Jednostkami systematycznymi niższymi od gatunku są podgatunki, odmiany i formy. Pojęcie odmiany, formy itp. było różnie ujmowane przez różnych autorów, często więc ta sama roślina była zaliczana do różnych kategorii (np. Juniperus communis f. stricta REHD. = J. hibernica LOOD = J. communis f. hibernica BEISS = J. communis var. hibernica).

g/gatunek.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:39 (edycja zewnętrzna)