Drewno olszy

W kraju występują trzy gatunki olchy: czarna, szara i zielona. Pierwsza ma duże znaczenie gospodarcze (porównywalne z brzozą) zarówno pod względem swojej roli lasotwórczej jak i wartości użytkowej drewna. Olsza szara - gatunek głównie zasiedlający tereny wzdłuż potoków lub grunty porolne w górach, ma podrzędne znaczenie. Drewno olszy zielonej nie ma znaczenia przemysłowego.

Pod względem swojego wyglądu, budowy i właściwości drewno olchy czarnej i szarej jest bardzo podobne. Wytwarzają one drewno lekkie, miękkie, bardzo łatwo łupliwe, dość kruche, łatwo zapalne. Kurczliwość średnia. W suszeniu łatwe. Olcha czarna nie wykazuje skłonności do pęknięć desorpcyjnych, natomiast olcha szara dość silnie pęka przy suszeniu. Drewno łatwe w obróbce skrawaniem, do gięcia zbyt kruche. Klei się dobrze, bardzo dobrze barwi się (używane do imitowania drewna mahoniowego) i bardzo dobrze daje się polerować. Nasycalność dobra. Na wolnym powietrzu drewno olchowe jest nietrwałe; składowane w korze łatwo ulega zapatrzeniu i rozkładowi przez grzyby. Wysuszone drewno ma trwałość mniejszą od przeciętnej, gdyż łatwo niszczą je owady. W wodzie bardzo trwałe, z czasem ulega zabarwieniu na kolor brunatnoczerwony, a następnie kamienieje.

Drewno olszy nie posiada w budowie anatomicznej, podobnie jak drewno brzozy, widocznych gołym okiem cech charakterystycznych; nie widać na przekrojach ani naczyń ani słojów rocznych; jedynie słabo widoczne są promienie drzewne, jako jasne, błyszczące linie na ciemnym tle drewna; u olszy szarej są one mniej liczne, wskutek jaśniejszej barwy drewna: są one trudniej dostrzegalne.

Podobnie jak drewno brzozy, drewno olszy posiada bardzo liczne plamy rdzeniowe, bardzo intensywnie ciemno zabarwione; liczniejsze są one w drewnie olszy czarnej. Charakterystycznym szczegółem, służącym do rozpoznawania drewna olszy jest barwa: drewno olszy czarnej jest barwy pomarańczowej, która zmienia się w miarę przesychania w ciemniejszą czerwono-brązową; bardzo często występują na drewnie świeżym plamy czerwone z ciemniejszą brudno brązową obwódką; plamy te przeważnie dość rychło znikają w miarę przesychania drewna. Drewno olszy czarnej jest mniej intensywnie zabarwione; posiada barwę żółtą z lekkim odcieniem czerwonawym; po wyschnięciu barwa ta cokolwiek tylko ciemnieje.

Woń drewna olszy jest bardzo charakterystyczna: kwaśna z nieprzyjemnym, cuchnącym (zwłaszcza u olszy czarnej) zapachem.

Drewno obu gatunków jest miękkie, mało wytrzymałe, lekkie i mało trwałe; jedynie w użyciu stale pod wodą drewno olszy jest trwałe; odznacza się tym zwłaszcza drewno olszy czarnej.

Drewno olchowe może mieć bardzo szerokie zastosowanie. Głównie przeznacza się go do przerobu na tarcicę, sklejkę i płyty. Cenione jest ono na cele budownictwa wodnego. Chętnie używane bywa na wsiach do budowy płotów, które wykonane nawet z drewna ze zgnilizną twardą wykazują bardzo dużą trwałość. Drewno po dłuższym czasie zastosowane w konstrukcjach na wolnym powietrzu szarzeje i twardnieje do tego stopnia, że wbicie weń gwoździa jest trudne.

Drewno olchowe było używane do produkcji ołówków zamiast drewna cedrowego. Zbyt nierównomierna jego budowa sprawiała, że były to tylko ołówki podrzędnej jakości, trudne do temperowania. Opracowano w Polsce metodę zmiękczania tego drewna za pomocą grzybów. Była ona z powodzeniem stosowana w fabryce ołówków w Pruszkowie. Drewno olchowe, szczególnie olszy czarnej, jest bardzo dobrym materiałem do produkcji opakowań jednorazowego użytku, tzw. skrzynek pocienianych. Deseczki na ten cel, zwane dawniej „dyktą” tnie się na gilotynach za pomocą noży (nie pił) i łączy klamrami z drutu (zszywaczami).

Drewno olchowe jest również wartościowym surowcem do produkcji węgla drzewnego, a produkt sprzedawany jest często jako „węgiel bukowy”.

Drewno olchowe jest najbardziej cenionym surowcem do produkcji sklejki, szczególnie wodoodpornej. Nawet drewno z wewnętrzną zgnilizną miękką może być przeznaczone do tego typu przerobu, pod warunkiem zachowania w nim ścianki użytecznej odpowiedniej grubości. Dopiero doświadczony brakarz będzie mógł dokonać właściwej klasyfikacji i podziału drewna.

Olszyny dające wartościowe drewno użyteczne powinny być szerzej propagowane w naszych lasach. W odnowieniach i zalesieniach należy unikać wykorzystywania odrośli, ponieważ drzewa takie dość szybko opanowuje zgnilizna. Pełnowartościowy materiał uzyskuje się tylko z drzew z siewu lub sadzenia.

d/drewno-olszy.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:39 (edycja zewnętrzna)