Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.
— |
p:podloza-jednorodne [2013/09/15 12:40] (aktualna) |
||
---|---|---|---|
Linia 1: | Linia 1: | ||
+ | ====== Podłoża do produkcji sadzonek - podłoża jednorodne ====== | ||
+ | ===== Podłoża torfowe ===== | ||
+ | |||
+ | Ze względu na swoje właściwości są one najczęściej wykorzystywane w produkcji sadzonek. | ||
+ | Istnieje wiele rodzajów torfu, różniących się składem botanicznym tworzących je roślin, stopniem rozkładu oraz domieszkami. Wiążą się z tym różne właściwości fizyczne i chemiczne decydujące o przydatności danego torfu jako materiału do sporządzania podłoża. Na podłoża można wykorzystywać wszystkie rodzaje torfu: wysoki, niski oraz przejściowy. Torf wolny od nasion chwastów pozyskuje się z głębokości co najmniej 50 cm na 6 miesięcy przed użyciem i składuje w pryzmach wysokości do 1,5 m. Przed użyciem należy go przesiać przez sita o oczkach średnicy 15—20 mm, co polepsza jego fizyczne właściwości. | ||
+ | |||
+ | ==== Torf wysoki ==== | ||
+ | |||
+ | Torf wysoki, tzw. sfagnowy, powstaje pod wpływem ubogiej w składniki pokarmowe wody opadowej. Oprócz mchów torfowców w jego tworzeniu uczestniczą mało wymagające pod względem pokarmowym rośliny, jak wełnianka pochwowata, bagno zwyczajne, modrzewnica zwyczajna i borówka bagienna, a także, rosnąca w tych warunkach bardzo słabo, sosna zwyczajna. | ||
+ | |||
+ | Torf wysoki wykorzystywany jako podłoże uprawowe może mieć różny stopień rozkładu. Spełnia niemal wszystkie stawiane podłożom wymagania, jest jednak bardzo ubogi w składniki pokarmowe (N 0,6—1,2%, P 0,02—0,04%, K 0,01—0,08%, Ca 0,14—0,35%, Mg 0,06%), dlatego należy w nim zwiększyć ich zawartość. Ma także niskie pH (3—3,5). Zdolność magazynowania związków pokarmowych przez ten torf nie jest duża. | ||
+ | |||
+ | Struktura torfu utrzymuje się tylko przez jeden rok, w drugim roku następuje szybki rozkład przez mikroorganizmy. Im drobniejszy jest torf w chwili rozpoczęcia uprawy, tym szybciej pogarszają się jego właściwości fizyczne, gdyż zwiększa się udział przestworów drobnych, a maleje średnich i dużych. | ||
+ | Torf wysoki jest bardzo przydatny w produkcji sadzonek, szczególnie iglastych. Jest on podłożem sterylnym. Sadzonki na nim uprawiane chorują rzadziej niż rosnące na innych podłożach. | ||
+ | |||
+ | ==== Torf niski ==== | ||
+ | |||
+ | Tworzą go storfiałe rośliny bagienne, znacznie bardziej wymagające pod względem składników pokarmowych niż mchy torfowe. Rośliny te pobierają składniki pokarmowe z wód, które zasilają torfowisko. | ||
+ | Torfy niskie są bardzo zróżnicowane pod względem zawartości składników mineralnych (N 2,5—3,5%, P 0,08—0,26%, K 0,04—0,17%, Ca 0,21—0,36%, Mg 0,19—0,31%), składu botanicznego i stopnia rozkładu. | ||
+ | |||
+ | Torf niski jest znacznie mniej przydatny jako podłoże do uprawy sadzonek niż torf wysoki. Jest on wprawdzie bogatszy w składniki pokarmowe, szczególnie w azot, ale może mieć zasadowy odczyn. Odznacza się też mniejszą chłonnością wody i powietrza. Jest mało sterylny. Łatwo się zachwaszcza. | ||
+ | |||
+ | ==== Torf przejściowy ==== | ||
+ | |||
