Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.
— |
t:termin-siewu-nasion [2014/01/10 18:53] (aktualna) |
||
---|---|---|---|
Linia 1: | Linia 1: | ||
+ | ====== Termin siewu nasion ====== | ||
+ | W [[s:szkolka-lesna|szkółkach]] wysiew [[n:nasiona|nasion]] do gruntu wykonywany jest w różnych terminach. | ||
+ | Zależy to od wielu czynników przyrodniczych oraz gospodarczych, jak np. zdolność zachowania siły kiełkowania przez nasiona, pora ich zbioru i sposób przechowywania, warunki glebowe i klimatyczne, organizacja pracy, wyposażenie szkółki w sprzęt oraz urządzenia itp. | ||
+ | W warunkach naturalnych nasiona rozsiewają się przeważnie w krótkim czasie po ich dojrzeniu. Siew w szkółkach z różnych względów wykonywany jest także w innym czasie. | ||
+ | |||
+ | Nasiona, które szybko tracą siłę kiełkowania, muszą być wysiane zaraz po zbiorze. Należą do nich przede wszystkim nasiona [[w:wierzba-salix|wierzb]] i [[t:topola-populus|topól]]. Pora siewu nasion wierzby i topoli przypada na koniec maja-czerwiec. | ||
+ | Na początku czerwca wysiewa się również nasiona [[w:wiaz-ulmus|wiązu]], szczególnie jeżeli są zebrane „na zielono", tj. przed osiągnięciem pełnej dojrzałości. | ||
+ | [[g:grab-pospolity-nasiona|Nasiona grabu]], [[l:lipa-drobnolistna-nasiona|lipy drobnolistnej]], [[j:jesion-wyniosly-nasiona|jesionu wyniosłego]], [[t:trzmielina-pospolita|trzmieliny pospolitej]] zebrane „na zielono" wysiewać należy wczesną jesienią (zazwyczaj w połowie września), a nasiona [[t:trzmielina-brodawkowata|trzmieliny brodawkowatej]], [[d:deren-swidwa|derenia świdwy]] i [[k:kruszyna-pospolita|kruszyny pospolitej]] - w sierpniu. | ||
+ | |||
+ | Najbardziej odpowiednią porą wysiewu nasion [[d:drzewa|drzew]] i [[k:krzewy|krzewów]] jest wiosna. Wszystkie nasiona, które z zasady przechowuje się przez zimę luzem lub „na sucho" wysiewać należy - po ich uprzednim przygotowaniu - wiosną. Dotyczy to tylko tych [[g:gatunek|gatunków]], których nasiona są zdolne do kiełkowania zaraz po dojrzeniu, w wielu bowiem przypadkach przechowuje się „na sucho" przez zimę także nasiona przeznaczone do późniejszej [[s:stratyfikacja-nasion|stratyfikacji]]. Wiosną wysiewa się wszystkie nasiona, których proces stratyfikacji został zakończony. | ||
+ | |||
+ | O terminie wiosennego siewu decyduje wiele czynników, jak: typ gleby, przebieg pogody oraz właściwości rośliny, której nasiona wysiewa się. Na glebach lżejszych można wysiewać wcześniej niż na glebach cięższych. Ponieważ większość siewek drzew i krzewów produkowanych w szkółkach jest wrażliwa na przymrozki, szczególnie w pierwszym okresie rozwoju, termin siewu należy przesunąć do chwili ustalenia się odpowiedniej temperatury. Późniejsze siewy dają pewność, że wschody nie zamarzną. | ||
+ | |||
+ | Termin siewu można dowolnie regulować w przypadku, gdy ma się do czynienia z nasionami sucho przechowywanymi. Inaczej przedstawia się sprawa z nasionami, które były zastratyfikowane. Nasiona te należy wysiewać wtedy, gdy zaczynają kiełkować. Istnieje tutaj niebezpieczeństwo zbyt wczesnego kiełkowania, w porze niezupełnie odpowiedniej do siewu. Aby wstrzymać proces kiełkowania, należy nasiona dostatecznie schłodzić w chłodni. | ||
