Pędy roczne

W życiu naszych roślin drzewiastych procesy wzrostu i rozwoju pewnych organów podlegają okresowym zmianom, zbiegającym się ze zmianami pór roku. Na początku każdego okresu wegetacyjnego rozwija się pewna liczba zimujących pąków, z których powstają pędy. Pędy te przez pewien czas przyrastają, ale już przed upływem okresu wegetacyjnego kończą wzrost na długość wykształcaniem pąka wierzchołkowego.

Pędy, które wyrosły z pąków na wiosnę i po osiągnięciu pewnej długości pod koniec okresu wegetacyjnego wykształciły pąki szczytowe i boczne nazywamy pędami rocznymi.

W wyrośniętym pędzie rocznym międzywęźla mogą być długie lub wybitnie krótkie. W pierwszym wypadku pęd nazywamy pędem wydłużonym (długopędem) w drugim — pędem skróconym (krótkopędem). Pędy wydłużone mają wyraźnie wydłużone międzywęźla, czyli odcinki łodygi zawarte między węzłami, stanowiącymi miejsca przyczepu liści i pąków. Z pędów wydłużonych zbudowany jest główny szkielet korony drzewa; zazwyczaj są to pędy płonne (sterylne), na których nie występują kwiaty.

Pędy skrócone wykazują bardzo niewielkie przyrosty roczne, niekiedy tak małe, że liście, które na pędach wydłużonych są oddalone od siebie, skupione są tutaj w pozornych okółkach lub pęczkach. Na typowych pędach skróconych występują jedynie pąki szczytowe, brak natomiast pąków bocznych, np. u modrzewia (Larix), miłorzębu (Ginkgo), cedru (Cedrus).

U niektórych drzew i krzewów różnice morfologiczne między pędami wydłużonymi i skróconymi są bardzo wyraźne. Na pędach skróconych u niektórych gatunków wyrastają z reguły kwiaty i zawiązują się owoce, np. u topoli (Populus), jabłoni (Malus) i śliwy (Prunus).

Liście właściwe u niektórych gatunków drzew tworzą się wyłącznie na krótkopędach, np. u sosen: na długopędach występują wyłącznie małe łuskowate zanikające liście, na krótkopędach zaś liście właściwe, wykształcone w postaci igieł. Pędy skrócone mogą rosnąć przez wiele lat, a ich pąki szczytowe dają zwykle minimalny przyrost; niekiedy przekształcają się one w pędy wydłużone, zwykle jednak wcześnie zamierają. Korony drzew młodych są utworzone prawie wyłącznie z pędów wydłużonych, natomiast pędy skrócone występują często na drzewach starszych. Liście pędów wydłużonych i pędów skróconych różnią się wielkością i kształtem.

p/pedy-roczne.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)