Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.
— |
p:produkcja-sadzonek-pod-oslonami-ze-szkla [2013/09/15 12:41] (aktualna) |
||
---|---|---|---|
Linia 1: | Linia 1: | ||
+ | ====== Produkcja sadzonek pod osłonami ze szkła ====== | ||
+ | ===== Produkcja sadzonek w inspektach ===== | ||
+ | |||
+ | ==== Inspekty ==== | ||
+ | |||
+ | Inspekty umożliwiają stworzenie warunków wzrostu sadzonek podobnych do panujących w skrzyniach osłoniętych ramami z naciągniętą folią. Ich przydatność w produkcji szkółkarskiej nie została jeszcze dostatecznie poznana. | ||
+ | Skrzynie inspektowe mogą być jednospadowe (pojedyncze) lub dwuspadowe, tzw. belgijki. | ||
+ | W skrzyni jednospadowej ściana przednia ma zwykle wysokość 25—40 cm, a ściana tylna 35—50 cm. Długość ścian bocznych wynosi przeważnie 1,5 m. W skrzyniach dwuspadowych wysokość dłuższych ścian jest jednakowa i waha się od 30 do 50 cm. Szczytowe ściany są dwustronnie skośne, a ich wysokość w połowie długości, mierzącej zwykle 3 m, wynosi 40—60 cm. | ||
+ | Skrzynie jednospadowe ustawia się w rzędach o kierunku wschód-zachód, pozostawiając między nimi ścieżki szerokości 40 cm. Przy skrzyniach dwuspadowych zachowuje się kierunek północ-południe, a ścieżki mają szerokość 60 cm. Teren, na którym ustawia się inspekty powinien być równy, [[g:gleba-lesna|gleba]] zaś przepuszczalna, dobrze odchwaszczona. | ||
+ | |||
+ | === Inspekty ciepłe === | ||
+ | |||
+ | W inspektach ciepłych wykorzystuje się ciepło uzyskiwane w sposób sztuczny za pomocą urządzeń technicznych lub powstające przy rozkładzie materii organicznej. To drugie źródło jest zalecane przy produkcji sadzonek [[d:drzewa|drzew]] leśnych. Jako materiał grzejny należy używać przede wszystkim ściółki z drzew liściastych z wyjątkiem [[d:dab-quercus|dębu]]. Do momentu wyłożenia pod podłożem ściółka powinna być przechowywana w stanie suchym, a zwilżona po wyłożeniu do inspektu. Po zagrzaniu jej temperatura dochodzi do około 37 C. Dla przedłużenia efektu grzania można dodać obornika końskiego lub bydlęcego. Obornika nie należy stosować, gdy w inspekcie produkuje się sadzonki iglaste. Warunkiem dobrego zagrzania się materiału organicznego jest dostateczny dostęp tlenu i odpowiednia wilgotność, wynosząca około 65—70%. | ||
+ | |||
+ | Skrzynie przeznaczone na inspekt ciepły wypełnia się na przedwiośniu aż do górnej krawędzi, ułożonym luźno i nie zamarzniętym, materiałem grzejnym. Boki skrzyni okłada się materiałem ochraniającym przed utratą ciepła (np. ściółką, trocinami, sieczką) oraz przykrywa oknami i matami. Po upływie kilku dni inspekt zagrzewa się. Można to stwierdzić mierząc jego temperaturę lub obserwując intensywność skraplania się pary wodnej na oknach inspektowych. Po zagrzaniu okna się zdejmuje, a materiał grzejny dokładnie udeptuje. Na tak przygotowany podkład sypie się warstwę 25 cm podłoża dla uprawy siewek iglastych lub 35 cm dla liściastych. Inspekt nakrywa się ponownie oknami i matami na 1—2 dni, aby [[p:podloza-do-produkcji-sadzonek|podłoże]] również się ogrzało. Przy późniejszym zakładaniu inspektu można siać od razu po wyrównaniu i uciśnięciu podłoża. | ||
+ | |||
+ | === Inspekty zimne === | ||
+ | |||
