Różnice

Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+====== Rak gruzełkowy drzew liściastych ======
+===== Sprawcy =====
+//Nectria ditissima// **Tul.**, //N. galligena// **Bres.**, //N. coccinea// (**Pers. ex Fr.**) **Fr.**
+Spośród [[d:drzewa|drzew]] leśnych występuje najczęściej na [[b:buk-Fagus|buku]], ale także na wielu innych [[g:gatunek|gatunkach]] drzew liściastych (m.in. owocowych), od kilkuletnich do najstarszych. Nabiera większego znaczenia jedynie w warunkach sprzyjających chorobie i w przypadku zaniedbań pielęgnacyjnych. Spotyka się ją w strefie klimatu umiarkowanego na całym świecie.
+{{ :r:rak_gruzelkowy.jpg?nolink&300|}}
+===== Objawy =====
+Pierwszym objawem choroby, gdy patogenem jest //Nectria galligena//, bywa zwykle obumarcie i zapadnięcie się pewnej części [[k:kora|kory]], a następnie jej wykruszenie się, czyli powstanie otwartej rany, której brzegi wnet silnie nabrzmiewają. Tworząca się na brzegach rany tkanka zasklepowa jest niekiedy tak obfita, że może zagoić powstałą ranę. Częściej jednak tkanka zasklepowa zamiera i częściowo się wykrusza, a brzeg rany przesuwa się dalej na zewnątrz, znowu silnie nabrzmiewając wskutek kolejnego procesu zasklepiania. W ten sposób po szeregu latach powstaje otwarty rak z widocznymi koncentrycznymi strefami resztek po pierścieniach zasklepowych. Cieńsze [[p:pedy|pędy]] ulegają zwykle w miejscu porażenia wrzecionowatemu zgrubieniu, które później z jednej strony przeważnie się otwiera, z drugiej zaś jeszcze bardziej nabrzmiewa. [[l:liscie|Liście]] w części [[k:korona|korony]] znajdującej się powyżej rakowatych ran bywają mniejsze i jaśniejsze od normalnych. Na martwej korze i na powierzchni rany ukazują się tu i ówdzie drobne kremowobiałe skupienia grzybni (zarodnikowanie konidialne) i pojedyncze lub występujące w grupach ciemnoczerwone grudki (otocznie sprawcy choroby).
+Sprawcami raka bywają różne czynniki, przede wszystkim grzyby, z tych ostatnich zaś najczęściej //Nectria ditissima//, //N. galligena// i //N. coccinea// (//Ascomycotina//, //Sphaeriales//).
+//Nectria galligena// poraża głównie buki i drzewa owocowe, ale także gatunki z rodzajów //Acer//, //Betula//, //Carpinus//, //Carya//, //Crataegus//, //Cydonia//, //Fraxinus//, //Juglans//, //Magnolia//, //Populus//, //Prunus//, //Ouercus//, //Salix// i //Sorbus//.
+{{ :r:rak_gruzelkowy.2.jpg?nolink&200|}}
+//Nectria coccinea// poraża wiele gatunków drzew liściastych włącznie z [[o:olsza-Alnus|olszą]], [[g:grab-Carpinus|grabem]], [[b:buk-Fagus|bukiem]], [[t:topola-Populus|topolą]], [[w:wiąz-Ulmus|wiązem]], ponadto z [[c:cis-Taxus|cisem]]. Groźniejszy może być jedynie dla buka, gdy na nim występuje równocześnie mszyca //Cryptococcus fagisuga//.
+Najlepiej zbadany jest gatunek //Nectria galligena//. Na białawych podkładkach grzybniowych wytwarza on 3—5-komórkowe konidia (//Cylindrocarpon mali// Wollenw.) o wymiarach 54—62 x 5—6 um. Jego otocznie są kuliste o średnicy 0,25—0,35 mm, gładkich ścianach, ciemnoczerwone. Zarodniki workowe są dwukomórkowe o wymiarach 15—21x6—8,5. Otocznie //N. coccinea// są bardziej jajowate lub cytrynowate i nie mają szczytu wyciągniętego w stożek (jak otocznie //N. galligena//), a jego zarodniki workowe są krótsze (8— 14 um).
+Zakażenie drzew dokonuje się za pośrednictwem konidiów i zarodników workowych, przede wszystkim przez rany. Grzybnia zabija za pośrednictwem toksyn bezpośrednio z nią sąsiadujące partie kory i [[k:kambium|kambium]], a bardziej oddalone pobudza do wybujałego wzrostu. Jej aktywność ogranicza się w zasadzie do okresu zimowego, a w ciągu sezonu wegetacyjnego ustępuje aktywności gospodarza.
+===== Warunki sprzyjające =====
+Chorobie sprzyjają susze, stanowiska zmrozowiskowe i połączone z nimi uszkodzenia mrozowe oraz zranienia itp. czynniki obniżające żywotność drzew i tym samym zwiększające ich predyspozycję chorobową. W [[l:las|lasach]] wschodniej Szwajcarii wskutek ciężkiej zimy w roku 1939/40 w następnych latach wystąpiło niepokojące swymi rozmiarami zamieranie buka spowodowane przez //Nectria coccinea//.
+===== Ochrona =====
+Ochrona jest możliwa jedynie przez stwarzanie drzewom sprzyjających warunków środowiskowych, pielęgnację i dobór ras buka wytwarzających wąskie pierścienie rocznego przyrostu [[d:drewno|drewna]] (w przeciwnym razie grzybnia patogena szybko je przerasta) i w ostateczności przez wycinanie silnie porażonych drzew.

r/rak-gruzelkowy-drzew-lisciastych.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:41 (edycja zewnętrzna)