+ | Wobec ryzyka, jakie pociąga za sobą niekiedy siew wiosenny, stosuje się wysiew jesienny i to głównie tych gatunków, których nasiona mają stosunkowo krótki okres dojrzewania wtórnego. Tuż przed mrozami, a więc późną jesienią, można wysiewać nasiona: [[d:dab-bezszypulkowy-nasiona|dębu]], [[b:buk-pospolity-nasiona|buka]]. Jesienią można wysiewać nasiona, które wymagają dołowania, a przechowywane luzem stają się przelegujące, np. nasiona [[k:klon-pospolity-nasiona|klonów]] i większości krzewów leśnych. Siew jesienny daje przeważnie obfite wschody i silniejsze siewki oraz uwalnia od potrzeby przechowywania nasion. Zabezpiecza w zupełności od przedwczesnego wykiełkowania stratyfikowanych nasion. W wielu przypadkach siew jesienny uwalnia od konieczności stratyfikowania oraz od konieczności kontrolowania zastratyfikowanych nasion w okresie zimy i wczesnej wiosny. Jedną z ważniejszych wad siewu jesiennego jest to, że wysiane nasiona kiełkują na wiosnę przeważnie zbyt wcześnie i młode siewki narażone są bardzo często na działanie wiosennych przymrozków. Nasiona wysiane jesienią są bardzo często narażone na zniszczenie przez myszy i nornice. Nie powinno się także wysiewać nasion jesienią na glebach ciężkich, które przez okres zimy bardzo się zlewają, uniemożliwiając wschody. | ||
+ | |||
+ | Nasiona wysiane w optymalnym terminie dają liczne wschody i siewki uzyskane z tych siewów charakteryzują się dużymi wielkościami cech biometrycznych. W praktyce szkółkarskiej stosuje się terminy siewów nasion uwarunkowane przez: zabiegi uprawowe, stosowany płodozmian, możliwość przechowywania nasion, warunki klimatyczne itp. Siewy nasion w szkółkach prowadzi się często w terminach innych niż naturalny obsiew w przyrodzie. Terminy siewu stosowane w warunkach gospodarstwa szkółkarskiego nie są jedynymi możliwymi terminami siewu. | ||
+ | Z uwagi na sygnalizowane zmiany klimatyczne oraz obserwowane anomalie pogodowe zachodzi konieczność stosowania bardziej zróżnicowanych terminów siewu nasion w szkółce aniżeli było to dotychczas. | ||
+ | |||
+ | Po wykonaniu badań przez Zakład Hodowli Lasu IBL określono optymalne terminy siewu nasion dla ważniejszych gatunków drzew leśnych. | ||
+ | |||
+ | ===== Sosna zwyczajna ===== | ||
+ | |||
+ | Siew powinno wykonywać się po ociepleniu wiosennym. Termin siewu powinien zależeć od temperatury gleby (optymalna temperatura 20-25°C).Optymalnym terminem siewu tego gatunku jest termin kwietniowy na terenie całej Polski. Im wcześniejszy jest siew wiosenny sosny zwyczajnej, tym większe są wymiary wyprodukowanych siewek, jednak powodzenie siewów związane jest z temperaturą gleby. Możliwy jest również siew w sierpniu, jednak jest on drogi, gdyż siewy wymagają ciągłego zraszania. Ciepło i wilgotność niosą z sobą niebezpieczeństwo chorób grzybowych. Siew sosny w sierpniu może mieć zastosowanie tylko przy produkcji wielolatek. Często siewki z tego terminu nie zdążą zdrewnieć do przymrozków i ulegają zniszczeniu, co wpływa na obniżenie wydajności siewu. Siewy jesienne (październik, listopad) dają małą wydajność, ponieważ duża część nasion ginie w okresie zimowym lecz siewki otrzymane z nasion które przetrwały zimę mają największe parametry wzrostowe. Mała wydajność siewów jesiennych sprawia, że nie powinny być one stosowane w praktyce. | ||
