Powstawanie zespołów roślinnych

Powstawanie nowych fitocenoz dokonuje się stale, zarówno przy zarastaniu nowych stanowisk pozbawionych jeszcze roślinności, jak również w toku późniejszego jej rozwoju (sukcesji).

Zaczątkiem zespołu jest pojawienie się tych gatunków, które pozwalają go odróżnić, a więc przede wszystkim gatunków charakterystycznych. Gdy liczba tych gatunków wzrośnie do tego stopnia, że pozwalają one ustalić przynależność zespołową danego płata, wówczas uważamy powstanie zespołu za fakt dokonany.

Czas, który jest potrzebny do powstania zespołu bywa bardzo rozmaity, w zależności od natury zespołu. Przy zespołach szybko przemijających dobór gatunków wchodzących w ich skład, jak również eliminowanie innych, dokonuje się bardzo szybko. Widzimy to np. u zespołów polnych, gdzie znaczna część chwastów bywa rozsiewana (mimo woli) przez człowieka w czasie zabiegów agrotechnicznych i z obornikiem; znaczna część chwastów wyrasta także z nasion, które przelegiwały w ziemi przez kilka lat. W ten sposób normalne składniki zespołów polnych odnawiają się co wiosnę na każdorazowym ich stanowisku. Oprócz nich mogą pojawiać się pewne gatunki obce, zmieniające się co roku.

Powstawanie fitocenoz bardziej długowiecznych dokonuje się wolniej i może rozciągać się na dziesiątki, a nawet setki lat. Składniki ich pojawiają się stopniowo, jedne po drugich. Szybkość tego procesu zależy także od odległości najbliższych stanowisk, skąd mogą być przenoszone nasiona. Fakt, że w pewnych określonych warunkach siedliskowych pojawia się prędzej lub później pewna określona kombinacja gatunków, która pod względem składu waha się tylko nieznacznie (mimo że na dane miejsce padają nasiona także i wielu innych roślin), przypuszczalnie wynika z tego, że kombinacja ta jest w danych warunkach żywotniejsza od wszelkich innych. Widocznie warunki siedliskowe odpowiadają wszystkim jej składnikom, te zaś zdolne są do wspólnego ze sobą życia. Częściowo dopełniają się one wzajemnie, częściowo współzawodniczą ze sobą, jednakże osiągają względem siebie pewną równowagę i dzięki temu mogą się utrzymywać w składzie całości.

p/powstawanie-zespolow-roslinnych.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:41 (edycja zewnętrzna)