Nowotwory glebowe

Nowotworami glebowymi nazywa się widoczne gołymi okiem skupienia substancji w różnej formie i o różnym składzie chemicznym, które wytrącają się w wyniku procesu glebotwórczego.

Nowotwory wyraźnie odróżniają się od otaczającej je masy glebowej zarówno składem, barwą i kształtem. Mogą powstawać w różny sposób a ich powstawanie odbywa się w kilku kolejnych fazach.

W pierwszym etapie następuje gromadzenie materiału a następnie z tego materiału wytwarzają się odpowiednie nowotwory (konkrecje). W glebach bielicowych i bagiennych tworzą się nowotwory żelaziste. Formowanie się różnych rodzajów wytrąceń żelazistych warunkują odpowiednie układy stosunków powietrzno-wodnych oraz specyficzna dla nich dynamika procesów biochemicznych.

W leśnych glebach bielicowych, w poziomie iluwialnym, występują konkrecje o kształtach nieregularnych, o zabarwieniu rdzawobrunatnym, zwane rudawcem. W obniżeniach terenowych o wysokim poziomie wód gruntowych tworzą się zbite i grube warstwy rudawcowe (zwane orsztynami). Utwory te wpływają ujemnie na rozwój drzew leśnych (mechaniczna przeszkoda dla korzeni, toksyczne działanie glinu), powodują często usychanie upraw leśnych. Typowy rudawiec spotyka się w automorficznych bielicach, ukształtowanych z ubogich piasków luźnych (siedliska borów świeżych lub mieszanych).

Na obszarze Polski istnieją strefy różniące się stopniem orsztynizacji. Silnie zorsztynizowane są np. gleby piaskowe pasa nadmorskiego, Puszczy Wkrzańskiej i Goleniowskiej, Borów Dolnośląskich, południowej części Ziemi Lubuskiej. Słabszy stopień orsztynizacji mają natomiast piaskowe gleby Krainy Wielkopolsko-Pomorskiej.

Do nowotworów żelazisto-manganowych należy tzw. ruda darniowa, powstająca przeważnie w depresjach terenowych, gdzie następuje wytrącanie z roztworów glebowych tlenków żelaza i innych związków. Tworzy czarnobrunatne grudy lub zwarte, trudne do przebicia warstwy. Ruda darniowa często spotykana jest w bagiennych glebach leśnych.

n/nowotwory-glebowe.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)