Nasiona niespoczynkowe z owoców dojrzałych

Do tej grupy zaliczamy nasiona dębu szypułkowego i bezszypułkowego, klonu srebrzystego, brzozy gruczołkowatej i omszonej oraz olszy czarnej i szarej.

Nasiona tych gatunków są w okresie opadania z drzew w pełni dojrzałe. Nasiona dębów i klonu srebrzystego (należące do kategorii „recalcitrant”) cechuje wówczas wysoka wilgotność. Nie należy więc dopuszczać do zaistnienia warunków sprzyjających ich kiełkowaniu, do czego przyczynia się środowisko ciepłe i wilgotne. Nasiona te nie znajdują się w stanie spoczynku, dlatego też indukcja spoczynku przez podwyższoną temperaturę nie jest możliwa. Wręcz przeciwnie, w warunkach takich nasiona zaczynają rychło kiełkować, po czym zaczyna się wydłużać hipokotyl (klon srebrzysty) lub epikotyl (dęby).

Zmieniając sztucznie wilgotność takich nasion należy liczyć się z ich właściwościami biologicznymi. Żołędzie nie przeznaczone do natychmiastowego siewu można umieścić w pojemnikach nie zamykanych szczelnie, co umożliwia wymianę gazową nasion z powietrzem otoczenia. W pojemnikach takich można żołędzie przechowywać w temperaturach zakresu od —1 do —3°C przez kilka zim (nawet do trzeciej wiosny po zbiorze). Przechowywanie należy zakończyć bezpośrednio przed siewem, który powinien jednak nastąpić do już nagrzanej gleby. Do siewu należy więc przystępować w kwietniu, a nawet później. W okresie siewów nie wolno dopuścić do samozagrzewania się żołędzi i do ich przedwczesnego kiełkowania. W przypadku przystępowania do siewu nasion dębów rodzimych, klonu srebrzystego, brzóz i olsz wkrótce po zbiorze, jedynie możliwy jest wtedy następujący sposób postępowania:

Zbiór - Krótkie składowanie - Wysiew

Gdy nie przewiduje się natychmiastowego wysiewu nasion po opadnięciu z drzew i zbiorze z ziemi, co dla klonu srebrzystego przypada na początek czerwca, zaś dla dębów w październiku, należy wykonać kolejno następujące czynności:

Zbiór — Przechowywanie - Wysiew

Wyjątek stanowią tu żołędzie dębu czerwonego, znajdujące się po osiągnięciu pełnej dojrzałości w stanie spoczynku. Spoczynek ten nie jest zbyt głęboki i ustępuje całkowicie po pierwszych 2-3 miesiącach składowania lub przechowywania w chłodzie, a nawet w temperaturze — 1 czy — 3°C. Wiosną można żołędzie te wysiewać bez jakiegokolwiek przysposabiania, tak jak gdyby nigdy nie znajdowały się w stanie spoczynku. Po zimie żołędzie dębu czerwonego zachowują się więc tak samo, jak żołędzie dębu szypułkowego i bezszypułkowego. Czas trwania przechowywania do pierwszej, drugiej, czy trzeciej wiosny po zbiorze nie obniża w żadnym stopniu ich gotowości do natychmiastowego podjęcia kiełkowania wkrótce po wysiewie.

Nasiona klonu srebrzystego oraz żołędzie dębu czerwonego i dębów krajowych przechowuje się do siewu wiosennego. Dysponując chłodnią można okres przechowywania nasion pierwszych dwu gatunków przedłużyć do pierwszej i drugiej wiosny, nasiona dębów europejskich nawet do trzeciej wiosny po zbiorze. Z ekonomicznego punktu widzenia dalsze przedłużanie przechowywania nie jest ani pożądane, ani konieczne. Jeden plon nasion może więc być wykorzystany do produkcji siewek przez 2 lata (klon srebrzysty, dąb czerwony) lub 3 lata (dęby europejskie). W przypadku nasion niespoczynkowych, dojrzewających wcześnie lub późno, zaleca się przystępowanie do przechowywania jak najwcześniej po oczyszczeniu i przesortowaniu, ewentualnie po krótkim podsuszeniu. Dotyczy to zwłaszcza żołędzi o wilgotności wyższej niż 45%.

Niespoczynkowe nasiona brzóz i olsz, należące do kategorii „orthodox”, nie przeznaczone do jesiennego wysiewu, można przechowywać przez szereg lat w szczelnie zamkniętych pojemnikach pod warunkiem ich odpowiedniego, tj. silnego podsuszenia po zbiorze i oczyszczeniu. Również i z tymi nasionami należy postępować w myśl podanego powyżej schematu, który przybiera tu postać:

Zbiór — Podsuszenie — Przechowywanie — Wysiew

n/nasiona-niespoczynkowe-z-owocow-dojrzalych.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)