+ | Powstaje on wówczas, gdy wody zasilające torfowisko stają się zbyt ubogie w składniki mineralne dla roślin tworzących torf niski, który zaczynają porastać mchy sfagnowe. Wpływa to na właściwości i zasobność tego torfu w składniki pokarmowe, pośrednie między torfem niskim a wysokim. Torf przejściowy jest lepszym podłożem do uprawy sadzonek niż torf niski, ale gorszym niż torf wysoki. | ||
+ | |||
+ | ===== Podłoża korowe ===== | ||
+ | |||
+ | Dużą przydatność jako materiał na podłoża do uprawy sadzonek wykazuje gruba [[k:kora|kora]] [[s:sosna-pinus|sosnowa]], a nieco mniejszą [[s:swierk-picea|świerkowa]]. Nie jest potrzebne poddawanie tej kory procesowi [[k:kompost|kompostowania]]. Można ją stosować po około 6 miesiącach od czasu pozyskania, po odpowiednim rozdrobnieniu. W czasie składowania następuje utlenianie garbników. Po upływie trzech miesięcy rozdrobniona kora zawiera tylko 0,5—1% garbników, które nie wywierają szkodliwego wpływu na uprawiane sadzonki, ograniczają natomiast działanie grzybów patogenicznych. | ||
+ | |||
+ | Optymalne wymiary cząstek kory wynoszą 3—5 mm, a dopuszczalne zróżnicowanie waha się w granicach 3—20 mm. Kora silnie rozdrobniona stanowi podłoże o właściwościach zbliżonych do torfu. Odznacza się ona dużą, choć znacznie mniejszą niż torf, pojemnością wodną (350—400%) oraz mniejszą higroskopijnością, a więc i mniejszą zawartością wody niedostępnej dla roślin. | ||
+ | Odczyn podłoży korowych (pH ok. 4,5—5,5) jest bliski optymalnemu dla sadzonek drzew iglastych. | ||
+ | Zawartość makroskładników, głównie azotu, jest w korze sosnowej i świerkowej niewielka (N 0,2—0,6%, P 0,06—0,09%, K 0,04—0,19%, Ca 1,0—2,6%, Mg 0,10—0,26%) i wymaga uzupełnienia. Pojemność wymienna w stosunku do kationów jest przy tej samej wielkości cząstek mniejsza niż w torfie, ale większa niż w glebie mineralnej. | ||
+ | Brak dotychczas szerszych danych o możliwości wykorzystania na podłoża do uprawy sadzonek kory innych [[g:gatunek|gatunków]] [[d:drzewa|drzew]] iglastych, a także liściastych. | ||
+ | |||
+ | ===== Podłoża ściółkowe ===== | ||
+ | |||
+ | Na podłoża ściółkowe nadaje się przede wszystkim nie rozłożona ściółka świerkowa i [[j:jodla|jodłowa]], a następnie [[m:modrzew-larix|modrzewiowa]] i [[j:jedlica-zielona-daglezja-zielona|jedlicowa]]. Ściółka jest mniej przydatna, ze względu na dużą porowatość i małą pojemność wodną, a także częstsze występowanie patogenicznych grzybów. | ||
+ | Ściółkę pozyskuje się w [[z:zwarcie-drzewostanu|zwartych]] [[d:drzewostan|drzewostanach]] starszych klas wieku (IV, V), wyższej bonitacji, na lepszych siedliskach i tylko tam, gdzie nagromadziła się jej grubsza warstwa. Ściółka z drzewostanów prześwietlonych zawiera [[n:nasiona|nasiona]] chwastów i [[d:drzewa|drzew]] lekkonasiennych, przede wszystkim [[b:brzoza-betula|brzozy]]. | ||
+ | |||
