Rdza gruszy i jałowca

Sprawca: Gymnosporangium sabinae (Dicks.) Wint.

Choroba występuje na gruszy lub jarzębinie oraz jałowcu, głównie Juniperus sabina, ale też J. virginiana, J. oxycedrus i J. phoenica. Nie jest zbyt szkodliwa.

Objawy

Pnie i gałęzie jałowca nabrzmiewają wrzecionowato w niektórych miejscach. W kwietniu i maju z tych miejsc wyrastają brunatne, później brunatnożółte, galaretowate utwory w kształcie języków, długości do 1,5 cm. W pełni lata na górnej stronie liści gruszy lub jarzębiny powstają najpierw żółte, później czerwone plamy z czarnymi punktami (pykniami) w środku. Wkrótce potem na dolnej stronie porażonych liści pojawiają się żółtobrunatne lub brunatne szorstkie plamy (grupy ecjów).

Sprawca

Grzyb Gymnosporangium sabinae (Basidiomycotina, Uredinales) jest rdzą niepełnocyklową, bez stadium II (uredo) w cyklu rozwojowym. Stadia O i I ukazują się w lecie na liściach gruszy lub jarzębiny, stadium III — wiosną na jałowcach. Ecjospory zakażają pędy jałowców. Grzybnia rozwija się najpierw w tkance korowej (powodując nadmierny rozwój elementów miękiszowych), a potem w drewnie, które wytwarza szersze pierścienie przyrostu rocznego, szersze promienie rdzeniowe i nieregularnie przebiegające (kręte) cewki. Od zakażenia do pogrubienia pędów i wytworzenia się na nich teliów upływa około półtora roku. Grzybnia zimuje w nabrzmieniu i wytwarza prawie co rok nowe telia, aż wreszcie zamiera razem z partią pędu położoną powyżej porażonego miejsca. Teliospory powstałe w języczkowatych teliach mogą zaraz kiełkować w nietypowe podstawki, a wytworzone na nich sporidia zakażają liście pierwszego gospodarza. Po wykiełkowaniu teliospor telia zanikają.

Warunki sprzyjające

Warunki sprzyjające to występowanie w pobliżu siebie jałowców oraz grusz lub jarzębin, ponieważ patogen nie może przeżyć bez przechodzenia z jednego gospodarza na drugiego (bezwzględnie heterogeniczny łańcuch zarazkowy).

Ochrona

Ochrona grusz jest rzadko stosowana i polega na usuwaniu jałowców (lub wyłamywaniu porażonych gałęzi) z pobliża sadów gruszowych. Mniejsze egzemplarze cennych jałowców można okrywać płachtami, gdy pojawią się na nich telia, aby zapobiec rozsiewaniu się sporidiów i zakażaniu grusz. Patogen jest wrażliwy na opryskiwanie preparatami zawierającymi karboksynę lub oksykarboksynę (Vitavax, Plantavax). Jałowców się nie chroni.


Źródło: Karol Mańka i Małgorzata Mańka „Choroby drzew i krzewów leśnych” Warszawa 1993

r/rdza-gruszy-i-jalowca.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:41 (edycja zewnętrzna)