Produkcja sadzonek pod osłonami ze szkła

Produkcja sadzonek w inspektach

Inspekty

Inspekty umożliwiają stworzenie warunków wzrostu sadzonek podobnych do panujących w skrzyniach osłoniętych ramami z naciągniętą folią. Ich przydatność w produkcji szkółkarskiej nie została jeszcze dostatecznie poznana. Skrzynie inspektowe mogą być jednospadowe (pojedyncze) lub dwuspadowe, tzw. belgijki. W skrzyni jednospadowej ściana przednia ma zwykle wysokość 25—40 cm, a ściana tylna 35—50 cm. Długość ścian bocznych wynosi przeważnie 1,5 m. W skrzyniach dwuspadowych wysokość dłuższych ścian jest jednakowa i waha się od 30 do 50 cm. Szczytowe ściany są dwustronnie skośne, a ich wysokość w połowie długości, mierzącej zwykle 3 m, wynosi 40—60 cm. Skrzynie jednospadowe ustawia się w rzędach o kierunku wschód-zachód, pozostawiając między nimi ścieżki szerokości 40 cm. Przy skrzyniach dwuspadowych zachowuje się kierunek północ-południe, a ścieżki mają szerokość 60 cm. Teren, na którym ustawia się inspekty powinien być równy, gleba zaś przepuszczalna, dobrze odchwaszczona.

Inspekty ciepłe

W inspektach ciepłych wykorzystuje się ciepło uzyskiwane w sposób sztuczny za pomocą urządzeń technicznych lub powstające przy rozkładzie materii organicznej. To drugie źródło jest zalecane przy produkcji sadzonek drzew leśnych. Jako materiał grzejny należy używać przede wszystkim ściółki z drzew liściastych z wyjątkiem dębu. Do momentu wyłożenia pod podłożem ściółka powinna być przechowywana w stanie suchym, a zwilżona po wyłożeniu do inspektu. Po zagrzaniu jej temperatura dochodzi do około 37 C. Dla przedłużenia efektu grzania można dodać obornika końskiego lub bydlęcego. Obornika nie należy stosować, gdy w inspekcie produkuje się sadzonki iglaste. Warunkiem dobrego zagrzania się materiału organicznego jest dostateczny dostęp tlenu i odpowiednia wilgotność, wynosząca około 65—70%.

Skrzynie przeznaczone na inspekt ciepły wypełnia się na przedwiośniu aż do górnej krawędzi, ułożonym luźno i nie zamarzniętym, materiałem grzejnym. Boki skrzyni okłada się materiałem ochraniającym przed utratą ciepła (np. ściółką, trocinami, sieczką) oraz przykrywa oknami i matami. Po upływie kilku dni inspekt zagrzewa się. Można to stwierdzić mierząc jego temperaturę lub obserwując intensywność skraplania się pary wodnej na oknach inspektowych. Po zagrzaniu okna się zdejmuje, a materiał grzejny dokładnie udeptuje. Na tak przygotowany podkład sypie się warstwę 25 cm podłoża dla uprawy siewek iglastych lub 35 cm dla liściastych. Inspekt nakrywa się ponownie oknami i matami na 1—2 dni, aby podłoże również się ogrzało. Przy późniejszym zakładaniu inspektu można siać od razu po wyrównaniu i uciśnięciu podłoża.

Inspekty zimne

Inspekty zimne wypełnia się samym podłożem. Po wysiewie zaprawionych nasion i ich przykryciu cienką warstwą piasku należy dbać o utrzymanie właściwych warunków cieplnych i wilgotnościowych w inspekcie przez zraszanie podłoża oraz uchylanie lub zdejmowanie okien bądź osłanianie ich cieniówkami. Inspekty można wykorzystać nie tylko do produkcji siewek, ale także do ukorzeniania zrzezów i przyspieszania procesów rozwoju umieszczonych w doniczkach podkładek do szczepienia.

Produkcja sadzonek w szklarniach

Budowa szklarni ogrzewanych jest bardzo kosztowna. Pozwalają jednak one na produkcję sadzonek w ciągu całego roku. W nich powinno się przede wszystkim odbywać ukorzenianie zrzezów. W ogrzewanych szklarniach uzyskuje się także znacznie lepsze wyniki szczepienia niż w namiotach foliowych i osłoniętych folią lub szkłem skrzyniach oraz w szkółkach na odkrytej powierzchni. Szklarnie nie ogrzewane lepiej zastąpić znacznie tańszymi namiotami foliowymi.

Obecnie buduje się najczęściej szklarnie dwuspadowe, pojedyncze — wolno stojące i szklarnie zblokowane, a rzadziej hangarowe o konstrukcji wolnonośnej. Wybór rodzaju szklarni i jej wymiarów zależy od przewidywanych zadań produkcyjnych. Konstrukcja nośna jest stalowa lub rzadziej aluminiowa. Pojedyncze szklarnie wolno stojące odznaczają się lepszymi niż pozostałe warunkami oświetlenia i wietrzenia. Łatwiej w nich prowadzić uprawę sadzonek różnych gatunków drzew, zwalczać choroby, szkodniki i chwasty. Szklarnie są ogrzewane ciepłem promieni słonecznych oraz ciepłem wytwarzanym metodami technicznymi. Otwory wentylacyjne umieszczone w dachu i w ścianach bocznych powinny stanowić około 25—35% całkowitej powierzchni oszklonej. Klapy wentylacyjne są w nowoczesnych szklarniach otwierane i zamykane mechanicznie. Sprzężenie z termoregulatorami pozwala na automatyzację tych czynności. Instalacja wodociągowa w szklarni powinna umożliwić sprawne i szybkie, a nawet automatyczne zraszanie lub nawadnianie roślin przez system rur, najlepiej z dyszami mgławicowymi. Szklarnia i obiekty z nią współpracujące muszą być wyposażone w instalację elektryczną umożliwiającą dodatkowe oświetlenie i podłączenie różnych urządzeń. Do regulacji długości dnia i nocy niezbędne są urządzenia do doświetlania i zaciemniania sadzonek.

