Już w średniowieczu znane były przypadki ingerowania człowieka w rozwój młodych wiekiem drzewostanów naturalnych. Jednak celowe pielęgnowanie lasu zaczęło się rozwijać dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku, kiedy to teoria najwyższej renty gruntowej przyczyniła się do zakładania na wielkich powierzchniach litych drzewostanów sosnowych i świerkowych.

Jako pierwszy wprowadził obowiązek systematycznego prowadzenia trzebieży do niemieckich lasów państwowych G.L. Hartig (1791). Opublikowana w 1808 r. metoda trzebienia polegała na wycinaniu drzew z drzewostanu podrzędnego, co nie wpływało na przerwanie zwarcia koron, a poprawiało wzrost drzew panujących. Autor zalecał powtarzać zabieg co 20 lat, kierując się ilością pozostawionych drzew, różną dla poszczególnych gatunków. Usuwanie tylko drzew wydzielających się spowodowało, że pozostawały duże ilości drzew. Zmusiło to Hartiga do wprowadzenia bardzo długich kolei rębu dla osiągnięcia sortymentów o grubszych dymensjach. Zalecał rozpoczynanie trzebieży w wieku drzewostanu około 40 lat.

Z kolei H. Cotta (1817) uważał, że trzebieże to rodzaj użytkowania lasu w niedojrzałych jeszcze drzewostanach. Do wycięcia przeznacza się drzewa, które przeszkadzają we wzroście drzewom panującym. Według Cotty, trzebieże powinny być powtarzane tak często i tak silnie, aby utrzymywane było tylko słabe stykanie się koron drzew w sklepieniu leśnym. Spodziewał się tą drogą wzmożenia przyrostu miąższości. Przełomowe znaczenie dla trzebieży miało wprowadzenie przez Seebacha (1843) klasyfikacji drzew w drzewostanie, ułatwiającej wyznaczenie drzew do usunięcia i jednocześnie określającej stanowisko biosocjalne drzew w sklepieniu leśnym. Klasyfikacja ta nie znalazła uznania u ówczesnych leśników, jednak stworzyła podwaliny pod wszystkie następne systemy klasyfikacyjne.

W 1884 r. pojawia się klasyfikacja Krafta, która do dziś jest w pełnią aktualna tam, gdzie ocenie podlega stanowisko biologiczne drzewa w populacji. Niezależnie od autora klasyfikacji, usuwanie drzew w trzebieży zaczynało się zawsze od dołu, od klasy najsłabszej i postępowało ku górze, ku coraz silniejszym klasom biologicznym, wchodząc ostatecznie w drzewostan główny. Metody tego rodzaju trzebienia drzewostanu nazwano trzebieżą dolną a ponieważ wywodzą się one z Niemiec, mówi się o „trzebieży dolnej niemieckiej”. W klasycznej trzebieży dolnej usuwa się w zasadzie wyłącznie drzewa z drzewostanu podrzędnego. Trzebież dolna sprzyja powstawaniu prostej, jednowarstwowej budowy drzewostanu i jest odpowiednia dla gatunków nie znoszących ocienienia.

Zwrot w podejściu do trzebieży nastąpił w 1902 r., kiedy opublikowano nową klasyfikację drzew wypracowaną przez Niemieckie Leśne Stacje Doświadczalne. W klasyfikacji po raz pierwszy uwzględniono kryterium gospodarcze jakości strzały.

Klasyfikacja wyróżnia następujące klasy drzew:

I. Drzewa panujące (usytuowane w górnym pułapie koron),

1 klasa - drzewa pełnowartościowe z normalnie ukształtowaną koroną i dobrą strzałą;

2 klasa - drzewa wadliwe (o ścieśnionych koronach, gałęziste, dwójki, bliźniaki, bicze, chore);

II. Drzewa opanowane (których korony nie wchodzą w górny pułap drzewostanu, lub ich udział w pułapie jest ograniczony),

3 klasa - drzewa opóźnione, z koroną jeszcze wolną;

4 klasa - drzewa przygłuszone, zdolne jeszcze do życia, o znaczeniu pielęgnacyjnym;

5 klasa - drzewa obumierające i obumarłe, a także pochyłe, bez większego znaczenia dla pielęgnacji gleby i drzewostanu.

Zastosowanie kryterium gospodarczego przy klasyfikowaniu drzew, umożliwiło w trzebieżach eliminowanie drzew o określonych wadach technicznych i pozwalało celowo podnosić wartość produkowanego użytku drzewnego. System ten został przyjęty przez polskie lasy państwowe w okresie międzywojennym i obowiązywał również w pierwszych latach po wojnie, do 1961 r., kiedy wprowadzono jako obowiązującą w naszych lasach metodę trzebieży selekcyjnej.

Wszystkie metody trzebieży, które wkraczały w drzewostan główny, przeprowadzały jednocześnie selekcję drzew, czyli warunkowały dobór sztuczny. Trzebieże penetrujące drzewostan główny noszą nazwę trzebieży górnych, a historycznie wywodzą się z Francji (1873, 1881 r.).