+ | Inspekty zimne wypełnia się samym podłożem. Po wysiewie zaprawionych [[n:nasiona|nasion]] i ich przykryciu cienką warstwą piasku należy dbać o utrzymanie właściwych warunków cieplnych i wilgotnościowych w inspekcie przez zraszanie podłoża oraz uchylanie lub zdejmowanie okien bądź osłanianie ich cieniówkami. | ||
+ | Inspekty można wykorzystać nie tylko do produkcji siewek, ale także do ukorzeniania zrzezów i przyspieszania procesów rozwoju umieszczonych w doniczkach podkładek do szczepienia. | ||
+ | |||
+ | ===== Produkcja sadzonek w szklarniach ===== | ||
+ | |||
+ | Budowa szklarni ogrzewanych jest bardzo kosztowna. Pozwalają jednak one na produkcję sadzonek w ciągu całego roku. W nich powinno się przede wszystkim odbywać ukorzenianie zrzezów. W ogrzewanych szklarniach uzyskuje się także znacznie lepsze wyniki szczepienia niż w namiotach foliowych i osłoniętych folią lub szkłem skrzyniach oraz w szkółkach na odkrytej powierzchni. | ||
+ | Szklarnie nie ogrzewane lepiej zastąpić znacznie tańszymi namiotami foliowymi. | ||
+ | |||
+ | Obecnie buduje się najczęściej szklarnie dwuspadowe, pojedyncze — wolno stojące i szklarnie zblokowane, a rzadziej hangarowe o konstrukcji wolnonośnej. Wybór rodzaju szklarni i jej wymiarów zależy od przewidywanych zadań produkcyjnych. Konstrukcja nośna jest stalowa lub rzadziej aluminiowa. | ||
+ | Pojedyncze szklarnie wolno stojące odznaczają się lepszymi niż pozostałe warunkami oświetlenia i wietrzenia. Łatwiej w nich prowadzić uprawę sadzonek różnych gatunków drzew, zwalczać choroby, szkodniki i chwasty. | ||
+ | Szklarnie są ogrzewane ciepłem promieni słonecznych oraz ciepłem wytwarzanym metodami technicznymi. Otwory wentylacyjne umieszczone w dachu i w ścianach bocznych powinny stanowić około 25—35% całkowitej powierzchni oszklonej. Klapy wentylacyjne są w nowoczesnych szklarniach otwierane i zamykane mechanicznie. Sprzężenie z termoregulatorami pozwala na automatyzację tych czynności. | ||
+ | Instalacja wodociągowa w szklarni powinna umożliwić sprawne i szybkie, a nawet automatyczne zraszanie lub nawadnianie roślin przez system rur, najlepiej z dyszami mgławicowymi. | ||
+ | Szklarnia i obiekty z nią współpracujące muszą być wyposażone w instalację elektryczną umożliwiającą dodatkowe oświetlenie i podłączenie różnych urządzeń. Do regulacji długości dnia i nocy niezbędne są urządzenia do doświetlania i zaciemniania sadzonek. | ||
+ | |||
+ | Uprawa odbywa się przeważnie na stałych lub przenośnych stołach, rzadziej na obudowanych grzędach. Szerokość stołów pojedynczych wynosi zwykle około 1 m, a podwójnych około 2 m, wysokość waha się od 0,4 do 0,9 m. Płyty i ściany boczne stołów mogą być z drewna lub innego bardziej trwałego materiału (np. płyt betonowych, eternitowych, szkła zbrojonego lub krat metalowych ocynkowanych). Konstrukcja stołów i wysokość ścian bocznych zależy od sposobu prowadzenia uprawy. Stoły przeznaczone do [[p:produkcja-sadzonek-w-uprawach-hydroponicznych|uprawy hydroponicznej]] muszą być wodoszczelne. | ||
+ | Podłoża, wypełniające obudowę stołów lub ustawionych na nich skrzynek, mają wyższą temperaturę dzięki rurom grzejnym umieszczonym pod nimi. Sprzyja to wzrostowi korzeni sadzonek i szybszemu ukorzenianiu zrzezów. Stoły dają możliwość szybszej wymiany zainfekowanego podłoża lub skuteczniejszego jego odkażania. Ze względu na szybsze wysychanie podłoża konieczne jest bardzo systematyczne zraszanie. | ||
