Jarząb brekinia

Sorbus torminalis CRANTZ. — jarząb brekinia (brzęk)

Drzewo wysokości do 25 m i 60—100 cm pierśnicy, z rozpostartymi konarami i szeroką zaokrągloną koroną.

Młode pędy oliwkowoszare, nieznacznie omszone, potem nagie; pąki zielone, błyszczące, nagie, z ciemniejszymi brzegami łusek.

Liście są klapowane, długości do 10 cm, z 3—5 parami zaostrzonych i nierówno ząbkowanych klap; dolne klapy dłuższe, prawie poziomo odstające, przypominają duże liście głogu. Nasada liścia jest słabo sercowata, ogonek dość długi, liście z wierzchu ciemnozielone, pod spodem jaśniejsze.

Kwiaty białe, zebrane w podbaldachy, nie tak gęste, jak u jarzębu pospolitego. Owoce podłużniejajowate, brązowe i jasno kropkowane, długości około 1,5 cm, na długich szypułkach, zawierające po dwie pestki. Kwitnie w maju, czerwcu; owoce dojrzewają w październiku, listopadzie. Zaczyna owocować około 15 roku; owocuje co 3 lata.

System korzeniowy ma głęboki, z korzeniem palowym. Wymaga gleb żyznych i głębokich; dobrze rośnie na glebach wapiennych i gliniastych. Nie rośnie na piaskach, glebach bagiennych i ilastych. Jest odporny na suszę. W młodości dobrze znosi ocienienie (do 8 roku), później potrzebuje dużo światła. Nie jest przystosowany do surowych warunków klimatycznych.

Występuje w południowej, środkowej i zachodniej Europie, na Kaukazie i w Azji Mniejszej, Iranie oraz w północnej Afryce.

W Polsce brekinia osiąga północno-wschodnią granicę zasięgu. Linia zasięgu bierze początek na wschód od ujścia Wisły, przebiega przez Poznańskie i Śląsk na południe. Występuje koło zapory w Rożnowie. Ze względu na rzadkie występowanie jest rośliną objętą prawną ochroną.

Drewno jarzębinyDrewno]] ma czerwonobrązowe, podobne do drewna jabłoni, niekiedy z ciemno zabarwioną twardzielą, drobnosłoiste, twarde, ciężkie; znajduje duże zastosowanie przy wyrobach tokarskich i w meblarstwie.

j/jarzab-brekinia.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:39 (edycja zewnętrzna)