Okresowość (periodyczność) zbiorowiska roślinnego

W ciągu okresu wegetacyjnego zjawiska życiowe nie przebiegają równolegle u wszystkich gatunków roślin. W tej samej porze roku możemy znaleźć w badanym zbiorowisku jedne rośliny w postaci kiełków, inne w postaci łodyg jeszcze nie ulistnionych, jeszcze inne w pełni rozwoju wegetatywnego, kwitnące, czy też w stadium owocowania.

Ten sam zespół roślinny kolejno w różnych porach przedstawia coraz to inne obrazy okresowe, czyli tak zwane aspekty.

W różnych zespołach liczba ich jest różna, przy tym nie wszędzie się zaznaczają jednakowo wyraziście. We wszystkich jednak naszych zbiorowiskach można wyróżnić co najmniej dwa odrębne aspekty, tj. zimowy i letni.

W zbiorowiskach skrajnie wysokogórskich, gdzie okres wegetacyjny jest bardzo krótki, tylko te dwa aspekty uwydatniają się wyraźnie. Natomiast w niższych położeniach górskich i na nizinach znajdujemy znacznie więcej aspektów. Szczególnie zaznaczają się te z nich, które są związane z masowym kwitnieniem lub owocowaniem pewnych gatunków w zbiorowisku.

Także i stopień pokrycia przez poszczególne gatunki w ciągu roku zmienia się tak, że zbiorowisko roślinne na wiosnę inaczej wygląda niż w pełni lata, gdy określone gatunki zakończyły swój okres wegetacji i są już niewidoczne. Ta okoliczność ma duże znaczenie przy badaniu zespołów roślinnych. Ażeby przy badaniu zespołu uchwycić wszystkie występujące w nim gatunki, opis musi być wykonany we właściwym czasie. Przy bardzo zmiennych aspektach niezbędne jest wykonanie opisu co najmniej dwa razy w roku, aby na tej podstwie można było później zestawić pełną listę gatunków rosnących w zbiorowisku.

Za przykład zmiany aspektu w warstwie zielnej może posłużyć lista gatunków występujących w lesie bukowo-jesionowym, sporządzona wiosną i latem.

Lista gatunków roślin runa występujących w lesie bukowo - jesionowym
Wyszczególnienie 26.04.1952 17.07.1952
a Corydalis cava 3,2
Ranunculus ficaria 1.1
Anemone ranunculoides 2,1
Anemone nemorosa 2,1
Adoxa moschatellina +
Gagea lutea 1,1
b Melica uniflora 4,5
Lamium maculatum 1,2
Poa nemoralis +
Hordylemus europaeus +
c Pulmonaria obscura + +
Aegopodium podagraria + 1,2
Galium odoratum + 1,2
Polygonatum multiflorum 1,1 +

Lista ta pokazuje, że gatunki wymienione w punkcie a latem zupełnie zniknęły, wymienione w punkcie b pojawiły się i bardzo silnie rozprzestrzeniły się w lecie, natomiast gatunki wymienione w punkcie c występują pojedynczo i wiosną, i latem. W rzeczywistości w rozpatrywanym przedziale czasu gatunki te ani nie zniknęły, ani też nie rozprzestrzeniły się w zespole, lecz w związku z sezonowym rytmem rozwoju uległa zmianie tylko ich rola w kształtowaniu fizjonomii zespołu.

o/okresowosc-stadia-rozwojowe-zbiorowiska-roslinnego.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)