Różnice

Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+====== Przedsiewne przysposabianie nasion ======
+[[n:nasiona|Nasiona]] nie wszystkich [[g:gatunek|gatunków]] [[d:drzewa|drzew]] są zdolne do skiełkowania natychmiast po opadnięciu. Stan spoczynku nasion jest niejednakowy. Nasiona niektórych gatunków wymagają specjalnych zabiegów, aby skiełkowały. Jedne nie mogą skiełkować z braku dostatecznej ilości ciepła, inne kiełkują dopiero po upływie kilku miesięcy po opadnięciu z drzewa nawet choćby znalazły się w warunkach korzystnych do skiełkowania. Zależnie więc od właściwości poszczególnych gatunków i okoliczności gospodarczych stosuje się różne sposoby i zabiegi przy przechowywaniu nasion. Zabiegi te mają na celu stworzenie właściwych warunków, umożliwiających dokonanie się w nasionach procesów biochemicznych, poprzedzających kiełkowanie.
+Wyróżnia się 3 zasadnicze typy spoczynku nasion:
+  * spoczynek wywołany czynnikami natury anatomicznej (nieprzepuszczalne okrywy nasienne lub niedorozwój zarodka),
+  * spoczynek wywołany czynnikami fizjologicznymi (nagromadzenie inhibitorów wzrostu, brak niektórych enzymów),
+  * spoczynek wywołany jednoczesnym działaniem czynników anatomicznych i fizjologicznych.
+Niezbyt głęboki spoczynek typu 2 można przezwyciężyć przez krótkotrwałą [[s:stratyfikacja-nasion|stratyfikację]] w okresie zimy, przeprowadzoną w warunkach naturalnych (siew jesienny, dołowanie). Głęboki spoczynek wywołany niedorozwojem zarodka ustępuje pod wpływem ciepłej lub termicznie zmiennej (ciepło-chłodnej) stratyfikacji, a spoczynek wywołany czynnikami fizjologicznymi - pod wpływem stratyfikacji chłodnej lub ciepło-chłodnej. Dla przezwyciężenia spoczynku nasion z nierozpuszczalną dla wody i gazów okrywą nasienną wystarczy często uszkodzić tę okrywę ([[s:skaryfikacja-nasion|skaryfikacja]]). Natomiast nasiona charakteryzujące się spoczynkiem typu 3 wymagają uszkodzenia okrywy i poddania chłodnej lub ciepło-chłodnej stratyfikacji (np. śliwa, morela).
+W warunkach naturalnych czas trwania i przebieg procesu ustępowania spoczynku nasion zależą od takich czynników jak:
+  * głębokość na której nasiona znajdują się w [[g:gleba-lesna|glebie]],
+  * jakość i grubość warstwy okrywającej glebę ([[l:liscie|liście]], ściółka, słoma itp.) i osłaniającej ją przed suszą i mrozem,
+  *  [[t:temperatura-gleby|temperatura gleby]], zależna od temperatury powietrza,
+  * zdolność gleby do wchłaniania i utraty wody,
+  * [[s:struktura-gleby|struktura]] i skład gleby; wpływ tego czynnika na wymianę gazową,
+  * opady atmosferyczne i wiatr, decydujące o uwodnieniu lub odwadnianiu nasion spoczywających w glebie, obecność zwierząt, między innymi ptaków, gryzoni, owadów i niektórych bezkręgowców oraz różnych innych makro- i mikroorganizmów,
+  * inne czynniki fizyczne, np. powodzie i erozja gleby, mogące modyfikować wpływ podanych wyżej czynników.
+W odpowiednich warunkach cieplnych i wilgotnościowych spoczynek nasion znajdujących się w glebie ustępuje, co wyraża się osiągnięciem przez nie stanu gotowości do kiełkowania; w końcu nasiona kiełkują i wschodzą.
+Większość wymienionych wyżej czynników oddziałuje w sposób przypadkowy, natomiast znacznie wyższą skuteczność zapewnia przysposabianie nasion spoczynkowych do kiełkowania, przebiegające w poprawnie stosowanych warunkach kontrolowanych. W takich warunkach glebę zastępuje standardowe podłoże stratyfikacyjne o dużej zdolności wchłaniania wody i nie stawiające przeszkód wymianie gazowej nasion z otoczeniem. Wilgotność takiego podłoża można utrzymywać na wiadomym i z góry ustalonym poziomie. O warunkach cieplnych można decydować, umieszczając pojemniki z przysposabianymi nasionami w komorach z regulowaną temperaturą. Czas traktowania nasion można określić z dużą dokładnością, kierując się potrzebami danego gatunku i danej partii nasion.
+Jednym ze sposobów przysposabiającego przechowywania nasion z krótko trwającym spoczynku jest **dołowanie nasion**. Stosuje się do nasion, które można przysposobić do kiełkowania przez okres do 6 miesięcy w ciągu pierwszej zimy po zbiorze. Dołowanie nasion polega na umieszczeniu ich w określonej wilgotności (około 60%), temperaturze (2-8°C) i przy dostępie powietrza, co umożliwia właściwe kiełkowanie nasion po wysiewie. Małe ilości nasion dołuje się w skrzynkach w piwnicy, natomiast większe ilości - w rowkach lub dołach pod [[d:drzewostan|drzewostanem]]. Dołowanie nasion można zastąpić wysiewem jesiennym, a u niektórych gatunków (np. [[j:jedlica-zielona-daglezja-zielona|jedlicy]], [[s:sosna-wejmutka|wejmutki]]) - również przetrzymywaniem przez 3-4 tygodnie przed siewem napęczniałych po namoczeniu w wodzie (przez 1 dobę) nasion w nieszczelnie zakrytych pojemnikach w temperaturze 3-5°C.

p/przedsiewne-przysposabianie-nasion.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:41 (edycja zewnętrzna)