Gleby torfowe powstają w środowisku trwale uwodnionym wodami gruntowymi i opadowymi, w których zachodzi współcześnie bagienny proces torfotwórczy. Od powierzchni w profilu dominuje torf, którego miąższość wynosi co najmniej 30 cm.
Poziom torfowy zawiera co najmniej 11,6% C organicznego i jest nasycony wodą przynajmniej jeden miesiąc w roku lub więcej. Jest to poziom diagnostyczny histic.
Podział gleb torfowych na podtypy jest ściśle związany z ich trofizmem kształtowanym przez właściwości geochemiczne . Lekko kwaśny i obojętny odczyn, szczególnie w głębszych poziomach, dobry i średni stopień rozkładu torfu, częste zamulanie, wysoka zawartość kationów, a zwłaszcza wapnia, składają się na dobre warunki troficzne gleb torfowych torfowisk niskich. Ich trofizm pozwalał zaliczyć je do odmian mezotroficznych i eutroficznych.
Są to siedliska olsów, z potencjalnymi zbiorowiskami olsu porzeczkowego żywokostowgo i typowego (Ribo nigri - Alnetum symphytetosum i typicum) oraz bagienna olszyna górska (Caltho - Alnetum).
Gleby torfowych torfowisk przejściowych zaliczono do odmian mezotroficznych.
Tworzą one siedliska lasu mieszanego bagiennego z potencjalnymi zbiorowiskami torfowcowo-brzozowego lasu bagiennego (Sphagno - Betuletum pubescentis).
Najniższym trofizmem cechują się gleby torfowe torfowisk wysokich. Składały się na to bardzo silnie kwaśny odczyn również w głębszych poziomach, bardzo słabo rozłożony torf i kilkakrotnie niższa zawartość kationów w porównaniu z glebami torfowymi torfowisk niskich.
Gleby torfowe torfowisk wysokich zaliczono do odmian oligotroficznych i dystroficznych.
Odmiany dystroficzne stanowią siedliska borów bagiennych, z potencjalnymi zbiorowiskami kontynentalnego boru bagiennego (Vaccinio uliginosi - Pinetum) i mszaru sosnowego z bagnem zwyczajnym (Ledo - Sphagnetum megallanici).
Odmiany oligotroficzne gleb torfowych torfowiska wysokiego to bory mieszane górskie bagienne i potencjalne zbiorowiska kontynentalnego boru bagiennego (Vaccinio uliginosi - Pinetum).