+ | Ściółkę można pozyskiwać na płatach o powierzchni do 50 m2, między którymi odstęp wynosi 20—30 m. Najpierw usuwa się z powierzchni gałązki, szyszki i inny grubszy materiał, a następnie zbiera 2—3 cm górną warstwę prawie nierozłożonej ściółki właściwej wraz z butwiną. Głębiej leżący, bardziej rozłożony materiał jest mniej przydatny ze względu na mniejszą zasobność w składniki pokarmowe spowodowaną wypłukiwaniem. Ze względu na rolę ściółki w obiegu substancji pokarmowych w [[l:las|lesie]] oraz wpływ na [[z:żyzność-gleby|żyzność gleby]] pozyskiwanie ściółki musi być ograniczone tylko do miejsc, gdzie usunięcie jej nadmiaru stworzy warunki lepszego rozkładu i uaktywnienia nagromadzonej [[s:substancja-organiczna-gleby|substancji organicznej]]. | ||
+ | |||
+ | W pierwszym roku użytkowania podłoże ściółkowe zawiera na ogół dostateczną ilość składników pokarmowych do zapewnienia zadowalających warunków wzrostu sadzonkom drzew leśnych (np. w ściółce świerkowej: N 0,8—2,0%, P 0,05—0,20% K 0,08—0,20%. Mg 0,05—0,26%, Ca 0,18—0,74%). W następnych latach wykorzystywania tego samego podłoża konieczne jest odpowiednie nawożenie. Lepiej jest wykorzystywać do produkcji siewek danego gatunku podłoże ze ściółki innego gatunku lub podłoża mieszane. | ||
+ | |||
+ | ===== Podłoża pochodzenia mineralnego ===== | ||
+ | |||
+ | W niektórych metodach produkcji sadzonek (uprawa hydroponiczna, rozmnażanie wegetatywne) stosuje się niekiedy jako podłoża jednorodne piasek (zwykle gruboziarnisty) oraz żwir. | ||
+ | Piasek i żwir pozyskiwane z głębszych warstw są wolne od nasion chwastów i różnych zanieczyszczeń. Piasek i żwir rzeczny są mniej przydatne ze względu na powszechne obecnie zanieczyszczenie wód. | ||
+ | Wartość tych materiałów zależy od ich składu mineralogicznego, wielkości ziarn, udziału części ilastych i wapna. Piasek i żwir mają wyjątkowo małą [[p:pojemnosc-sorpcyjna-gleby|pojemność sorpcyjną]], glina natomiast dość znaczną. Glinę cechują jednak mało korzystne właściwości powietrzno-wodne. | ||
+ | |||
+ | ===== Podłoża wytworzone sztucznie ===== | ||
+ | |||
+ | Ostatnio do uprawy sadzonek w warunkach kontrolowanych używane są w postaci czystej lub częściej jako domieszki materiały wytworzone z tworzyw sztucznych lub minerałów. Do bardziej znanych należą perlit, wermikulit, wełna mineralna i styromull. Są to materiały obojętne, sterylne, odznaczające się brakiem zdolności sorpcyjnej. Dlatego do czystych podłoży sztucznych konieczne jest sukcesywne dostarczanie składników pokarmowych w roztworach wodnych. | ||
+ | |||
+ | __Perlit__ jest to ziarnisty produkt białej barwy, otrzymywany przez ogrzanie szklistej lawy wulkanicznej. Woda, zawarta w skale w niewielkiej ilości, parując rozrywa ją na ziarna. Perlit można po przemyciu wielokrotnie używać. | ||
+ | |||
+ | __Wermikulit__ powstaje przez podgrzanie miki magnezowej. Materiał rozpada się na drobne płytki i staje się porowaty; powiększa przy tym swoją objętność 10—15-krotnie. Dzięki porowatości może wchłonąć 5—8-krotnie większą ilość wody niż wynosi jego własna masa. Po sterylizacji może być wielokrotnie używany. Ma odczyn alkaliczny (pH 7,4—10,6). | ||
+ | |||
+ | __Wełna mineralna__, przygotowywana w formie granulatu, jest również materiałem o dużej porowatości i małej gęstości. | ||
+ | |||
+ | __Styromull__ są to drobne kulki styropianowe o bardzo małej gęstości. Nie pobiera praktycznie wody. Domieszka 10% styromullu do innego materiału zabezpiecza podłoże przed nadmiernym uwilgotnieniem i polepsza stosunki cieplne. |