Ogólny podział objawów chorobowych

W zależności od tego, czy objawy chorobowe występują na zewnątrz, czy wewnątrz rośliny-gospodarza, mówi się o objawach zewnętrznych lub wewnętrznych. Objawy uchwytne gołym okiem określa się jako makroskopowe, dostrzegalne zaś tylko pod mikroskopem — jako mikroskopowe. Te ostatnie stanowią dziś przedmiot osobnej gałęzi fitopatologii zwanej anatomią patologiczną (Küster 1925). Przy badaniu reakcji żywych komórek na działanie czynników chorobotwórczych można by mówić o fizjologiczno-biochemicznych objawach chorobowych. Są to jednak rozważania, w których zanika objawowy aspekt chorobowy w sensie klasycznym, a zaczyna się zjawisko jednoczesnego występowania samej choroby i jej objawów.

Ogół makroskopowych objawów chorobowych rozpatrywanych w określonym stadium choroby danej rośliny stanowi obraz choroby, syndrom lub zespół objawów choroby. Szereg kolejno po sobie następujących obrazów choroby na tej samej roślinie stanowi patogenezę lub przebieg choroby.

Objawy choroby występujące na roślinie można rozpatrywać z ogólnego i szczegółowego punktu widzenia. W aspekcie ogólnym można m.in. mówić o objawach istotnych lub nieistotnych, pierwotnych lub wtórnych, swoistych lub nieswoistych.

Objawy istotne są stale związane z występowaniem danej choroby, podczas gdy nieistotne nie wykazują tej stałości. Objaw pierwotny jest to objaw istotny, który występuje jako pierwszy na chorej roślinie wskutek działania czynnika chorobotwórczego, natomiast objaw wtórny jest także objawem istotnym, którego występowanie jest jednak następstwem warunków stworzonych przez objaw pierwotny. Wreszcie przez objaw swoisty (specyficzny) rozumie się objaw istotny związany jedynie z jakąś jedną chorobą, gdy tymczasem objaw istotny spotykany przy więcej niż jednej chorobie stanowi objaw nieswoisty (niespecyficzny).

Ze szczegółowego punktu widzenia można rozróżnić dwie grupy objawów chorobowych. Pierwsza obejmuje wszelkie objawy będące efektem reakcji rośliny-gospodarza na działanie wywierane na nią przez czynnik chorobotwórczy. Tę grupę określa się jako objawy właściwe. Natomiast druga grupa objawów odnosi się do obecności na chorej roślinie różnych fruktyfikacyjnych i wegetatywnych utworów czynnika sprawczego, jak owocniki grzybów, skupienia zarodników lub grzybni wegetatywnej, śluz bakteryjny, pędy jemioły itp. Ta grupa jest określona jako objawy niewłaściwe lub etiologiczne.


Źródło: Karol Mańka „Fitopatologia leśna” PWRiL Warszawa 1998

o/ogolny-podzial-objawow-chorobowych.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)