Sosna wydmowa — Pinus contorta Dougl.

Drzewo jednopienne. Gatunek północnoamerykański. W naszym kraju przydatne są jej odmiany górskie (Pinus contorta var. latifolia Wats i Pinus contorta var. murrayana Engelm) (Bellon, Tumiłowicz, Król 1977). Zaczynają one obradzać nawet przed 10 rokiem życia i obradzają prawie co rok.

W ojczyźnie sosna wydmowa kwitnie w zależności od surowości klimatu od maja nawet do lipca (Schopmeyer i in. 1974). Kwiatostany męskie w postaci pomarańczowoczerwonych a żeńskie czerwonych szyszeczek, są ukształtowane podobnie, jak u innych sosen. Szyszki dojrzewają jesienią w drugim roku po kwitnieniu, a rozwijając się zmieniają stopniowo barwę z zielonej na czerwonobrązową. Są symetryczne, jajowate lub stożkowe, długości 3—6 cm, grubości do 3 cm, występują pojedynczo lub po 2—3 w okółkach u podstawy pędów. Na drzewie utrzymują się zamknięte przez wiele lat i otwierają w naturze najczęściej po przejściu pożaru lasu.

Nasiona o zarysie zbliżonym dość często do trójkąta ostrokątnego, 3—4 mm długie, barwy ciemno-czarno-brązowej z podłużnymi wypukłymi prążkami. Błoniaste skrzydełka 3—4 razy dłuższe od nasion, barwy brązowej, gładkie lub z ciemniejszymi podłużnymi wąziutkimi paskami. Kleszcze skrzydełek obejmujących nasiona tworzą nibyłyżeczki.

Nasiona wyłuszcza się z szyszek, odskrzydla i oczyszcza tak jak nasiona sosny zwyczajnej. Wydajność łuszczenia ok. 1,5—2,0%. Masa 1000 nasion sosny wydmowej odmian górskich wynosi od 3,8 do 5,7 g, średnio ok. 4,7 g (Schopmeyer i in. 1974). Masa ta zmienia się klinalnie między 35 a 63° szerokości geograficznej północnej od 6,3 do 1,7 g (Magnes 1993). Świeżo dojrzałe nasiona dobrze kiełkują bez żadnego przedsiewnego przygotowania, a pozyskane z szyszek pozostających przez kilka lat na drzewach, a także przechowywane na sucho, tak jak nasiona sosny zwyczajnej, wymagają 4—7-tygodniowej stratyfikacji chłodnej. Zdolność kiełkowania nasion wynosi średnio ok. 80%. Nasiona opornie kiełkujące można wysiać bez przygotowania na jesieni lub po stratyfikacji na wiosnę. Oba terminy stosuje się także dla nasion nie wykazujących zahamowania w kiełkowaniu i nie wymagających chłodnej stratyfikacji.