Dąb bezszypułkowy

Quercus petraea LIEBL. (Q. sessiliflora SALISB., Q. sessilis EHRH.) — dąb bezszypułkowy

Drzewo niższe od dęba szypułkowego, osiąga wysokość 20—30 (40) m. Tworzy prosty pień, widoczny prawie do wierzchołka i bardziej regularną, węższą koronę, kora podobna do dębu szypułkowego. Pąki długości 0,5—1,5 cm, wydłużone lub okrągłoowalne, z orzęsionymi na brzegach łuskami. Pędy nagie, równomiernie ulistnione.

Liście nagie, z górnej strony ciemnozielone, ze spodniej jaśniejsze, odwrotniejajowate, regularnie klapowane, nasada liścia klinowata, rzadziej ucięta; nerwy dochodzą tylko do końców klap; ogonek liściowy długi (do 2 cm), zwykle żółty, podobnie jak nerw główny. Znaczna część liści po uschnięciu pozostaje przez zimę na drzewie. Kwiaty żeńskie i owoce prawie siedzące; ich szypułki są nie dłuższe od ogonków liściowych. Żołędzie zwykle skupione po 2—5, najczęściej kształtu owalnego, bez tępego ścięcia u podstawy, w górnej części nieco zwężające się, ze stępionym wierzchołkiem i bez prążków.

Dąb bezszypułkowy rozwija się i kwitnie o 2 tygodnie później od dęba szypułkowego. Listki zupełnie młodej siewki dębu szypułkowego są początkowo czerwonawe, bezszypułkowego natomiast są raczej żółtawozielone lub oliwkowobrązowe. Dąb bezszypułkowy właściwościami biologicznymi zbliżony jest do dębu szypułkowego, jest jednak gatunkiem bardziej ciepłolubnym. Ma mniejsze wymagania co do żyzności i wilgotności gleb, lepiej i dłużej znosi ocienienie w młodości. Rośnie dobrze nawet na uboższych, suchszych i płytszych glebach, często można go spotkać na piaskach morenowych. Podobnie jak dąb szypułkowy zaczyna owocować w wieku 40—50 lat, w zwarciu w wieku 80 lat; osobniki odroślowe owocują już w 20 roku życia.

Drewno jest bardziej miękkie i lżejsze niż dębu szypułkowego, a więc łatwiejsze do obróbki narzędziami stolarskimi. Kora zawiera do 16% garbników.

Zasięg dębu bezszypułkowego jest mniejszy niż dębu szypułkowego. Obejmuje on swym zasięgiem Europę — od południowej Norwegii i Szwecji do północnej części Półwyspu Bałkańskiego, północnych Włoch, Francji i północnej Hiszpanii. Nie sięga tak daleko na wschód, jak dąb szypułkowy. Północno-wschodnia granica zasięgu biegnie od Królewca w kierunku na Węgorzewo, Ełk, Łomżę, Bielsk Podlaski, Hajnówkę, na wschód od Brześcia Lit. do Kowla, na wschód od Brodów w kierunku południowo-wschodnim (z wyjątkiem terenów nizinnych po obu stronach Dunaju) do Morza Czarnego. W Polsce, z wyjątkiem małego skrawka na północnym wschodzie (Mazury, Suwalszczyzna), występuje w całym kraju na niżu, w górach rzadko. Tworzy mieszańce z dębem szypułkowym.

Najczęściej spotykaną formą ogrodową dębu bezszypułkowego jest forma nieszpułkolistna ('Mespilifolia'), której liście są silnie wydłużone i zaostrzone, z falistym brzegiem.

d/dab-bezszypulkowy.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:39 (edycja zewnętrzna)