Różnice

Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+====== Odczyn gleby ======
+Bardzo ważną właściwością [[g:gleba-lesna|gleby]] jest jej odczyn. Odczyn, określany w stopniach pH, oznacza stężenie jonów wodorowych do wodorotlenowych. Ilość tych jonów wyrażona jest ujemnym logarytmem dziesiętnym koncentracji jonów wodorowych, i tak np. pH oznacza koncentrację jonów H+ wynoszącą 10-5. Jeden stopień pH oznacza różnicę 10-krotną.
+Skala jednostek pH obejmuje zakres od 0 do 14. Powyżej pH 7 aż do pH 14 odczyn jest zasadowy, natomiast poniżej pH 7 do pH 1 - kwaśny; przy pH 7 oznacza odczyn obojętny.
+W glebie spotyka się odczyn od pH 3 do pH 9. Odczyn jest raczej wykładnikiem kompleksu czynników fizycznych i chemicznych działających w glebie, a nie czynnikiem działającym samodzielnie i bezpośrednio wpływającym na rośliny. Tylko w swych wartościach skrajnych może działać bezpośrednio, powodując uszkodzenie [[k:korzen|korzeni]] i włośników.
+W warunkach przyrodniczych naszego kraju (klimat wilgotny) dominuje ilościowo grupa gleb z przemywną gospodarką wodną, które cechują się mniej lub bardziej wyraźnym zubożeniem poziomów powierzchniowych w kationy o charakterze zasadowym. W związku z tym powierzchniowe poziomy [[g:gleba-lesna|gleb leśnych]] są z reguły silniej zakwaszone niż warstwy głębsze. Sprawia to, że korzeniące się głębiej drzewa wyrastają w innych warunkach odczynowych niż płytko ukorzenione rośliny [[r:runo-lesne|runa]]. Istnieje wyraźna zależność między występowaniem pewnych roślin i ich zbiorowisk.
+Odczyn gleb leśnych w ciągu roku zmienia się, zależnie od wilgotności, aeracji i temperatury gleby oraz sezonowych zmian składu ugrupowań drobnoustrojów glebowych. Najwyższe wartości pH przypadają zwykle w miesiącach letnich.
+Na odczyn gleb leśnych wpływa szereg czynników, z których największe znaczenie mają kwasy organiczne. Powstają one podczas rozkładu substancji organicznych, gromadzących się na dnie lasu i rozkładanych głównie przez grzyby i bakterie. Najbardziej zakwaszająco na gleby wpływa ściółka [[d:drzewa|drzew]] iglastych i [[k:krzewinki|krzewinek]], w znacznie mniejszym stopniu ściółka drzew liściastych.
+Pewien stopień zakwaszenia gleby jest dla większości drzew korzystny, ze względu na symbiozę drzew z grzybami mikoryzowymi. Bakterie glebowe wymagają obojętnego odczynu gleby, a mikroflora grzybowa rozwija się lepiej w odczynie kwaśnym. Gleb zbyt kwaśnych unikają dżdżownice.
+Dla drzew leśnych trudniej jest ustalić przedziały najbardziej optymalnych wartości pH, gdyż poszczególne piętra ich korzeni rozwijają się w innych warunkach odczynowych. Mimo to, dla wielu drzew leśnych pewien stopień zakwaszenia gleb jest korzystniejszy ze względu na symbiozę z grzybami mikoryzowymi.
+Na glebach o odczynie mniej lub bardziej kwaśnym rosną **drzewa acidofilne**: [[s:swierk-picea|świerk]], [[b:brzoza-betula|brzoza]], [[g:grab-carpinus|grab]], [[j:jarząb-pospolity]]; na glebach obojętnych i mniej lub więcej zasadowych występują gatunki **bazifilne**: [[d:dąb-szypułkowy|dąb szypułkowy]], [[j:jesion-wyniosly|jesion]], [[w:wiaz-ulmus|wiąz]].