+ | |||
+ | ===== Świerk pospolity ===== | ||
+ | |||
+ | Właściwym terminem siewu świerka jest: | ||
+ | * marzec lub kwiecień dla południowo-zachodniej Polski, | ||
+ | * kwiecień dla północno-wschodniej i środkowej Polski. | ||
+ | |||
+ | Nasiona tego gatunku podobnie jak nasion u sosny wymagają ocieplonej gleby w momencie wschodów. Im wcześniejszy jest siew wiosenny świerka, po ociepleniu wiosennym, tym większe są wielkości cech biometrycznych uzyskanych siewek. | ||
+ | Siewy wiosenne wykonane za wcześnie, przed ociepleniem wiosennym gleby, mogą przelegiwać przez dłuższy czas w chłodnej glebie co wpływa na zmniejszenie ich wydajności. | ||
+ | |||
+ | ===== Modrzew europejski ===== | ||
+ | |||
+ | Najbardziej korzystnymi terminami siewu modrzewia są: | ||
+ | * marcowy lub kwietniowy dla południowo-zachodniej Polski, | ||
+ | * kwietniowy dla południowo-wschodniej i środkowej Polski. | ||
+ | |||
+ | Wiosenne terminy siewu modrzewia dają większą wydajność niż terminy jesienne. | ||
+ | |||
+ | ===== Jodła pospolita ===== | ||
+ | |||
+ | Optymalnymi terminami siewu jodły są: | ||
+ | * termin jesienny (październik, listopad) dla regionów z często występującą mroźną, bez dużych wahań temperatur i dłuższych okresów ociepleń zimą, | ||
+ | * termin marcowy dla regionów z przeważającą ciepłą, bezśnieżną zimą z dłuższymi okresami o temperaturze dodatniej w czasie zimy i przedwiośnia. | ||
+ | |||
+ | Dobrej jakości siewki jodły można uzyskać z siewu kwietniowego, przy zastosowaniu nasion przechowywanych w chłodni. | ||
+ | |||
+ | ===== Dąb szypułkowy ===== | ||
+ | |||
+ | Właściwymi terminami siewu dębu szypułkowego są: | ||
+ | * terminy jesienne (październik, listopad) dla regionów z często występującą mroźną zimą, bez dłuższych okresów z temperaturą dodatnią, | ||
+ | * termin marcowy dla regionów z przeważającą ciepłą, bezśnieżną i bezmroźną zimą; dobre wyniki daje siew w kwietniu z wykorzystaniem do siewu nasion przechowywanych w chłodni. | ||
+ | |||
+ | Najwięcej siewek dębu szypułkowego można uzyskać wykonując siew w marcu i kwietniu. Jeśli zimą nasiona nie są uszkadzane w glebie przez grzyby, duże wydajności uzyskuje się również z siewów jesiennych. | ||
+ | |||
+ | ===== Buk zwyczajny ===== | ||
+ | |||
+ | Optymalnymi terminami siewu buka są: | ||
+ | * terminy jesienne (październik, listopad) dla regionów z przeważającą mroźną zimą bez dłuższych okresów z temperaturą dodatnią i glebą przykrytą warstwą śniegu aż do wiosny, | ||
+ | * termin marcowy i kwietniowy dla regionów w których występują częste, ciepłe zimy i znaczne skoki temperatur. | ||
+ | |||
+ | Nasiona wysiewane w kwietniu powinny być przechowywane w chłodni z regulowaną temperaturą powietrza i wilgotnością. Najwięcej siewek buka można uzyskać z siewu w październiku i listopadzie, jeżeli nasiona z tych terminów przetrwają zimę w glebie. Z wiosennych siewów najwięcej siewek uzyskuje się z siewu w marcu. Duże szkody we wschodach buka może spowodować dłuższy okres suszy w okresie kiełkowania. |