Zgorzel kory topoli

Sprawcy: Valsa sordida Nitschke, Valsa nivea (Pers.) Fr., Valsa ambiens (Pers.) Fr.

Ta choroba topól jest poważniej traktowana w Ameryce Północnej niż w Europie. Stosunkowo podatne na nią są topole z sekcji Aigeiros i Tacamahaca. W Polsce wystąpiła ona niedawno szczególnie silnie na topoli Simona.

Objawy

Zrazu ukazują się na korze gałęzi lub pni lokalne, ostro odgraniczone brunatnawe przebarwienia, które z kolei ciemniejąc przechodzą w czarne. Na zewnątrz przebarwienie to nie zawsze bywa od razu uchwytne. Często można stwierdzić zaledwie nieco ściemnioną zieleń i dopiero nacięcie (np. nożem) pozwala dostrzec brunatny lub już czarny miąższ korowy. Najszybciej porażenie postępuje w kierunku równoległym do osi pędu. Na grubszych gałęziach wokół miejsca zakażenia tworzy się małe, brunatne wklęśnięcie. Z kolei ukazują się piknidia w postaci małych uwypukleń, które na szczycie zostają rozdarte, przez co odsłania się szarobrunatny krążek z czarnym otworem wylotowym w środku. Z otworów wylotowych wydobywają się z kolei żółte, pomarańczowe lub czerwonawe wstęgi zarodnikowe („wąsy”), osiągające w warunkach umiarkowanej suszy długość kilku cm, a w warunkach wilgotności znacznie krótsza. Obumarła kora w końcu zasycha i wykrusza się. Znajdujące się pod nią drewno jest początkowo czerwonobrunatne, później czarne. Niekiedy na takim drewnie występują koncentryczne strefy. Jeżeli w porażonym miejscu patogen opanowuje cały obwód pędu, to jego wyżej położona część zamiera.

Sprawcy

Sprawcą choroby bywa głównie grzyb Valsa sordida (Ascomycotina, Sphaeriales). W naturze jednak spotyka się przeważnie tylko jego konidialną formę zarodnikowania (piknidia), o nazwie Cytospora chrysosperma (Pers.) Fr. (Deuteromycotina, Sphaeropsidales). Piknidia są wielokomorowe, osadzone w śródkorowych podkładkach o średnicy 2—4 mm, ze wspólnym wylotem znajdującym się w środku tarczki wylotowej o średnicy 0,3—1 mm. Konidia są kiełbaskowato wygięte, jednokomórkowe, bezbarwne, o wymiarach 4—5 x 1 µm. Są one przenoszone przez wiatr, deszcze i owady. Zakażenie następuje przez rany i ewentualnie także przez przetchlinki. Otocznie omawianego patogena spotyka się stosunkowo rzadko. Powstają one skupieniami w brunatnoczarnych podkładkach, które z kolei są osadzone w miękiszu korowym. Z innych gatunków rodzaju Valsa, występujących na topolach, zasługuje na uwagę V. nivea (Pers.) Fr. z Cytospora nivea (Hoffm.) Sacc. w stadium konidialnym (wstęgi zarodników czerwonawe). Jako dalsi sprawcy zgorzeli kory topoli, wierzb, a także jeszcze innych drzew liściastych, mogą wystąpić grzyby Valsa ambiens ze stadium konidialnym Cytospora ambiens (wstęgi zarodnikowe początkowo białe, później żółte) i niektóre inne.

Warunki sprzyjające

Są to głównie wszelkie okoliczności osłabiające żywotność roślin-gospodarzy. Tym tłumaczy się m.in., że te same osobniki, które w pełni sezonu bywają odporne, jesienią i w zimie często się upodatniają (odporność sezonowa).

Ochrona

Bezpośredniego traktowania ochraniającego na ogół się nie podejmuje. Natomiast zmierza się do tego celu pośrednio, przez zabiegi pobudzające szybki i zdrowy wzrost drzew. Warto dbać o ogólną higienę roślin, szczególnie należy unikać ranienia drzew w szkółkach w okresie zimowym. Zrzezy powinny być przechowywane w temperaturach niskich, lecz nie niższych niż 2°C.

z/zgorzel-kory-topoli.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:42 (edycja zewnętrzna)