Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.
— |
p:produkcyjnosc-lasow [2013/09/15 12:41] (aktualna) |
||
---|---|---|---|
Linia 1: | Linia 1: | ||
+ | ====== Produkcyjność lasów w Polsce ====== | ||
+ | Przez **produkcyjność lasu** (zwaną również wydajnością) rozumie się wielkość bieżącego przyrostu miąższości, jakości i wartości [[d:drzewostan|drzewostanów]] w odniesieniu do jednostki powierzchni leśnej, na której ten przyrost się odbywa. | ||
+ | |||
+ | W nauce o produkcyjności lasu przez to pojęcie rozumie się natomiast ilość [[d:drewno|drewna]] wyprodukowanego przeciętnie rocznie z jednostki powierzchni (m3/ha/rok) w ciągu całego cyklu produkcyjnego. | ||
+ | |||
+ | Zróżnicowane warunki produkcji leśnej, wynikające z czynników obiektywnych (struktura siedlisk) oraz z czynników zależnych od człowieka (działalność człowieka w [[l:las|lesie]] i poza lasem) powodują, że produkcyjność lasu jest także zróżnicowana. Stan produkcyjności różnych obszarów leśnych można ocenić na podstawie porównania potencjalnej produkcyjności siedlisk leśnych z aktualnymi możliwościami produkcyjnymi drzewostanów. | ||
+ | |||
+ | ===== Produkcyjność potencjalna ===== | ||
+ | |||
+ | Produkcyjność potencjalna określa wielkość masy drzewnej możliwej do wyprodukowania przy optymalnym wykorzystaniu siedliska leśnego i drzewostanu w toku całego cyklu produkcyjnego. Miarą tych możliwości jest przyrost roczny w m3 brutto na 1 ha, określany jako **przyrost bieżący** lub **przeciętny**. | ||
+ | |||
+ | ===== Produkcyjność aktualna ===== | ||
+ | |||
+ | Produkcyjność aktualna oznacza natomiast wielkość masy drzewnej produkowanej rocznie na jednostce powierzchni przy aktualnym stanie lasu. Miarą produkcyjności aktualnej jest również roczny przyrost miąższości wyrażony w m3 brutto na 1 ha. | ||
+ | |||
+ | Porównanie wskaźników aktualnej oraz potencjalnej produkcyjności lasu orientuje o stopniu wykorzystania produkcyjnych możliwości siedlisk w badanym obszarze leśnym. | ||
+ | |||
+ | Na przestrzenne zróżnicowanie produkcyjności lasów w Polsce mają wpływ następujące czynniki: | ||
+ | |||
+ | * struktura siedlisk leśnych i stopień ich zniekształcenia lub degradacji, | ||
+ | * [[s:sklad-gatunkowy-drzewostanu|skład gatunkowy drzewostanów]] wynikający zarówno z granic naturalnych zasięgów [[d:drzewa|drzew]] leśnych, jak i działalności człowieka, | ||
+ | * [[w:wiek-drzewostanu|struktura wiekowa drzewostanów]], | ||
+ | * sposoby zagospodarowania, | ||
+ | * występujące zagrożenia i szkody, które mają wyraźnie regionalny charakter. | ||
+ | |||
+ | Lasy w Polsce zachowały się głównie na terenach odpowiadających ubogim siedliskom borowym, których udział w Lasach Państwowych wynosi 62,9%; żyźniejsze siedliska lasowe zajmują 34,4%, a olsy - 2,7%. Sprawia to, że w lasach państwowych dominują iglaste, a przede wszystkim [[s:sosna-zwyczajna|sosna]]. Struktura gatunkowa naszych lasów ulega korzystnym przemianom, zwłaszcza z punktu widzenia różnorodności biologicznej. Przede wszystkim zwiększył się udział gatunków liściastych z 13% w 1945 r. do 21,3% w 1996 r. Wyrazem poprawy struktury drzewostanów jest również stały wzrost przeciętnego wieku drzewostanów, który obecnie wynosi 51 lat; w Lasach Państwowych -55 lat, a w lasach prywatnych - 37 lat. | ||
+ | |||
+ | Począwszy od 1956 r., kiedy wykonano w Lasach Państwowych pierwszą pełną inwentaryzację, zasoby drzewne stale rosną. Mimo to wielkość zasobów jest niższa o około 20% od zasobności potencjalnej, wynikającej z naturalnych warunków przyrodniczych. Jest to konsekwencją występującego niepełnego wykorzystania możliwości produkcyjnych siedlisk, i obniżania się przyrostu na skutek zanieczyszczeń powietrza. | ||
+ | |||
+ | W pracach nad założeniami do planu przestrzennego zagospodarowania kraju w zakresie leśnictwa zastosowano do oceny produkcyjności wielkość zasobów drzewnych (grubizny, gałęzi, [[p:pien|pni]] i [[k:korzen|korzeni]]) wyrażonych w tonach suchej masy na 1 ha. Produkcyjność ta jest znacznie zróżnicowana i wynosi od 55 w ubogich ekosystemach leśnych (np. w niektórych dzielnicach Krainy Mazowiecko-Podlaskiej) aż do 155 t/ha w Krainie Sudeckiej. | ||
+ | |||
+ | Przyjęto trzy grupy produkcyjności lasu: | ||
+ | |||
+ | - Drzewostany o produkcyjności mniejszej od przeciętnej, z zasobami biomasy 55-90 t/ha, | ||
+ | - Drzewostany o produkcyjności przeciętnej, 91-110 t/ha, | ||
+ | - Drzewostany o wysokiej produkcyjności, ponad 110 t/ha. | ||
+ | |||
+ | Ze 136 wyróżnionych [[m:mezoregion-przyrodniczo-lesny|mezoregionów przyrodniczo-leśnych]] 60 zaliczono do grupy 1, 39 - do grupy 2 a 37 - do grupy 3. | ||
+ | |||
+ | Do obszarów o największej produkcyjności należą: | ||
+ | |||
+ | * obszary górskie [[k:kraina-sudecka-VII|Krainy Sudeckiej]] i [[k:kraina-podkarpacka-VIII|Karpackiej]], z panującymi drzewostanami świerkowymi w Sudetach oraz z [[g:gatunek-domieszkowy|domieszką]] [[j:jodla-pospolita|jodły]] i [[b:buk-pospolity|buka]] w Karpatach; | ||
+ | * obszary północno-zachodnich mezoregionów [[k:kraina-baltycka-I|Krainy Bałtyckiej]], znajdujące się w zasięgu buka i z udziałem [[s:swierk-pospolity|świerka]] w drzewostanach; | ||
+ | * mniejsze rozproszone obszary, w tym Dzielnica Puszczy Białowieskiej. |