Szkoły fitosocjologiczne

Na tle różnic w pojmowaniu podstawowej jednostki fitosocjologicznej, metodyki badań i rozmaitych kryteriów klasyfikacji zespołów, z biegiem czasu wyłoniły się liczne szkoły fitosocjologiczne.

Szkoła angielsko-amerykańska

Jej reprezentantami są: CLEMENTS (1936), COOPER, WEARER, TANSLEY (1920). Szkoła ta opiera się na możliwie dokładnym zdjęciu (spisie gatunków) na większych lub mniejszych powierzchniach i wyjaśnieniu, czy w danych warunkach klimatycznych zanalizowane zbiorowisko jest tzw. „klimaksem”, to znaczy zbiorowiskiem ustabilizowanym, czy też nie ustabilizowanym, a więc zmiennym w przestrzeni i czasie. Tak więc w obrębie tej szkoły wyodrębnia się oryginalny kierunek oparty na teorii klimaksowej. Klimaksowy system CLEMENTSA opiera się więc na przesłankach dynamiczno-genetycznych.

Szkoła francusko-szwajcarska (Zurich-Montpellier)

Wywodzi się ze szkoły SCHRŐTERA i FLAHAULTA, ugruntowana następnie została przez BRAUN-BLANQUETA (1913); dziś ma wielu przedstawicieli w różnych krajach Europy: w Szwajcarii, Niemczech, Holandii, Belgii, Austrii, b. Jugosławii, na Węgrzech, w Czechach, Słowacji i Polsce. Przedstawicielami tej szkoły są tacy fitosocjologowie jak: TŰXEN (1937), LIBERT (1949), OBERDORFER (1953) i SCHWICKERATH (1944). W leśnictwie szczególnie wyróżniający się są: HARTMANN (1933) i RUBNER (1953), w rolnictwie KNAPP (1938) i ELLENBERG (1950, 1952), AICHINGER (1951) opracował naukę o rozwoju typów szaty roślinnej, w której na pierwsze miejsce wysuwa dynamikę zespołów. W Polsce większość fitosocjologów pracowała i pracuje na podstawie metod szkoły francusko-szwajcarskiej.

Szkoła ta, wybitnie florystyczna, wydziela i klasyfikuje zespoły roślinne na podstawie obecności i wartości gatunków charakterystycznych, po raz pierwszy skonkretyzowanych przez BRAUN-BLANQUETA (1913), oraz gatunków wyróżniających wprowadzonych przez KOCHA (1926); jednocześnie uwzględnia ona w dużym stopniu moment geograficzno-socjologiczny w systematyce zbiorowisk. Wydzielone zespoły łączy następnie w jednostki wyższych rzędów: związki, rzędy i klasy. Jednostki te, podobnie jak w systemie LINNEUSZA, mają obok nazwy umieszczone nazwiska autorów, którzy je wyróżnili i daty (np. TŰXEN, KOCH, PAWŁOWSKI itd.). Spekulatywne rozumowania tej szkoły próbowano ująć w obiektywną metodę statystyczną (JACCARD, PALMGREM, KULCZYŃSKI) przez zastosowanie analizy różniczkowej do ustalania pokrewieństwa zespołów. W stosunku do innych szkół fitosocjologicznych szkoła francusko-szwajcarska jest najbardziej metodologicznie opracowana.

Szkoła skandynawska

Powstała z syntezy szkół szwedzko-fińskiej (NORLIN-HULTSCHEN, SERNANDER) i północnoalpejskiej (KERNER, SCHRŐTER), której przedstawicielami są: SERNANDER, DU RIETZ, LIPPMAN, OSWALD i PALMGREM. Przy wydzielaniu podstawowych jednostek, zwanych „socjacjami” opiera się ona na możliwie dokładnym zdjęciu florystycznym i obiektywnym rozczłonkowaniu roślinności, kładąc nacisk na ustalenie stałości występowania (gatunki dominujące, gatunki stałe), stosunków powinowactwa i zasięgów poszczególnych gatunków (DU RIETZ, LIPPMAN i OSWALD), na poznaniu systematycznych i ekologicznych właściwości rosnących w zbiorowiskach gatunków (NILSON, FRIES, ALMQUIST, CAJAN-DER i WAREN).

Szkoła rosyjsko-radziecka

Szkoła ta, o bardzo różnorodnych kierunkach (Petersburg, Moskwa, Kazań), wydziela i szereguje zespoły bądź na podstawie florystycznej i ekologicznej (KRAWCZYŃSKI, SUKACZOW, KELLER, WULF, ALECHIN, POPOW i ILIN), bądź na podstawach socjologicznych, florystycznych i ekologicznych (SZENNIKOW 1935, POPŁAWSKA 1925). W dziedzinie leśnictwa najbardziej znane są prace SUKACZOWA (1931). w których rozwinął on podstawy typologii leśnej, a później pojęcie tzw. biogeocenozy. Szkoła ta metodologicznie jest słabsza, ma jednak szerszy horyzont, rozmach, większą treść i głębokość myśli.

W związku z potrzebami praktyki, a zwłaszcza potrzebami typologii leśnej, zaznaczył się intensywny rozwój fitosocjologii stosowanej (SCAMONI — Niemcy, ZLATNIK — b. CSRS i wiele innych). Potrzeby praktyki stały się bodźcem do rozwoju szeregu dziedzin fitosocjologii eksperymentalnej.

s/szkoly-fitosocjologiczne.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:41 (edycja zewnętrzna)