Gleby bielicowe powstają z różnych utworów. Na niżu są to najuboższe piaski eoliczne, sandrowe, wodnolodowcowe i rzadziej - powierzchniowo zwydmione piaski zwałowe. Natomiast w terenach wyżynnych i górskich gleby bielicowe powstają ze zwietrzeliny skał bezwęglanowych, granitów, gnejsów, kwarcytów, piaskowców kwarcytowych i piaskowców bezwęglanowych. W wyższych położeniach górskich, głównie Karpat, za sprawą klimatu, skałami macierzystymi gleb bielicowych są również te same utwory fliszowe (piaskowce magurskie, godulskie, istebniańskie i łupki ilaste), które w niższych położeniach tworzą gleby brunatne.

Gleby bielicowe mają dobrze wykształcony, czyli zróżnicowany na poziomy genetyczne, profil. W ich budowie wyróżnia się poziom organiczny Of, Oh lub Ofh oraz poziom mineralno - próchniczny A lub jego brak. Pod tymi poziomami występują poziomy diagnostyczne albie, Ees i spodic, Bhfe lub albie i glejospodic, Bhfegg. Głębsze poziomy są zróżnicowane w zależności od tego, czy gleba powstała w warunkach terenowych suchych lub świeżych, czy wilgotnych lub mokrych.

Są to gleby kwaśne, silnie kwaśne i bardzo silnie kwaśne. Uziarnienie gleb bielicowych jest związane z geologią terenu. Na nizinach są to na ogół słabo szkieletowe i bezszkieletowe piaski luźne i żwiry. W górach natomiast są to gliny lekkie i średnie, a sporadycznie również ciężkie, oraz silnie szkieletowe.

Właściwości biogeochemiczne gleb bielicowych dzielą je wyraźnie na dwie grupy.

Dystroficzne, oligotroficzne i mezotroficzne gleby bielicowe nizin i wyżyn oraz mezotroficzne i sporadycznie eutroficzne gleby bielicowe gór. W terenach nizinnych i wyżynnych są to siedliska borów i borów mieszanych, a sporadycznie także lasów mieszanych. Siedliska z glebami glejo-bielicowymi i glejo-bielicami są wariantami wilgotnymi, tak w terenach nizinnych, jak i górskich. W terenach górskich większość gleb bielicowych pomimo wysokiego trofizmu, ze względu na wysokość nad poziom morza i ostry klimat, stanowią siedliska boru mieszanego górskiego, boru górskiego i boru wysokogórskiego.

Najuboższe gleby bielicowe terenów nizinnych, tworzące dystroficzne siedliska borów, kształtują potencjalne zbiorowiska borów sosnowych (Leucobryo - Pinetum, Peucedano - Pinetum i Empetro nigri - Pinetum).

Oligotroficzne siedliska borów mieszanych to potencjalne zbiorowiska uboższych wariantów boru mieszanego z dębem bezszypułkowym (Quercetum petraeae - Pinetum), a w warunkach wilgotnych podzespół trzęślicowy kontynentalnego boru mieszanego (Querco roboris - Pinetum molinietosum).

Mezotroficznym siedliskom borów mieszanych i lasów mieszanych odpowiadają bogatsze warianty kontynentalnego boru mieszanego (Querco - roboris Pinetum typicum), wyżynny jodłowy bór mieszany (Abietetum polonicum typicum forma uboższa), kwaśna buczyna niżowa (Luzulo pilosae - Fagetum typicum), acidofilny subatlantycki las bukowo-dębowy (Fago - Quercetum petraea typicum).

Wilgotniejsze siedliska w odmianie mezotroficznej gleb bielicowych zajmuje podzespół trzęślicowy kontynentalnego boru mieszanego (Querco roboris - Pinetum molinietosum).

W reglu dolnym gleby bielicowe najczęściej odpowiadają potencjalnym zbiorowiskom dolnoreglowego boru jodłowo-świerkowego (Abieti - Piceetum montanum), a w wyższych położeniach górskich - zachodnokarpackiej i sudeckiej świerczynie górnoreglowej (Plagiothecio - Piceetum tatricum i P. hercynicum).