Topola biała

Populus alba L. — topola biała (bialodrzew)

Drzewo wysokości 30—35 (40) m i 2 (3) m grubości pnia, dające liczne odrośle korzeniowe. Korona bardzo zmienna, od szerokiej, zaokrąglonej, do wąskiej, o cienkich gałęziach bocznych. Kora na starszych drzewach gładka, szarawobiała, u nasady pni spękana i czarna. Młode pędy, pąki i liście pokryte nietrwałym, białym, filcowatym kutnerem. Pąki drobne, długości 0,5 cm, jajowate, początkowo omszone, później nagie, błyszczące, nie pokryte lepką substancją, kwiatowe większe od liściowych.

Liście bardzo zmienne w kształcie: na pędach wydłużonych 6—12 cm długości, 3—5-klapowe i grubo ząbkowane; na pędach skróconych mniejsze, jajowate lub eliptycznie wydłużone, zatokowowrębne. Górna strona starszych liści ciemnozielona, dolna biało- lub szarofilcowata, na liściach krótkopędów może być pozbawiona kutneru.

Topola biała zaczyna owocować około 30 roku życia, a na otwartych stanowiskach niekiedy wcześniej. Kwitnie przed rozwojem liści, w końcu marca lub w początku kwietnia. Kwiaty męskie z 5 do kilkunastu pręcikami o czerwonych pylnikach, skupione w grubych kotkach 5—8 cm; kwiaty żeńskie zebrane w kotki krótsze i smuklejsze (ok. 2—3 cm), zielonawe, z dwoma żółtawozielonymi dwudzielnymi znamionami. Przysadka niemal całobrzega, biało orzęsiona. Owocem jest pękająca torebka, zawierająca drobne nasiona opatrzone lotnym puchem. Owoce dojrzewają w maju lub w początku czerwca.

Topola biała rośnie szybko, żyje do 200—300 lat, osiągając przy tym znaczną grubość pnia (ponad 2 m pierśnicy); system korzeniowy ma silnie rozwinięty, tak na głębokość, jak i na szerokość, i daje liczne odrośle korzeniowe.

Drewno ma lekkie, grubosłoiste, zróżnicowane na biały biel i żółtawą twardziel, używane w budownictwie wiejskim, jak również do wyrobu celulozy, zapałek i opakowań. Pod względem wyglądu podobne do drewna osiki.

Wymagania pod względem światła ma duże, pod względem gleby umiarkowane, najlepiej jednak rośnie na żyznych glebach aluwialnych. Rośnie szybko: w wieku 20—30 lat osiąga 25—30 m wysokości i 50—70 cm pierśnicy. Dobrze znosi dłuższe zalewy.

Topola biała występuje w środkowej i południowej Europie, od Hiszpanii do zachodniej Syberii, w północnej Afryce, Małej Azji, środkowej Azji do Mongolii i Himalajów.

W Polsce osiąga północny kres swego występowania wyznaczony dolinami Odry, Warty, Wisły i Bugu. W całej Polsce jest gatunkiem pospolitym, głównie na terenach nadrzecznych, jako element lasów łęgowych wierzbowo-topolowych (Salici-Populetum), ale rozprzestrzenionym bardzo nierównomiernie, dawniej często sadzona w parkach i alejach, obecnie rzadziej stosowana, ponieważ trudno rozmnaża się wegetatywnie.

t/topola-biala.txt · ostatnio zmienione: 2014/02/22 18:07 (edycja zewnętrzna)