Smołowata plamistość klonu (czarna plamistość, czerniak klonu)

Sprawca: Rhytisma acerinum (Pers.) Fries.

Choroba występuje w całej strefie klimatu umiarkowanego. Porażane bywają drzewa w każdym wieku, ale gospodarcze znaczenie mają tylko powtarzające się corocznie porażenia siewek i młodych drzew w szkółkach.

Objawy

Smołowata plamistość klonu

Pierwsze objawy pojawiają się na liściach klonów w czerwcu lub lipcu w postaci bladych, chlorotycznych plam, które stopniowo powiększają się i żółkną. Gdy osiągną średnicę kilku milimetrów, pojawiają się w ich środku czarne punkty, które z kolei przez pewien czas powiększają się, by w końcu zlać się ze sobą w jednolitą smolistoczarną plamę, otoczoną żółtą obwódką. Plamy te osiągają około 1—1,5 cm średnicy, po czym przestają się powiększać. Na liściu może wystąpić od jednej do bardzo wielu plam; czasem zlewają się ze sobą. Środek smołowatych plam jest początkowo gładki, a potem pojawiają się na nim skupienia małych pryszczykowatych utworów, związanych z tworzeniem się piknidiów. Wkrótce po uformowaniu się piknidiów ulega też pomarszczeniu peryferyczna część czarnej plamy, co oznacza powstawanie w niej miseczek patogena. W tym czasie liście opadają — nieco przedwcześnie lub w tym samym okresie, co zdrowe liście.

Sprawca

Czarna plama na liściu stanowi sklerotyczny utwór grzyba Rhytisma acerinum (Ascomycotina, Phacidiales). W lecie tworzą się w nim i dojrzewają piknidia stanowiące konidialną formę tego patogena, zwaną Melasmia acerina Lev. (Deuteromycotina, Sphaeropsidales), ale zarodniki konidialne (6 x 1 µm) nie są zdolne do kiełkowania. Miseczki, które zaczynają się tworzyć jeszcze przed opadnięciem liści, dojrzewają dopiero na wiosnę. W maczugowatych workach jest po 8 jednokomórkowych, bezbarwnych, nitkowatych, ostro zakończonych zarodników o wymiarach 120—130×9—10 µm. Zarodniki te, pokryte warstewką śluzu, są roznoszone przez prądy powietrza i dokonują pierwotnych zakażeń młodych liści przez szparki oddechowe. Zakażenia następują wielokrotnie, ponieważ miseczki na opadłych zeszłorocznych liściach otwierają się i wyrzucają zarodniki zawsze podczas wilgotnej pogody, a podczas suchej pozostają zamknięte. Warunki sprzyjające występowaniu choroby to długie okresy wilgotnej pogody podczas pękania pączków i rozwijania się młodych liści.

Ochrona

Ochrony przed chorobą się nie prowadzi. W szkółkach, nasadzeniach parkowych i ozdobnych można starać się zmniejszyć rezerwuar zarazka przez zgrabianie i palenie opadłych liści (zwłaszcza z objawami porażenia).


Źródło: Karol Mańka i Małgorzata Mańka „Choroby drzew i krzewów leśnych” Warszawa 1993

s/smolowata-plamistosc-klonu.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:41 (edycja zewnętrzna)