Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.
— |
r:rak-tarczowaty-topoli [2013/09/15 12:41] (aktualna) |
||
---|---|---|---|
Linia 1: | Linia 1: | ||
+ | ====== Rak tarczowaty topoli ====== | ||
+ | **Sprawca:** //Ceratocystis fimbriata// Eli. et Halst. | ||
+ | |||
+ | |||
+ | Choroba znana jest na [[t:topola-populus|topolach]] w USA od 1960 r., gdzie wykryto ją na [[t:topola-osika-amerykanska|amerykańskiej osice]] (//Populus tremuloides// L). W Polsce powoduje raki drzewne (i zgorzele kory) pni i gałęzi topól z sekcji balsamicznych i jej [[m:mieszance|mieszańców]], na skalę liczącą się ekonomicznie. Badała go Krystyna Przybył. Różne formy tego samego sprawcy atakują w niektórych krajach (USA, Francja, Włochy) także platany i drzewa owocowe. | ||
+ | |||
+ | ===== Objawy ===== | ||
+ | {{ :r:5366672.jpg?368x220|Rak tarczowaty topoli}} | ||
+ | |||
+ | Na początku powstają, zwykle wokół jakiegoś uszkodzonego miejsca na powierzchni [[p:pien|pnia]] lub gałęzi (np. po podkrzesywaniu), wąskie i płytkie rany. Z kolei rany te wydłużają się i (w mniejszym stopniu) poszerzają, a na ich brzegach powstają stopniowo wały tkanki zasklepowej (callus), czyli gojącej. Niekiedy tkanka ta rzeczywiście goi powstałe rany, w innych przypadkach nie dochodzi do tego i powstają tzw. raki otwarte, z coraz liczniejszymi koncentrycznymi pierścieniami resztek zabitych przez sprawcę pierścieni zasklepowych i otwartą głęboką raną. Części pnia lub gałęzi położone powyżej porażonego miejsca giną (co poprzedza zamieranie i przedwczesny opad [[l:liscie|liści]]), a pnie w miejscach porażenia z reguły się łamią. | ||
+ | |||
+ | ===== Sprawca ===== | ||
+ | |||
+ | Jest nim grzyb //Ceratocystis fimbriata// (//Ascomycotina, Sphaeriales//). Rośnie dobrze już w temperaturze powyżej 10°C, a optymalnie w temperaturze 25—30°C. Rozmnaża się wegetatywnie i generatywnie. W drugim przypadku wytwarza czarne otocznie z długimi szyjkami wylotowymi dla askospor, które są owalne i mierzą 3,5—8,0 x 2,0—2,5 µm. W stadium konidialnym (rozmnażanie wegetatywne) grzyb wytwarza trzy typy zarodników, dwa endogeniczne według wzoru Chalara (cylindryczne lub beczułkowate), a jeden to grubościenne kulistawe chlamidospory. Zakażać mogą wszystkie typy zarodników, zawsze przez rany. | ||
+ | |||
+ | ===== Warunki sprzyjające ===== | ||
+ | |||
+ | Warunki sprzyjające to podatność [[o:odmiana|odmian]] topól oraz wszelkiego rodzaju zranienia [[d:drzewa|drzew]]. | ||
+ | |||
+ | ===== Ochrona ===== | ||
+ | |||
+ | Należy usuwać i niszczyć porażone gałęzie (w miarę możliwości zdezynfekowanymi przez kąpiel w 2% formalinie technicznej narzędziami). Podkrzesywanie najlepiej przeprowadzać wczesną wiosną, o ile możliwości również zdezynfekowanymi narzędziami; dobre dezynfektanty to m.in. Santar SM, Funaben 3, Funaben 4, farba emulsyjna z dodatkiem 3% Miedzianu 50 lub Benlate albo jeszcze innych fungicydów. | ||
+ | Można też zalecić uprawianie odporniejszych odmian topól, a więc raczej z sekcji balsamicznych niż z sekcji topól czarnych. | ||
+ | |||
+ | ---- | ||
+ | Źródło: Karol Mańka i Małgorzata Mańka „Choroby drzew i krzewów leśnych” Warszawa 1993 |