Wady budowy drewna

Do wad budowy drewna zalicza się:

• skręt włókien - spiralny układ włókien wokół rdzenia, silniej zaznaczony w obwodowej części zanikający ku rdzeniowi. Stwierdzenie faktycznego skrętu włókien często jest możliwe dopiero po okorowaniu drewna. Pomiar: mierzy się stopień odchylenia włókien od linii równoległej do osi podłużnej kłody na odcinku 1 m i wyraża w cm lub jako procent;
• zakorek - wrośnięte w drewno płaty kory w wyniku zrośnięcia się dwóch drzew, konarów, napływów korzeniowych. Pomiar: na czole mierzy się głębokość i szerokość zalegania i wyraża w cm;
• martwica (zabitka) powstaje w wyniku uszkodzeń mechanicznych, pożarów i innych czynników, powodujących uszkodzenia miazgi i sąsiednich warstw drewna w wyniku czego następuje zahamowanie przyrostu kolejnego słoja. Podczas zarastania uszkodzonego miejsca przez tkankę przyranną, obumarłe drewno może nie zrosnąć się ze świeżym przyrostem, tworząc zabitkę otwartą tj. martwicę boczną lub może zostać zamknięte pomiędzy dwoma systemami słojów rocznych otoczonych późniejszymi już wspólnymi przyrostami tworząc zabitkę zamkniętą. Zabitka zamknięta jest niewidoczna na obwodzie drewna, a na przekroju poprzecznym (czole) przypomina pęknięcie łukowe, od którego biegnie ku obwodowi promieniowo zwężająca się szczelina. Pomiar: na pobocznicy mierzy się szerokość i długość martwicy i podaje w cm;
• rdzeń mimośrodowy - rdzeń położony poza środkiem geometrycznym w znacznej odległości od środka przekroju poprzecznego drewna okrągłego. Występuje często ze spłaszczeniem i twardzicą. Pomiar: mierzy się odległość między rdzeniem, a środkiem geometrycznym i wyraża w cm;
• wielordzenność (podwójny rdzeń) - występowanie dwóch lub kilku rdzeni otoczonych odrębnym usłojeniem;
• nierównomierność słojów rocznych - znaczna, widoczna różnica szerokości poszczególnych słojów rocznych występujących pojedynczo lub grupowo;
• drewno reakcyjne - drewno z wyraźnymi cechami anatomicznymi wytworzonymi zwykle w pochylonych lub zakrzywionych częściach strzał lub gałęzi w sytuacji gdy drzewo usiłuje odzyskać pierwotną pozycję gdy została ona zakłócona. Drewno reakcyjne w gatunkach drzew iglastych zwane jest twardzicą (drewnem naciskowym) i wytwarzane jest zwykle w dolnych częściach gałęzi oraz pochylonych lub zakrzywionych częściach strzał. Twardzica jest drewnem odpornym na działanie naprężeń ściskających jakie powstają przy jednostronnym działaniu wiatru, okiści po wklęsłej (zawietrznej) stronie zginanych strzał i gałęzi. Twardzica występuje głównie w drewnie świerkowym w postaci sierpowatych smug o barwie brunatnoczerwonej, często mylona jest ze zgnilizną twardą. W praktyce dość często stosowanym i niezawodnym sposobem odróżnienia tych wad jest zbadanie struktury drewna ryszpakiem na pograniczu miejsca występowania twardzicy i sąsiednich warstw słoi rocznych. Drewno reakcyjne w gatunkach drzew liściastych określane jest jako drewno napięciowe i wytwarzane jest zwykle w górnych częściach gałęzi oraz pochylonych lub zakrzywionych częściach strzał. Drewno napięciowe (ciągliwe) powstaje wzdłuż części pnia poddanej działaniu naprężeń rozciągających (nawietrzna strona drzew wystawionych na działanie jednokierunkowych wiatrów).

Drewno napięciowe występuje często u topoli i buka, w stanie wilgotnym ma barwę jaśniejszą o srebrzystym połysku po wysuszeniu ciemnieje i przybiera barwę brunatną. W drewnie napięciowym podobnie jak w twardzicy następuje powiększenie szerokości słojów wskutek zwiększenia strefy drewna późnego;

• pęcherz żywiczny - soczewkowata szczelina wypełniona żywicą, występująca często w drewnie świerkowym i zauważalna niekiedy dopiero w wyrobie (tarcicy, stolarce),
• przeżywiczenie - miejscowe nadmierne przesycenie żywicą. Rozmiar i stopień przesycenia, od którego możemy mówić o wystąpieniu tej wady jest trudny do określenia.

Zarówno pęcherze żywiczne jak i przeżywiczenie pomimo, że są w zasadzie pomijane w normach przedmiotowych są dość poważnymi wadami utrudniającymi obróbkę oraz uszlachetnianie drewna (klejenie, lakierowanie, laminowanie, nasycanie).

Źródło: Praca zbiorowa „Poradnik użytkowania lasu” Warszawa 2000