Różnice

Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+====== Wady drewna - zgnilizna ======
+Zgnilizna jest wynikiem działania grzybów rozkładających [[d:drewno|drewno]], które stanowi dla nich podłoże (substrat) procesów rozwojowych. W zależności od rodzaju , niektóre grzyby rozkładają tylko celulozę i hemicelulozy, pozostawiając czerwonobrunatną ligninę.
+Jest to tzw. __zgnilizna błonnikowa__ (destrukcyjna), w której wraz z rozwojem grzybni drewno ciemnieje, a następnie pęka i rozpada na różnej wielkości części. W końcowym stadium przybiera postać proszkowatej lub włóknistej masy. Inne [[g:gatunek|gatunki]] grzybów niszczą ligninę pozostawiając białą celulozę. Ten rodzaj zgnilizny zwany jest __drzewnikową__ (korozyjną), w której po początkowym pociemnieniu drewno staje się włókniste, miękkie i przybiera barwę białawą w postaci różnej wielkości smug, czasem jamkowatych wgłębień. Istnieją również gatunki grzybów, których enzymy rozkładają jednocześnie ligninę i celulozę. Jest to tzw. __zgnilizna jednolita__ (błonnikowo-drzewnikowa) zwana również korozyjno-destrukcyjną. Drewno nie zmienia wówczas przez dłuższy czas swej makroskopowej struktury jednak bardzo szybko traci swoją normalną [[g:gestosc-drewna|gęstość]] i [[t:twardosc-drewna|twardość]].
+Ze względu na położenie na przekroju poprzecznym drewna okrągłego wyróżnia się: **zgniliznę zewnętrzną**, **wewnętrzną** (mursz środkowy) i **zgniliznę rozproszoną**.
+===== Zgnilizna zewnętrzna =====
+Zgnilizna zewnętrzna jest to zgnilizna przyobwodowych warstw drewna okrągłego. Na czole występuje ona w postaci pierścienia porażonego drewna o barwie jasnobrunatnej, słomkowej lub białej. Uszkodzone drewno wykazuje spadek [[m:mechaniczne-wlasciwosci-drewna|właściwości mechanicznych]]. W niekorzystnych warunkach składowania zgnilizna ta może z czasem opanować również [[t:twardziel|twardziel]]. Pomiar: określa się po promieniu głębokość (szerokość strefy) wnikania zgnilizny w cm lub podaje jako ułamek średnicy.
+===== Zgnilizna wewnętrzna =====
+Zgnilizna wewnętrzna występuje w wewnętrznej, zwykle przyrdzeniowej części drewna. W przypadku gatunków iglastych barwa porażonego drewna jest zwykle ciemna, u liściastych zaś jaśniejsza niż w drewnie bez tej wady. Pomiar: na czole mierzy się średnicę strefy drewna obejmującej zgniliznę w cm lub odnosi się do średnicy czoła.
+===== Zgnilizna rozproszona =====
+Zgnilizna rozproszona występuje w postaci nieregularnie rozmieszczonych plam na całym lub części przekroju poprzecznego. Ten rodzaj zgnilizny z reguły powstaje w drewnie ściętym lub drzewach obumarłych na [[p:pien|pniu]]. Pomiar: mierzy się całość strefy objętej zgnilizną i wyraża w cm lub odnosi się do średnicy czoła.
+W zależności od umiejscowienia zgnilizny na długości [[d:drzewa|drzewa]] wyróżnia się **zgniliznę odziomkową** i **zgniliznę strzały**.
+===== Zgnilizna odziomkowa =====
+Zgnilizna odziomkowa jest to rozkład drewna występujący w [[k:korzen|korzeniach]] i odziomkowej części strzały. Powstaje tylko w drzewach żywych przede wszystkim iglastych. Poraża ona najcenniejszą część strzały, a jej zasięg osiąga niekiedy kilku metrów (np. w drewnie [[s:swierk-pospolity|świerkowym]]).
+===== Zgnilizna strzały =====
+Zgnilizna strzały jest to rozkład drewna występujący w strzale powyżej części odziomkowej.
+Powstaje ona jako zgnilizna wewnętrzna drzew żywych, zaś często oznaką zewnętrzną tego rodzaju zgnilizny jest huba, czyli widoczny na pobocznicy pnia owocnik, ślad po nim lub wklęśnięcie [[k:kora|kory]].
+Ze względu na strukturę drewna wyróżnia się **zgniliznę twardą** i **zgniliznę miękką**.
+===== Zgnilizna twarda =====
+ jest to początkowe stadium porażenia drewna przez grzyby odznaczającą się zmienioną barwą drewna bez obniżenia wytrzymałości i zmiany struktury. W zależności od zabarwienia zgnilizna twarda dzieli się na:
+==== zgniliznę jasną ====
+ nadającą drewnu niejednolite zabarwienie jaśniejsze od normalnego. W miarę dalszego jej rozwoju powstają białe plamy oddzielone ciemnymi liniami. Zgnilizna jasna występuje głównie na ściętym drewnie liściastym, czasem można stwierdzić jej występowanie również w drzewach żywych;
+==== zgniliznę ciemną ====
+nadającą drewnu zabarwienie ciemniejsze od normalnego (brunatne, czerwone - czerwień twardzieli). Powstaje ona na drzewach żywych i na drewnie ściętym, częściej na iglastym niż liściastym;
+==== zgniliznę pstrą ====
+ powodującą zabarwienie niejednolite, ciemniejsze i jaśniejsze od normalnego, najczęściej na ciemniejszym tle występują jaśniejsze plamy. Zgnilizna pstra najczęściej powstaje w drzewach żywych częściej u gatunków iglastych niż liściastych.
+===== Zgnilizna miękka =====
+Zgnilizna miękka jest to ostatnie stadium rozkładu drewna przez grzyby, w którym właściwości mechaniczne drewna zostają znacznie obniżone przy utraceniu walorów użytkowych. W zależności od struktury porażonego drewna wyróżnia się następujące odmiany zgnilizny miękkiej:
+==== zgniliznę gąbczastą ====
+jest to dalsze stadium rozwoju zgnilizny pstrej. Drewno posiada liczne wgłębienia i łatwo dzieli się na włókniste pasma;
+==== zgniliznę płytkową ====
+ pomimo, że drewno pozornie ma nie zmienioną strukturę wykazuje liczne pęknięcia równolegle do [[s:sloje-roczne|słojów]] spowodowane znacznym rozłożeniem ścianek komórkowych;
+==== zgniliznę kostkową ====
+ oprócz pęknięć okrężnych występują również pęknięcia promieniowe dzielące drewno na kostki o różnym rozmiarze;
+==== zgniliznę proszkową ====
+ jest to końcowy rozkład drewna przez grzyby; drewno daje się z łatwością rozetrzeć na proszek i rozdzielać na pasemka, stąd też nie nadaje się nawet na cele opałowe.
+----
+Źródło: Praca zbiorowa "Poradnik użytkowania drewna" Warszawa 2000

z/zgnilizna.txt · ostatnio zmienione: 2014/03/29 19:13 (edycja zewnętrzna)