Zadrzewienia

Zadrzewienia

Zadrzewienia są to pojedyncze drzewa i krzewy lub ich skupiska nie stanowiące zbiorowisk leśnych wraz z zajmowanym terenem i pokrywającą go roślinnością niedrzewiastą.

Z definicji wynika, że zadrzewieniami są wszystkie formy roślinności wysokiej, zarówno te wprowadzone przez człowieka, jak i te, które są wynikiem naturalnej sukcesji roślinnej, lub są pozostałością po wyciętych lasach, lecz cech lasu nie posiadają. Drzewom i krzewom, stanowiącym główny składnik zadrzewień, zawsze towarzyszy mniej lub bardziej bogata pod względem gatunkowym roślinność zielna. Dzięki jej obecności znacznie wzrasta ekologiczno-krajobrazowa wartość zadrzewień. Jej występowanie sprzyja zwiększeniu bioróżnorodności krajobrazu rolniczego. Pojęciem „zadrzewienie” objęto całokształt tworzącej je roślinności.

Nierozerwalnym elementem zadrzewień jest teren. Znajduje to swoje uzasadnienie nie tylko w tym, że podłoże glebowe wywiera bezpośredni wpływ na wzrost roślin w zadrzewieniu, ale i w tym, że drzewa i krzewy w zadrzewieniach wytwarzają na zajmowanym przez siebie terenie specyficzne warunki środowiskowe, umożliwiając życie lub okresowe schronienie wielu organizmom zwierzęcym. Wynika z tego, że ochrona zadrzewień musi obejmować również ochronę gruntu pod zadrzewieniami. Zgodnie z ustawą o lasach z 1991 r. za lasy uważa się grunty leśne wraz z drzewostanami, jeśli zwarta, łączna powierzchnia tych gruntów wynosi co najmniej 0,1 ha. Oznacza to, że za zadrzewienia można uznawać jedynie takie drzewostany, których powierzchnia nie przekracza 0,1 ha. Definicja ta ma znaczenie prawne.

Podstawową różnicą między lasem i zadrzewieniem jest to, że las stanowi odrębny ekosystem o rozwiniętych mechanizmach samoregulujących, zadrzewienie natomiast to element ekosystemu nieleśnego, najczęściej agroekosystemu. Pod względem ekologicznym zadrzewienia wykazują wiele analogii do ściany lasu. Obserwuje się w nich charakterystyczny dla ekotonu tzw. efekt styku. Wyraża się on tym, że oprócz organizmów żywych przenikających do zadrzewień z sąsiednich biocenoz (pola, łąki, zbiorniki wodne, kompleksy leśne), są tu także gatunki charakterystyczne dla samych zadrzewień. Lista roślin zielnych i owadów towarzyszących zadrzewieniem jest inna, bogatsza, niż odpowiednia lista charakterystyczna dla otaczających je pól uprawnych. Dzięki temu zadrzewienia w krajobrazie rolniczym muszą mieć niekiedy większe znaczenie niż las.

Zgodnie z definicją, za zadrzewienia należałoby uznawać również roślinność na terenach zurbanizowanych, parki, ogrody, zadrzewione cmentarze sady, zadrzewienia obiektów przemysłowych, plantacje drzew. Ze względu na duże różnice między warunkami panującymi na terenach zurbanizowanych, a tymi na otwartych terenach upraw rolnych oraz ze względu na różnice w formach zadrzewień i ich funkcjach, zagadnieniami tymi zajmują się dwie specjalności: w odniesieniu do miast - kształtowanie terenów zieleni, a poza miastami - kształtowanie zadrzewień w krajobrazie otwartym, najczęściej rolniczym. Dalsza tematyka będzie dotyczyła zadrzewień w krajobrazie rolniczym. Zadrzewienia służą poprawie efektów gospodarowania w rolnictwie, mają również decydujące znaczenie w przeciwdziałaniu procesowi destrukcji środowiska naturalnego. Proces ten zachodzi w krajobrazie rolniczym na skutek prowadzenia monokultur uprawowych na polach, intensywnej gospodarki hodowlanej, mechanizacji, chemizacji itp.


Źródło: Murat E. „Poradnik hodowcy lasu” Warszawa 1999

z/zadrzewienia.txt · ostatnio zmienione: 2020/03/26 19:17 (edycja zewnętrzna)