Sortowanie materiału sadzeniowego

Wyjęty materiał sadzeniowy podlega klasyfikacji jakościowej, tzn. sortowaniu. Klasyfikowanie sadzonek polega na ocenie ich jakości. Podstawą klasyfikacji materiału sadzeniowego są określone wymagania jakościowe, zawarte w normie branżowej „Materiał sadzeniowy, sadzonki drzew i krzewów do upraw leśnych, plantacji i zadrzewień - BN-76/9212-02”.

Każdy z typów sadzonek do upraw leśnych i plantacji oraz każda, oprócz plennej, forma sadzonek do zadrzewień dzieli się, w zależności od jakości, na 2 klasy: I i II. Klasy te wyróżniane są na podstawie wymagań co do wysokości części nadziemnej, średnicy w szyjce korzeniowej i długości systemu korzeniowego, w odniesieniu do gatunku, wieku i sposobu produkcji.

Sadzonki drzew i krzewów do upraw leśnych, plantacji i zadrzewień powinny, spełniać prócz wymagań szczegółowych, następujące wymagania ogólne:

• pączek szczytowy strzałki sadzonki powinien być zdrowy i dobrze wykształcony; u sadzonek drzew i krzewów liściastych o formie krzewiastej dopuszczalne jest skrócenie wierzchołków pędów do wysokości określonej wymaganiami szczegółowymi,
• wysokość sadzonek do upraw leśnych i plantacji, dla których podano tylko wymiar minimalny, nie może przekraczać podwójnej wartości tego wymiaru z wyjątkiem sadzonek o formie plennej do zadrzewień, których wysokość nie może przekraczać półtorakrotnej wartości podanej wysokości,
• niedopuszczalne są uszkodzenia, martwica kory oraz zwiędnięcie i pomarszczenie kory,
• strzałka sadzonki o wysokości powyżej 0,5 m musi być praktycznie prosta,
• u sadzonek drzew i krzewów niedopuszczalne są dwójki i wielopędowość,
• pędy boczne korony drzew iglastych nie mogą być przycinane; pędy boczne korony drzew liściastych mogą być przycięte na dowolnej długości u połowy pędów w koronie a rany po pędach przyciętych przy strzałce muszą być zabezpieczone przed infekcją,
• system korzeniowy powinien być skupiony; korzenie szkieletowe mogą być gładko przycięte w odległości określonej normą, wymagane jest występowanie korzeni drobnych,
• jeżeli u sadzonek I klasy jakości co najmniej jeden z określonych normą elementów nie odpowiada wymaganiom szczegółowym dla tej klasy, zalicza się je do II klasy jakości.

Sortownie materiału sadzeniowego jest czynnością bardzo pracochłonną i wymagającą sporego doświadczenia od robotników, którzy ją wykonują. Dla przyspieszenia i prawidłowego wykonania sortowania używa się specjalnych szablonów. Są to deseczki opatrzone z boku wycięciami, odpowiadającymi średnicy w szyjce korzeniowej dla poszczególnych wyborów. Jeżeli sortowanie odbywa się w pomieszczeniu, szablony przymocowuje się do stołów, na których przeprowadza się klasyfikowanie siewek. W trakcie sortowania odrzuca się materiał sadzeniowy nie osiągający wymagań II klasy, natomiast rozsegregowany materiał klasy I i II przechowuje oddzielnie. Aby ułatwić przewożenie sadzonek do miejsca dołowania, układa się je w pęczki po 50 lub 100 sztuk.

Wymiary minimalne podstawowych gatunków drzew według BN-76/9212-02