Wyjmowanie materiału sadzeniowego

Bardzo ważną rolę w produkcji szkółkarskiej spełnia właściwe obchodzenie się z wyhodowanym materiałem sadzeniowym. Od jakości wykonywanych prac i zabiegów w tym zakresie, uzależniona jest dalsza wartość materiału sadzeniowego, decydująca często o udatności zakładanych upraw lub zadrzewień oraz ich przydatności hodowlanej.

Czynności związane z wyjmowaniem materiału sadzeniowego muszą być wykonane starannie, aby nie dopuścić do uszkadzania pędów, a także systemów korzeniowych. Uszkodzenia takie polegające na zranieniu, obcięciu, oberwaniu części korzenia lub złamaniu czy skaleczeniu części nadziemnej obniżają jakość materiału sadzeniowego, co wpływa ujemnie na jego dalszy wzrost i rozwój.

Najbardziej odpowiednią porą wyjmowania materiału sadzeniowego jest wczesna wiosna. Wyjmowanie na wiosnę jest stosowane najpowszechniej i to w odniesieniu do wszystkich gatunków produkowanych w szkółkach leśnych. Rozpoczyna się je możliwie jak najwcześniej, natychmiast po zejściu pokrywy śnieżnej oraz po rozmarznięciu i obsiąknięciu gleby.

Należy pamiętać, że na wiosnę początek wzrostu nowych korzeni poprzedza dość znacznie rozwój pączków. Stąd wiosenne wyjmowanie materiału sadzeniowego powinno być w zasadzie zakończone przed rozpoczęciem wegetacji. Zbyt późne wyjmowanie sadzonek nawet z nierozwiniętymi pączkami może spowodować duże straty. Dopuszcza się późniejsze wyjmowanie, w trakcie tzw. ruszenia pączków sadzonek jedlicy zielonej i jodły olbrzymiej, ale tylko pod warunkiem, że zostaną one bezpośrednio po wyjęciu posadzone w uprawie leśnej.

Można wyjmować sadzonki w lecie. Pora ta może być brana pod uwagę tylko w odniesieniu do niektórych gatunków iglastych, głównie przeznaczonych do letniego szkółkowania, a tylko wyjątkowo - do letniego sadzenia. Wyjęty w tym okresie materiał sadzeniowy powinien być natychmiast posadzony lub szkółkowany. Wyjmowanie materiału sadzeniowego może być wykonane na jesieni. Z organizacyjnego i technologicznego punktu widzenia jest to pora najkorzystniejsza. Na przeszkodzie pełnego wykorzystania jesiennego terminu wyjmowania stoi konieczność zapewnienia odpowiednich warunków przechowywania materiału sadzeniowego przez okres miesięcy zimowych (listopad do połowy kwietnia). Termin jesienny jest odpowiedni dla gatunków wcześnie rozwijających się na wiosnę: modrzewia, brzozy, grabu i osiki. Stosuje się go także do sadzonek przechowywanych przez zimę.

Bez żadnych zastrzeżeń można natomiast wyjmować na jesieni cały materiał sadzeniowy przeznaczony do jesiennego sadzenia czy ewentualnie szkółkowania z tym, że pora wyjmowania powinna być ściśle skorelowana z możliwością sadzenia w tym terminie poszczególnych gatunków. Jesienne wyjmowanie prowadzi się zwykle od września do listopada, a w sprzyjających warunkach pogodowych nawet w grudniu. Warunkiem rozpoczęcia wyjmowania jesiennego jest zakończenie przez sadzonki przyrostu na wysokość i grubość. Wskaźnikiem będzie wykształcenie przez sadzonki pączków szczytowych, zdrewnienie pędów oraz żółknięcie i opadanie liści.

Gleba w czasie wyjmowania materiału sadzeniowego powinna być dostatecznie wilgotna. Przy przesuszonej lub nadmiernie wilgotnej, cięższej glebie prawdopodobieństwo uszkadzania korzeni wyjmowanych sadzonek czy siewek znacznie wzrasta. Głębokość wyjmowania jest uzależniona od gatunku i wieku materiału sadzeniowego, a więc od długości systemu korzeniowego i nie przekracza ona 30 cm.

Wyjmowanie materiału sadzeniowego może być ręczne, częściowo zmechanizowane i mechaniczne. Ręczne wyjmowanie siewek najlepiej przeprowadzić zespołem 3-osobowym. Dwie osoby wbijają głęboko widły amerykańskie lub szpadle w odpowiedniej odległości od rośliny i jednocześnie ją podważają, trzecia osoba wybiera sadzonki i wkłada do odpowiedniego pojemnika. Ręczne wyjmowanie materiału jest mało wydajne i pracochłonne. Wyjmowanie częściowo zmechanizowane polega na tym, że rozluźnienie gleby z rosnącymi w niej sadzonkami wykonywane jest za pomocą specjalnych wyorywaczy. Wyorywacze powinny zapewniać możliwość dokładnego regulowania głębokości roboczej oraz rozluźnienie gleby umożliwiające ręczne wydobycie sadzonek bez uszkadzania korzeni. Mechaniczne wyjmowanie jest nie tylko tańsze od ręcznego, ale i dokładniejsze.

Wyjmowanie mechaniczne prowadzi się za pomocą urządzeń umożliwiających wykonanie wszystkich czynności w trakcie jednego przejazdu. Urządzenia takie podcinają warstwę gleby wraz z sadzonkami na założonej głębokości, unoszą je na specjalnych, ruchomych rusztach, otrząsają korzenie z gleby, pakują wyjęte sadzonki w wiązki i układają wzdłuż grzędy. Opracowane konstrukcje mogą być zastosowane do materiału sadzeniowego wysokości ponad 20 cm.

Przy wyjmowaniu siewek zagęszczonych na taśmach lub rzędach, co odnosi się w szczególności do sosny, należy zwracać uwagę, aby po wyoraniu i podważeniu nie uszkadzać splotów delikatnych korzeni włośnikowych przy ręcznym wyjmowaniu ich z ziemi. Należy je wyjmować przez uchwycenie obu dłońmi za pęd nadziemny taką ilość jaką możemy objąć. Wyjmowanie pojedyncze jedną ręką, prowadzi do zniszczenia systemu korzeniowego. Wyjmowany materiał musi być na bieżąco zabezpieczany przed przesuszeniem korzeni, dlatego powinien być natychmiast umieszczony w dołach lub specjalnych pojemnikach, do dalszego przechowywania.

Niedozwolone jest pozostawienie czasowe wyoranych sadzonek na grzędach do dnia następnego - muszą one być wyjęte tego samego dnia w którym zostały wyorane. Nie wolno przetrzymywać wyjętych sadzonek lub drzewek, po kępowym prowizorycznym zadołowaniu na wyoranej powierzchni, co często jest praktykowane i pociąga za sobą nieobliczalne straty. Przed przystąpieniem do wyjmowania wyoranego materiału sadzeniowego, należy przygotować w pobliżu grząd pojemniki i wilgotny substrat torfowy do zabezpieczenia korzeni. Odnosi się to do sadzonek małych, produkowanych w dużych ilościach a szczególnie w odniesieniu do sosny i świerka, przechowywanych w pojemnikach do czasu wysadzenia. Przy wyjmowaniu wyrośniętych sadzonek gatunków liściastych i materiału zadrzewieniowego, należy przygotować w pobliżu odpowiednie transportery do przewożenia lub przenoszenia go na miejsce czasowego przechowywania w dołach tradycyjnych lub w przechowalniach.

w/wyjmowanie-materialu-sadzeniowego.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:41 (edycja zewnętrzna)