Najbardziej wskazany jest zbiór owoców (nasion) prawie lub całkowicie już dojrzałych, dokonywany na krótko przed ich opadnięciem z drzew. Niekiedy zbiera się z ziemi owoce już opadłe. Brakuje ścisłych reguł określających stan pełnej dojrzałości nasion i najbardziej dogodną porę ich zbioru. Przebieg procesu dojrzewania zależy w znacznym stopniu od warunków środowiska, podlegających z roku na rok pewnym zmianom. Można jednak określić zespół kryteriów dojrzałości o charakterze fizycznym i chemicznym. W przypadku gatunków liściastych praktycy kierują się najczęściej kryteriami fizycznymi, zwłaszcza osiągnięciem przez owoce określonych rozmiarów oraz towarzyszącą osiąganiu dojrzałości zmianą barwy i konsystencji.
Przykładowo, dojrzewające żołędzie zmieniają barwę z zielonej na brązową, skrzydlaki klonów przebarwiają się z koloru zielonego poprzez żółty na jasnobrązowy (klon zwyczajny) lub ciemnobrązowy (jawor), również skrzydlaki jesionu brązowieją, podobnie jak okrywy-skrzydelka owocostanów grabu. U owoców czereśni ptasiej zmienia się równocześnie barwa, konsystencja i smak egzokarpu - barwa zielona przechodzi w jasnoczerwoną lub nawet w ciemnoczerwoną, miąższ owocu mięknie i przybiera smak słodki lub gorzkawy, w zależności od drzewa.