Zabarwienia drewna

Zabarwienia czyli zmiany naturalnej barwy drewna spowodowane mogą być przez działanie czynników nieorganicznych (klimatycznych) takich jak woda, temperatura oraz czynniki biologiczne, głównie przez grzyby. Mogą być to grzyby odżywiające się wyłącznie treścią plazmatyczną komórek, a więc nie niszczące błon komórkowych i tym samym nie obniżające technicznych właściwości drewna (pleśnie, sinizna) oraz grzyby niszczące błonę komórkową, które w początkowych stadiach rozwoju wywołują jedynie zmiany barwy drewna.

Do zabarwień drewna zalicza się:

Fałszywa twardziel

Fałszywa twardziel - jest to nienormalne zabarwienie wewnętrznej części drewna okrągłego gatunków beztwardzielowych: buk, osika, grab, jawor, klon, brzoza, olcha widoczne na przekroju poprzecznym w formie nieprawidłowego zarysu w kształcie zbliżonym do kolistego lub gwiaździstego, nie pokrywającego się z przebiegiem słojów rocznych. Fałszywa twardziel jest objawem patologicznym, powodowanym przez współdziałanie szeregu czynników jak: zakażenie przez grzyby, działanie powietrza przedostającego się do wnętrza żywego drzewa przez pęknięcia oraz długotrwałe działanie mrozu. Fałszywa twardziel jest barwy od szarobrunatnej do czerwonobrunatnej niekiedy bywa szara lub szarozielona. Pomiar: na czole określa się rozmiar strefy objętej fałszywą twardziela i wyraża w cm lub procentach w odniesieniu do średnicy czoła.

Wewnętrzny biel

Wewnętrzny biel - jest to warstwa jasno zabarwionego drewna w obrębie twardzieli zabarwionej obejmująca kilka do kilkunastu słoi. Wewnętrzny biel stanowi następstwo zabicia przez mróz miękiszowych komórek w głębiej położonych warstwach bielu i występuje w odziomkowej części pnia zanikając w wyżej położonych częściach strzały. Często występuje w drewnie dębowym i stanowi niedopuszczalną wadę w wyższych klasach jakości.

Zaciągi garbnikowe

Zaciągi garbnikowe są to zmiany barwy drewna okrągłego gatunków liściastych zawierających znaczne ilości garbników (dąb), występujące przy dłuższym okresie przelegiwania lub składowania drewna przy wysokiej temperaturze i wilgotności oraz silnym nasłonecznieniu. Zaciągi widoczne są na czole kłody w postaci brunatnych plam sięgających klinowatymi smugami w głąb nawet do długości 2 m.

Zaparzenie

Zaparzenie to patologiczne zmiany powstające w składowanym w ciepłych i wilgotnych warunkach świeżo ściętym drewnie liściastych gatunków beztwardzielowych, wskutek szybkiego wysychania zewnętrznych warstw drewna przy długiej aktywności zamierających komórek miękiszowych. Zaparzenie rozwija się od czoła w postaci małych brunatnych plamek, które powiększając rozmiary zlewają się w jednolitą ciemną plamę przybierając postać klinowatych smug zwężających się w głąb kłody. Długość smug dochodzi do 1 m. Plamy na czołach zaparzonych kłód w miarę postępującego wysychania drewna stopniowo zanikają tak, że często o zaparzeniu dowiadujemy się po przecięciu kłody. Zaparzenie rozwija się również na pobocznicy kłody w miejscach odarcia kory i ma zarys sierpowaty lub pierścieniowy.

Sinizna

Sinizna - jest to szaroniebieskie dochodzące do prawie czarnego zabarwienie drewna wywołane przez grzyby. Strzępki grzybów wywołujące siniznę odżywiają się plazmatyczną treścią komórek miękiszowych, występujących w bielu lub promieniach rdzeniowych. Sinizna w zasadzie nie wpływa na mechaniczne właściwości drewna ale znacznie obniża walory estetyczne oraz utrudnia obróbkę i uszlachetnianie drewna. Wada ta występuje w bielu drewna iglastego, głównie u sosny i świerka (przez wiele lat istniał błędny pogląd, że sinizna nie występuje w drewnie świerkowym), najczęściej w drewnie okrągłym, czasem również w osłabionych drzewach żywych. W drewnie okrągłym sinizna rozwija się od czół i okorowanych powierzchni bocznych w głąb drewna opanowując z czasem cały biel. Do swego rozwoju sinizna wymaga dość dużej wilgotności i temperatury. Optymalne warunki rozwoju sinizny to temperatura od 22-29°C. Dlatego też w okresie letnim często spotykane są przypadki, że przy dość dużej wilgotności i bezwietrznej pogodzie, sinizna szczególnie w drewnie sosnowym może pojawić się na czołach i miejscach pozbawionych kory już po kilku dniach, a nawet kilkunastu godzinach od momentu ścinki. Pomiar: na przekroju czoła określa się w sposób szacunkowy stosunek powierzchni bielu zajętej przez siniznę do całej powierzchni bielu.

Czerwień bielu

Czerwień bielu jest to zabarwienie drewna na kolor czerwonawy do brunatnego, czasem z odcieniem fioletowym wywołane przez grzyby. Czerwień bielu przenika smugami od obwodu do granicy twardzieli czasem tworzy pierścień ciemniej zabarwionego bielu. Stanowi ona początkowe stadium rozwoju grzybów porażających drewno podczas składowania. Występuje u gatunków iglastych najczęściej u świerka i u twardzielowych gatunków liściastych. Czerwień bielu obniża nieco mechaniczne właściwości drewna i zwiększa jego higroskopijność. Pomiar: na przekroju czoła określa się w sposób szacunkowy stosunek powierzchni zajętej przez czerwień do całej powierzchni bielu.

Brunatnica

Brunatnica - kawowobrunatne zabarwienie bielu drzew iglastych głównie sosny i świerka wywołane przez grzyby. Jest to dalsza faza rozkładu drewna postępująca za sinizna i często wspólnie występująca. Ze względu na zapoczątkowany już rozkład zastosowanie drewna obarczonego tą wadą szczególnie do celów konstrukcyjnych jest dość ograniczone. Pomiar: na przekroju czoła określa się w sposób szacunkowy stosunek powierzchni zajętej przez brunatnicę do całej powierzchni bielu. Zarówno sinizna jak i brunatnica w sprzyjających warunkach (wilgotność i temperatura) znacznie szybciej pojawia się i rozwija w drewnie sosnowym niż świerkowym. Kolejną fazą rozwoju grzybów postępującą po brunatnicy jest zgnilizna. Pomiar: na przekroju czoła określa się w sposób szacunkowy stosunek powierzchni bielu zajętej przez brunatnicę do całej powierzchni bielu.


Źródło: Praca zbiorowa „Poradnik użytkowania lasu” Warszawa 2000

z/zabarwienia.txt · ostatnio zmienione: 2014/03/29 19:04 (edycja zewnętrzna)