Osłanianie zasiewów i ocienianie siewek

Osłanianie zasiewów spełnia różnorakie funkcje. W okresie wiosennym i letnim chroni przed utratą wilgoci, wymywaniem i wywiewaniem nasion oraz przed szkodami wyrządzanymi przez ptaki. Szczególnej ochrony wymagają siewy gatunków lekkonasiennych.

Do osłaniania powierzchni gleby stosuje się różne materiały, jak: mech, słomę, gałęzie, maty, kraty, folię, włókniny i inne. Osłona powinna pozostać na powierzchni do czasu skiełkowania nasion. Późniejsze odsłonięcie powoduje szkody w siewkach z powodu ich wrastania w osłony. Do przykrywania zasiewów wiosennych najwygodniejsze są zwijane maty sporządzane z trzciny, wikliny lub specjalnych tkanin.

Oprócz wiosennego osłaniania zasiewów stosuje się również przykrywanie powierzchni szkółki obsianej jesienią. Zabieg ten daje dobre rezultaty głównie w siewach dębu i buka. Do przykrywania używa się tu przeważnie ściółki liściastej, którą rozkłada się warstwą grubości 10—15 cm. Czynność tę można wykonać bezpośrednio po wysiewie, jednak lepiej dopiero po przejściu pierwszych mrozów. Przykrycie w tym czasie umożliwia większe wykorzystanie jesiennych opadów oraz zmniejsza niebezpieczeństwo zagnieżdżenia się pod ściółką gryzoni niszczących nasiona. Warstwa ściółki nie ma na celu zabezpieczenia nasion przed zamarznięciem, gdyż gleba pod ściółką również zamarza. Stanowi natomiast warstwę izolacyjną, która przeciwdziała nagrzewaniu się gleby, co sprawia, że jej wierzchnia warstwa wraz z nasionami nie jest wystawiona na częste zamarzanie i rozmarzanie. Osłonięte zasiewy dobrze zimują w glebie trwale zamarzniętej, a na wiosnę później ruszają, co chroni je także przed wiosennymi przymrozkami.

Osłanianie powierzchni gleby zaleca się również na kwaterach z zimującymi wielolatkami. Celem tego zabiegu jest zabezpieczenie sadzonek przed „wysadzaniem” ich przez mróz, co szczególnie ma miejsce na terenach z małymi opadami śniegu i dużymi wahaniami temperatury w ciągu doby. Wówczas to wierzchnia warstwa gleby w ciągu dnia taje, nocą zaś zamarza, co powoduje zmianę jej objętości i prowadzi do unoszenia się i osiadania gleby. Siewki wraz z korzeniami unoszą się też wraz z glebą, lecz przy jej osiadaniu nie powracają do poprzedniego położenia i korzenie ich stopniowo się obnażają. Na szkody ze strony gołomrozu narażone są przede wszystkim sadzonki płytko zakorzeniające się, jak np. świerk i brzoza. Niebezpieczeństwo gołomrozu jest najgroźniejsze na glebach próchnicznych i torfowych. Zwiększa się jeszcze, gdy ostatnie pielenie wraz ze spulchnieniem gleby zostanie wykonane zbyt późno, np. na początku września.

Przeciwdziałać skutkom gołomrozu można przez zastosowanie krat ustawionych od strony południowej pod kątem 45°, a także przez pokrycie gleby na międzyrzędach trocinami, torfem, kompostem lub ściółką liściastą. Ściółki iglastej raczej się nie używa ze względu na możliwość zarażenia osutką. Poza osłanianiem gleby prowadzi się także osłanianie, a raczej zacienianie wschodzących siewek. Stosuje się je zwłaszcza dla gatunków, których siewki w początkowym okresie wzrostu mają płytki system korzeniowy, jak np. osika, brzoza, świerk lub są wrażliwe na duże wahania temperatury, jak np. jodła, jedlica.

Ocienianie siewek przeciwdziała silnemu nagrzewaniu się powierzchni gleby, zabezpiecza je przed wysuszającym działaniem wiatru, a także do pewnego stopnia chroni przed przymrozkami we wczesnym okresie rozwoju, kiedy są najbardziej wrażliwe na raptowne zmiany temperatury. Zacienianie siewek należy stosować szczególnie na glebach ciemnych, próchnicznych, których wierzchnia warstwa nagrzewa się w dni upalne do 50—60°C. W tej temperaturze może łatwo dojść do zgorzeli słonecznej siewek w miejscach stykania się ich z glebą.

Do osłony siewek używać można tych samych krat i mat, które służyły do przykrywania zasiewów, ale trzeba je umieścić na odpowiedniej wysokości nad poziomem gruntu. Osłony umieszcza się ponad siewami, kładąc je na podpórkach, albo ustawia się je pod kątem od strony południowej tak, aby rzucały cień na kwaterę. Jeden i drugi sposób ma swoje zalety i wady. Przy pierwszym stwarza się bardziej zaciszną atmosferę nad siewkami. Jednakże brak przewiewu stwarza niebezpieczeństwo zaatakowania siewek przez grzyby zgorzelowe przy długo trwającej ciepłej i wilgotnej pogodzie. Lepszy dostęp powietrza stwarzają ukośnie ustawione kraty, ale sposób ten jest kłopotliwy, a osłony mniej stabilne. Osłanianie powierzchni może także zabezpieczyć młode siewki przed uszkodzeniami spowodowanymi spóźnionymi przymrozkami wiosennymi, występującymi nieraz w drugiej połowie maja, a nawet w czerwcu.

Z innych zabiegów chroniących siewki przed przymrozkami można wymienić okrywanie ich włókniną, deszczowanie nad ranem, gdy temperatura zbliża się do minimalnej, a także stosowanie osłon dymnych. Dym wytwarza się przez spalanie wilgotnych materiałów lub świec dymnych wtedy, gdy temperatura dochodzi do krytycznej, a więc najczęściej nad ranem. Pewne znaczenie profilaktyczne może mieć również spulchnianie powierzchniowej warstwy gleby, gdyż zmniejsza ono parowanie, które zabiera duże ilości ciepła i gleby.

o/oslanianie-zasiewow-i-ocienianie-siewek.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)