Cechą charakterystyczną francuskiej trzebieży górnej było intensywne oswobadzanie drzew najlepszych, przy uwzględnieniu kryteriów hodowlanych (optymalny skład gatunkowy i najkorzystniejsze warunki wzrostu) i gospodarczych (skrócenie produkcji grubych sortymentów drzewnych). Trzebież ta została wypracowana głównie dla dębu i buka oraz drzewostanów mieszanych tych gatunków. Znacznie później zastosowano ją w drzewostanach sosnowych, świerkowych i jodłowych. Selekcja w tej metodzie wyraża się podziałem drzew na drzewa główne (przyszłościowe) i podrzędne - zaliczane do pożytecznych lub szkodliwych. Francuska metoda trzebieży górnej powstała pod wpływem dużego popytu na grube sortymenty drewna dębowego i bukowego. Mimo upływu lat trzebież ta również dziś oceniana jest bardzo pozytywnie.

Bardzo zbliżona do metody francuskiej była trzebież duńska (1889, 1898 r.), zaliczana do klasycznych metod trzebieży górnej. Stanowi ona etap jednolitego systemu pielęgnowania w okresie całego życia drzewostanu. Pierwszy zabieg trzebieżowy należało dokonać w wieku 20 lat, gdy drzewostan osiągnął około 7 m wysokości i powtarzać go co 3 lata do wieku drzewostanu 40 lat. Później, do 60 lat, nawrót cięć wydłuża się do 5-7 lat, a następnie do 7-10 lat. Po przekroczeniu przez drzewostan wieku 60 lat wybierało się w nim 200-300 tzw. elitarnych. W tym czasie następował podział drzew na główne (elitarne) i podrzędne pożyteczne oraz podrzędne szkodliwe. Drzewa podrzędne szkodliwe były w pierwszej kolejności usuwane z drzewostanu.

Trzebież czeska (orlicka) Bohdanecky'ego (opracowana dla drzewostanów świerkowych) polegała na szybkim likwidowaniu w młodości drzewostanu podrzędnego, aby w wieku 30 lat, na dobrych siedliskach, pozostało 2000-2500, a na słabych 3000-3500 drzew z drzewostanu głównego na 1 ha. Rozluźnienie zwarcia miało na celu zregenerowanie koron świerków. W miarę przechodzenia drzew do drzewostanu podrzędnego prowadziło się dalsze trzebieże. Gdyż drzewa zaczynały sobie przeszkadzać wkraczało się coraz silniej do warstw górnych. Równocześnie prowadziło się selekcję przez eliminowanie drzew krzywych, gałęzistych i uszkodzonych. Zasadą cięć był powrót zwarcia do stanu wyjściowego 3 lata po trzebieży. Metoda ta skracała produkcję grubego, wartościowego drewna. Autor metody ustalił, że w pierwszej kolei rębu należy popierać przyrost miąższości drzew, a w drugiej połowie dbać o poprawę jakości i stopień wypełnienia pnia. Systematycznie prowadzona trzebież górna prowadzi do wytworzenia urozmaiconej struktury drzewostanu, jest wskazana w drzewostanach złożonych z gatunków cienioznośnych. Z charakterem trzebieży górnej wiązała się tendencja do popierania wybijających się drzew dobrej jakości przez usuwanie ich konkurentów. W ten sposób zarysowały się zasady selekcji pozytywnej, najwyraźniej ujęte w metodzie trzebieży selekcyjnej W. Schadelina.

Została opracowana w 1934 r. przez szwajcarskiego leśnika W. Schãdelina. Metoda ta obejmuje wszystkie okresy cięć pielęgnacyjnych. Może być traktowana jako system gospodarowania oparty na zasadzie stałego popierania najwartościowszych elementów drzewostanu. Szczególną zasługą Schädelina było zwrócenie uwagi na decydujące znaczenia pielęgnowania w pierwszym okresie rozwoju młodego drzewostanu na dalszy jego rozwój. Zatem od najmłodszych lat należy selekcjonować składniki późniejszego drzewostanu rębnego przez przerzedzenia nadmiernie gęstych samosiewów, usuwanie zbędnych nalotów, odrośli, osobników chorych, nadmiernie wybujałych bądź wadliwych, stosując przy tym selekcję negatywną.

Czynności rozpoczęte w okresie uprawy winny być systematycznie kontynuowane w młodniku. Cięcia powinny się ograniczyć w zasadzie tylko do warstwy górnej, a częściowo tylko wchodzić do warstwy pośredniej. Młodnik po przeprowadzonym czyszczeniu powinien nadal pozostać gąszczem, w którym realizuje się ostry dobór naturalny i stała poprawa jakości na drodze naturalnego oczyszczania się pni z gałęzi. Zadaniem wykonawcy czyszczeń jest baczenie, aby z walki tej nie wychodziły zwycięsko osobniki z gospodarczego punktu widzenia mało wartościowe. Przeprowadza się selekcję o charakterze negatywnym, aby przygotować drzewostan do trzebieży i wprowadzić do tyczkowiny i drągowiny możliwie dużą liczbę drzew dorodnych, zwanych przez Schãdelina „kandydatami”.