+[[s:sosna-pinus|Sosna]] jest [[g:gatunek|gatunkiem]] o małej wrażliwości na odczyn gleby. Można ją spotkać na kwaśnych glebach (np. torfowiskach wysokich), na obojętnych i zasadowych (np. na wapieniach), lecz najlepiej rośnie na glebach słabo kwaśnych.
+Z roślin runa leśnego na glebach silnie i bardzo silnie kwaśnych występują: [[b:borowka-czarna|borówka czernica]], kosmatka owłosiona, konwalijka dwulistna, siódmaczek leśny; na glebach słabo kwaśnych, obojętnych i zasadowych - szczyr trwały, czosnek niedźwiedzi, podagrycznik pospolity, ziarnopłon wiosenny, kuklik pospolity, przylaszczka pospolita, żankiel zwyczajny i inne.
+Do roślin szczególnie silnie zakwaszających glebę należy zaliczyć wrzos.
+Woda przepływowa z reguły zmniejsza zakwaszenie gleb leśnych, z kolei woda zastojowa, uboga w tlen - zwiększa zakwaszenie. Gleby dobrze napowietrzone przez organizmy przejawiają wyższe pH niż gleby z ubogą fauną leśną. Na zmniejszenie zakwaszenia gleby leśnej wpływa także prześwietlenie [[d:drzewostan|drzewostanu]] zbyt zwartego.
+Odczyn gleby wpływa również na kiełkowanie [[n:nasiona|nasion]]. Dużo gatunków wykazuje dobre wschody przy odczynie gleby w granicach 4,0-4,5 pH. Siewki większości drzew leśnych lepiej znoszą nawet dość silne zakwaszenie niż jej alkalizację. Jest to szczególnie ważne w szkółkach leśnych, które często bywają silnie wapnowane. Również często zapomina się, że deszczowanie szkółek wodą pochodzącą z wód gruntowych lub z rzek działa na glebę odkwaszająco, gdyż są to przeważnie wody twarde o pH>7.
+[[k:klimatyczne-czynniki-siedliska-powietrze-atmosferyczne|Powietrze]] jest nośnikiem składników chemicznych emitowanych przez przemysł. Spośród związków siarki emitowany S02 ulega w powietrzu utlenieniu do trójtlenku (S03) i kwasu siarkowego pod wpływem katalizującego działania [[k:klimatyczne-czynniki-siedliska-swiatlo|światła słonecznego]]. Powstały kwas siarkowy (nawet o bardzo małym stężeniu) wywołuje niekorzystne zmiany, wpływając na migrację jonów w glebie. Wzrasta wówczas w glebie kwasowość, a wolne lub wymienne zasady ulegają związaniu w trudno rozpuszczalne siarczany. W ten sposób gleba zostaje zubożona w składniki pokarmowe.
+Obniżenie odczynu gleby w granicach pH 3,5 do 4,5 powoduje zahamowanie procesów biologicznych i gwałtowny wzrost rozpuszczalności metali ciężkich, takich jak: //glin, miedź, rtęć, cynk, mangan, kadm//, które w ten sposób łatwiej dostają się do organizmów żywych w łańcuchu troficznym roślin i zwierząt niż w środowisku o odczynie obojętnym.
+Szacuje się, że opad dwutlenku siarki stanowi średnio około 40% wszystkich czynników powodujących zakwaszenie gleb w naszym kraju, a pozostałe 60% spowodowane jest wymyciem wapnia z gleby oraz pobraniem wapnia przez rośliny.
+Neutralizację zakwaszenia, a tym samym poprawienia produktywności gleb, można dokonać poprzez rekultywację chemiczną kwaśnych gleb z użyciem nawozów wapniowych (węglanowych lub tlenkowych). Wielkość dawki wapnia ustala się na podstawie analizy laboratoryjnej odczynu gleby.

o/odczyn-gleby.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)