+ | |||
+ | Grzędy przeznaczone do produkcji sadzonek na podłożach są obudowane słupkami z wsuwanymi w nie płytami betonowymi. Na spodzie zagonu można ułożyć rury nawadniające i ogrzewcze. Ponieważ podłoża wykładane są przeważnie na płycie betonowej, konieczne jest zapewnienie ich napowietrzania oraz możliwości odpływu nadmiaru wody dostarczonej przy zraszaniu. Można to uzyskać wykładając podłoża na gęstej siatce z tworzywa sztucznego, która przykrywa warstwę grubego piasku lub żwiru. | ||
+ | |||
+ | W szklarniach łatwiej niż w namiotach można zwiększyć zawartość dwutlenku węgla w powietrzu w sposób sztuczny. Szklarnie dają prawie pełną możliwość regulowania w sposób sztuczny warunków wzrostu sadzonek. Dzięki temu możliwe jest znaczne przyspieszenie produkcji materiału sadzeniowego, pozwalające na uzyskanie w ciągu roku wyników, na które w warunkach naturalnych trzeba czekać kilka sezonów wegetacyjnych. | ||
+ | W Kanadzie i w USA w warunkach kontrolowanych realizuje się zwykle w ciągu roku 3 cykle produkcji siewek nadających się do sadzenia. | ||
+ | |||
+ | Uprawiane siewki iglaste przechodzą następujące fazy: //kiełkowania, wzrostu juwenilnego, wzrostu nieograniczonego, przygotowania do spoczynku i spoczynku//. | ||
+ | |||
+ | ==== Faza kiełkowania ==== | ||
+ | |||
+ | Faza kiełkowania trwa zwykle 1—2 tygodnie i odbywa się w stałej temperaturze, najczęściej około 20—25°C, przy zachowaniu stałej wilgotności podłoża, 16-godzinnym dniu i oświetleniu, które odpowiada około 50% światła słonecznego (minimum 1000 luxów). | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ==== Faza wzrostu juwenilnego ==== | ||
+ | |||
+ | Faza wzrostu juwenilnego trwa 3—5 tygodni, a wzrostu nieograniczonego 5—6 tygodni. Siewki korzystają wtedy z 55—70% światła słonecznego uzupełnianego oświetleniem sztucznym w ciągu 16-godzinnego dnia lub w ciągu całej doby. Przy oświetleniu całodobowym okres ciemności trwa najwyżej 30 minut. Oświetlenie sztuczne powinno mieć natężenie 24000 luxów (8 watów/m2). Temperatura powietrza ma wynosić w dzień około 25 C, a w nocy 20 C. Wilgotność powietrza należy utrzymać na poziomie 50—80%, a wilgotność podłoża winna być bliska pojemności polowej. Nawożenie pogłówne musi być pełne z przewagą azotowego i zapewniać utrzymywanie pH na poziomie 5,0—5,5. Często stosowany jest wodny roztwór koncentratu Ingestada, który zawiera we właściwej proporcji składniki pokarmowe. Na podłożach bardzo przepuszczalnych zabieg nawożenia wykonuje się nawet 4 razy dziennie. | ||
+ | |||
+ | ==== Faza przygotowania do spoczynku ==== | ||
+ | |||
+ | Faza przygotowania do spoczynku trwa następnie 6—8 tygodni w stałej temperaturze około 20 C oraz 8-godzinnym dniu i nie zmienionych zasadniczo warunkach wilgotnościowych. Nawożenie jest stopniowo ograniczane, zmniejszona zostaje dawka azotu, a zwiększona fosforu lub potasu. | ||
+ | |||
+ | ==== Faza spoczynku ==== | ||
+ | |||
+ | Faza spoczynku trwa 4—6 tygodni. Nawożenie zostaje przerwane, a utrzymana tylko dotychczasowa wilgotność. Siewki przebywają bez żadnego oświetlenia w temperaturze od 2 do 5 C. | ||
+ | |||
+ | Po przejściu tych faz siewki odpowiadają parametrom 2-letniego materiału ze szkółek otwartych i nadają się do wysadzenia na odkrytej powierzchni, gdzie ich wzrost jest w pełni zadowalający. |