Uprawa odbywa się przeważnie na stałych lub przenośnych stołach, rzadziej na obudowanych grzędach. Szerokość stołów pojedynczych wynosi zwykle około 1 m, a podwójnych około 2 m, wysokość waha się od 0,4 do 0,9 m. Płyty i ściany boczne stołów mogą być z drewna lub innego bardziej trwałego materiału (np. płyt betonowych, eternitowych, szkła zbrojonego lub krat metalowych ocynkowanych). Konstrukcja stołów i wysokość ścian bocznych zależy od sposobu prowadzenia uprawy. Stoły przeznaczone do uprawy hydroponicznej muszą być wodoszczelne. Podłoża, wypełniające obudowę stołów lub ustawionych na nich skrzynek, mają wyższą temperaturę dzięki rurom grzejnym umieszczonym pod nimi. Sprzyja to wzrostowi korzeni sadzonek i szybszemu ukorzenianiu zrzezów. Stoły dają możliwość szybszej wymiany zainfekowanego podłoża lub skuteczniejszego jego odkażania. Ze względu na szybsze wysychanie podłoża konieczne jest bardzo systematyczne zraszanie.

Grzędy przeznaczone do produkcji sadzonek na podłożach są obudowane słupkami z wsuwanymi w nie płytami betonowymi. Na spodzie zagonu można ułożyć rury nawadniające i ogrzewcze. Ponieważ podłoża wykładane są przeważnie na płycie betonowej, konieczne jest zapewnienie ich napowietrzania oraz możliwości odpływu nadmiaru wody dostarczonej przy zraszaniu. Można to uzyskać wykładając podłoża na gęstej siatce z tworzywa sztucznego, która przykrywa warstwę grubego piasku lub żwiru.

W szklarniach łatwiej niż w namiotach można zwiększyć zawartość dwutlenku węgla w powietrzu w sposób sztuczny. Szklarnie dają prawie pełną możliwość regulowania w sposób sztuczny warunków wzrostu sadzonek. Dzięki temu możliwe jest znaczne przyspieszenie produkcji materiału sadzeniowego, pozwalające na uzyskanie w ciągu roku wyników, na które w warunkach naturalnych trzeba czekać kilka sezonów wegetacyjnych. W Kanadzie i w USA w warunkach kontrolowanych realizuje się zwykle w ciągu roku 3 cykle produkcji siewek nadających się do sadzenia.

Uprawiane siewki iglaste przechodzą następujące fazy: kiełkowania, wzrostu juwenilnego, wzrostu nieograniczonego, przygotowania do spoczynku i spoczynku.

Faza kiełkowania

Faza kiełkowania trwa zwykle 1—2 tygodnie i odbywa się w stałej temperaturze, najczęściej około 20—25°C, przy zachowaniu stałej wilgotności podłoża, 16-godzinnym dniu i oświetleniu, które odpowiada około 50% światła słonecznego (minimum 1000 luxów).

Faza wzrostu juwenilnego

Faza wzrostu juwenilnego trwa 3—5 tygodni, a wzrostu nieograniczonego 5—6 tygodni. Siewki korzystają wtedy z 55—70% światła słonecznego uzupełnianego oświetleniem sztucznym w ciągu 16-godzinnego dnia lub w ciągu całej doby. Przy oświetleniu całodobowym okres ciemności trwa najwyżej 30 minut. Oświetlenie sztuczne powinno mieć natężenie 24000 luxów (8 watów/m2). Temperatura powietrza ma wynosić w dzień około 25 C, a w nocy 20 C. Wilgotność powietrza należy utrzymać na poziomie 50—80%, a wilgotność podłoża winna być bliska pojemności polowej. Nawożenie pogłówne musi być pełne z przewagą azotowego i zapewniać utrzymywanie pH na poziomie 5,0—5,5. Często stosowany jest wodny roztwór koncentratu Ingestada, który zawiera we właściwej proporcji składniki pokarmowe. Na podłożach bardzo przepuszczalnych zabieg nawożenia wykonuje się nawet 4 razy dziennie.

Faza przygotowania do spoczynku

Faza przygotowania do spoczynku trwa następnie 6—8 tygodni w stałej temperaturze około 20 C oraz 8-godzinnym dniu i nie zmienionych zasadniczo warunkach wilgotnościowych. Nawożenie jest stopniowo ograniczane, zmniejszona zostaje dawka azotu, a zwiększona fosforu lub potasu.

Faza spoczynku

Faza spoczynku trwa 4—6 tygodni. Nawożenie zostaje przerwane, a utrzymana tylko dotychczasowa wilgotność. Siewki przebywają bez żadnego oświetlenia w temperaturze od 2 do 5 C.

Po przejściu tych faz siewki odpowiadają parametrom 2-letniego materiału ze szkółek otwartych i nadają się do wysadzenia na odkrytej powierzchni, gdzie ich wzrost jest w pełni zadowalający.

p/produkcja-sadzonek-pod-oslonami-ze-szkla.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:41 (edycja zewnętrzna)