W trzebieży przechodzi się do selekcji o charakterze pozytywnym. Prowadzi się cięcia na korzyść drzew najlepszych. W tym celu spośród kandydatów wybiera się osobniki najdorodniejsze, które nazywa się „aspirantami”. Ich liczba uzależniona jest od warunków siedliskowo-drzewostanowych. Powinno ich być wielokrotnie więcej aniżeli zostaje się w drzewostanie rębnym. Każdy aspirant wraz z otoczeniem innych drzew, pozostających z nim w stosunkach biosocjalnych, tworzy tzw. komórkę trzebieżową, której stanowi „jądro”. Grupy drzew pozbawione „kandydatów” stanowią tzw. komórki bezjądrowe, pełniące rolę wypełniacza zwarcia. Większa liczba „kandydatów” w komórce trzebieżowej stanowi rezerwę na wypadek, gdyby aspirant nie spełnił pokładanych w nim nadziei i musiał być zastąpiony innym drzewem. Wybranym „aspirantom” pomaga się w rozwoju przez usuwanie z komórek trzebieżowych drzew przeszkadzających, nie więcej jednak niż po jednym lub dwa drzewa w każdym nawrocie cięć. Wybór „aspirantów” powtarzany jest do wieku 40-50 lat, kiedy następuje względna stabilizacja stosunków biosocjalnych w drzewostanie.

W związku z wyborem większej liczby „aspirantów” w okresie młodocianym z upływem lat trzeba wśród nich przeprowadzać dalszą selekcję, aby na pniu pozostawały drzewa najlepsze. Wówczas dokonuje się wśród „aspirantów” wyboru drzew najdorodniejszych, zwanych „elitą”. Z chwilą wyboru drzew „elitarnych” kończy się okres trzebieży wczesnych, a zaczyna okres cięć „prześwietlających”, które mają przyspieszać przyrost i jednocześnie rozwój drzewostanu. Przyrost z prześwietlenia ma miejsce dopiero wówczas, gdy uwolni się korony drzew elitarnych w górnej warstwie drzewostanu. Wtedy też ujawnia się pożyteczna rola zaoszczędzonego drzewostanu podrzędnego dla pielęgnacji gleby. Schãdelin nie zalecał trwałego oznaczania „aspirantów” i „elity” uważając, że nie wolno przy dalszej selekcji sugerować się kryteriami z porzedniego wyboru, lecz każdorazowo należy ponowić szacowanie wartości danego „aspiranta” czy drzewa „elitarnego”.

W celu oszacowania wartości hodowlanej drzew dzieli Schãdelin sklepienie koron na cztery warstwy (wykorzystując biologiczną klasyfikację Krafta) oraz ocenia jakość strzały i budowę korony, stosując następujący klucz liczbowy:

• setkami określa się stanowisko socjalne drzewa w drzewostanie:
  • 100 - drzewa panujące (1 i 2 klasa Krafta),
  • 200 - współpanujące(3 klasa Krafta),
  • 300 - drzewa opanowane (4 klasa Krafta),
  • 400 - drzewa podrzędne, przygłuszone (5 klasa Krafta);
• dziesiątkami oznacza jakość strzały:
  • 10 - strzała dobra (o pełnowartościowym drewnie),
  • 20 - strzała średniej jakości z wadami obniżającymi jej wartość,
  • 30 - strzała zła, z poważnymi wadami i krzywiznami, dająca gorsze drewno użytkowe lub opał;
• jednostkami oznacza się budowę korony:
  • korona dobra, symetryczna, gęsto ulistniona i żywotna,
  • korona średniej jakości, jednostronnie ścieśniona,
  • korona zła, zdegenerowana, słabo ulistniona i obumierająca.

Sumując poszczególne liczby otrzymuje się trójcyfrową liczbę „syntetyzującą” jego wartość hodowlaną.

Do 1961 r. w państwowym gospodarstwie leśnym obowiązywały przepisy z okresu międzywojennego, przyjmujące za podstawę trzebieży metodę Związku Niemieckich Leśnych Zakładów Doświadczalnych z 1902 r. W 1961 r. wprowadzono, jako obowiązującą, selekcyjną metodę cięć pielęgnacyjnych opracowaną przez E. Ilmurzyńskiego. Polska wersja trzebieży selekcyjnej jest przeniesioną na polski grunt i zmodyfikowaną oraz dostosowaną do specyfiki naszych lasów trzebieżą selekcyjną Schãdelina.

Głównymi cechami, odróżniającymi polską wersję trzebieży od jej szwajcarskiego wzorca są:

1. Podział drzew na 3 kategorie według ich znaczenia w drzewostanie:
   • drzewa dorodne,
   • drzewa pożyteczne,
   • drzewa szkodliwe.
2. Swoista, eksperymentalna klasyfikacja i charakterystyka drzew opracowana przez llmurzyńskiego w Instytucie Badawczym Leśnictwa (IBL).
3. Trwałe znakowanie drzew dorodnych.
4. Specjalne zadania cięć pielęgnacyjnych w okresie pędzenia drzewostanu i po kulminacji przyrostu.