Gleby gruntowoglejowe leśne w terenach nizinnych występują głównie na obszarach nisko położonych lub płaskich z wysokim poziomem wód gruntowych o utrudnionym ich odpływie. W terenach górzystych gleby te występują często u podnóży stoków i na spłaszczeniach stokowych stale nadmiernie zawilgoconych. Gleby tego typu powstają zarówno z piasków, jak i z utworów cięższych, glin zwałowych, glin i iłów rzecznego pochodzenia. W terenach górskich są to najczęściej ciężkie utwory z przewagą łupków ilastych.

W budowie profilu gleb gruntowoglejowych wyróżniają się dwa poziomy główne, próchniczny A i poziom diagnostyczny gleyic G.

Poziom próchniczny może przyjmować kilka odmian w zależności od stanu troficznego gleby. Od poziomu mineralnego przez organiczno-mineralny do organicznego (torfowego).

Charakterystyczną cechą tych gleb jest wysokie wysycenie całego profilu wodami gruntowymi. W konsekwencji tego stanu wszystkie procesy w glebie przebiegają w warunkach trwałego nasycenia wodą i związanego z tym niedoboru tlenu. Objawia się to przede wszystkim efektem barwnym w profilu. Plamy rdzawe, popielate, sine, zielonkawe lub jednolite wymienione barwy, wskazujące na nadmiar uwilgotnienia, występują w profilu od poziomu podpróchnicznego lub nawet od powierzchni. W głąb profilu przybywa barw sinych, stalowych, popielatych, a ubywa barw żółtych, rdzawych beżowych, co dowodzi zwiększającego się wraz z głębokością deficytu tlenu.

Właściwości biogeochemiczne gleb gruntowoglejowych nizinnych pozwala zaliczyć je do odmiany eutroficznej i mezotroficznej.

Odmiany eutroficzne stanowią siedliska lasu wilgotnego i olsu jesionowego.

Potencjalnymi zbiorowiskami takich siedlisk są niskie grądy subkontynentalne (Tilio - Carpinetum), łęgi wiązowo-jesionowe i jesionowo-olszowe (Ficario - Ulmetum i Circaeo - Alnetum).

Gleby gruntowoglejowe odmiany mezotroficznej to siedliska lasu mieszanego wilgotnego.

Są to potencjalne zbiorowiska leśne wilgotnego boru sosnowo-dębowego (Populo tremulae - Quercetum) i wyżynnego jodłowego wilgotnego boru mieszanego (Abietetum polonicum circaeaetosum).

Gleby górskie w tym typie zalicza się do odmian hipertroficznych, które tworzą siedlisko olsu górskiego z potencjalną roślinnością bagiennej olszyny górskiej (Caltho -Alnetum).