Różnice

Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+====== Klasa Pinopsida - iglaste ======
+**KLASA** //PINOPSIDA// (//CONIFEROPSIDA//, //CONIFERAE//) — **IGLASTE** (SZPILKOWE)
+Do tej klasy należy około 3/4 wszystkich żyjących obecnie roślin nagonasiennych. Są to [[d:drzewa|drzewa]] lub [[k:krzewy|krzewy]] na ogół jednopienne, rzadziej dwupienne, np. [[c:cis-pospolity|cis]] (//Taxus//), z [[l:liscie|liśćmi]] zwykle zimozielonymi, rzadziej sezonowymi, np. [[m:modrzew-Larix|modrzew]] (//Larix//), [[c:cyprysnik-blotny|cypryśnik]] (//Taxodium//), [[m:metasekwoja-chinska|metasekwoja]] (//Metasequoia//), wykształconymi zwykle w formie [[i:igły-liście-iglaste|igieł]], np. [[s:sosna-zwyczajna|sosna]] (//Pinus//), [[j:jodla|jodła]] (//Abies//) lub łusek jak u [[z:zywotnik-thuja|żywotnika]] (//Thuja//) czy [[c:cyprysik-chamaecyparis|cyprysika]] (//Chamaecyparis//). Igły osadzone są pojedynczo, np. u [[r:rodzaj-Picea-świerk|świerka]] (//Picea//), cisa (Taxus) lub w pozornych okółkach („pęczkach") na [[p:pędy|pędach]] skróconych, np. u sosny (Pinus), [[m:modrzew-larix|modrzewia]] (Larix), [[c:cedr|cedru]] (//Cedrus//).
+Drzewa iglaste stanowią starą grupę roślinności. Pojawiły się już pod koniec okresu węglowego i były głównym składnikiem flory, obok innych [[r:rośliny-nagozalążkowe|nagozalążkowych]], w erze mezozoicznej. Obecnie niewątpliwie ustępują miejsca młodszej roślinności, jaką są rośliny [[r:rośliny-okrytozalążkowe|okrytozalążkowe]]. Świadczy o tym niewielka liczba dziś istniejących rodzajów i [[g:gatunek|gatunków]] (48 rodzajów, ok. 540 gatunków). Wiele cech roślin iglastych wskazuje na pierwotność ich budowy w porównaniu z roślinami okrytozalążkowymi.
+Są to rośliny drzewiaste, co jest cechą charakteryzującą formy stare. [[d:drewno|Drewno]] ich składa się głównie z [[c:cewki|cewek]], które są tworami bardziej pierwotnymi niż [[n:naczynia|naczynia]]. W drewnie nie ma włókien mechanicznych. Cewki mają bardzo charakterystyczną budowę, co pozwala łatwo odróżnić pod mikroskopem drewno iglastych od liściastych, które zbudowane jest z elementów różnorodnych. [[p:pedy|Pędy]] mają monopodialny typ wzrostu.
+[[k:kwiaty|Kwiaty]] iglastych są zawsze rozdzielnopłciowe i wiatropylne, co także jest cechą pierwotną w zestawieniu z obupłciowością i owadopylnością u roślin okrytozalążkowych. Iglaste odznaczają się nadto wybitnie kseromorficzną budową [[l:liście|liści]], które występują w postaci wąskich igieł, rzadziej w formie łuskowatej (żywotniki, cyprysiki). Łuskowate igły są cechą wtórną, później nabytą, o czym świadczy fakt, że u młodych siewek tych drzew zawsze widzimy igły długie, a dopiero stopniowo w następnych latach powstają igły łuskowate. Igły przeważnie są ustawione na pędach pojedynczo skrętolegle, rzadziej okółkowe.
+Z zapylonych kwiatów powstają [[n:nasiona|nasiona]] na owocolistkach w szyszkach (cyprysowate — //Cupressaceae//, sosnowate — //Pinaceae//), bądź na szczycie osi kwiatu pojedynczo (cisowate — //Taxaceae//). Niekiedy szyszka zamyka się, przybierając postać szyszkojagody ([[j:jalowiec-pospolity|jałowiec]]), albo dookoła nasienia tworzy się soczysta osnówka (cis). U większości gatunków nasiona zaopatrzone są w skrzydełka, ułatwiające rozsiewanie się. Siewki iglastych są przeważnie wieloliscienne: jedynie gatunki z rodziny cisowatych i cyprysowatych mają tylko po dwa liścienie.
+Drzewa iglaste obejmują swym zasięgiem głównie obszary o klimacie umiarkowanym lub zimnym. Na południu występują raczej w terenach górskich. Na północy i północnym wschodzie iglaste pokrywają bardzo duże obszary tajgi, która bardziej na północ przechodzi w bezdrzewną tundrę. W górach drzewa i krzewy iglaste sięgają do granicy [[l:las|lasów]]. Występowanie iglastych w strefie klimatu zimnego wiąże się ściśle z ich przystosowaniem ekologicznym, a mianowicie słabą transpiracją w okresie spoczynku zimowego i dużą odpornością na mróz.
+W [[l:lesnictwo|leśnictwie]] drzewa iglaste odgrywają bardzo ważną rolę dzięki niedużym wymaganiom siedliskowym oraz zaletom technicznym drewna. Proste strzały, drewno lekkie, elastyczne i trwałe, decydują o tym, że dostarczają one niezastąpionego surowca drzewnego. Nasze drzewa iglaste produkują przy tym z jednostki powierzchni na ogół większą ilość masy drzewnej aniżeli liściaste.
+Systematyka drzew iglastych nie została dotychczas ostatecznie ustalona. Istnieje kilka systemów różniących się między sobą. Klasa iglastych często jest dzielona na dwa rzędy: //Pinales// — sosnowce i //Taxales// — cisowce.
+Przyjmujemy tutaj podział według L. BEISSNERA i J. FITSCHENA na 7 następujących rodzin:
+  - //Taxaceae// — cisowate,
+  - //Cephalotaxaceae// — głowocisowate,
+  - //Podocarpaceae// — zastrzalinowate,
+  - //Araucariaceae// — araukariowate, igławowate,
+  - //Pinaceae// — sosnowate,
+  - //Taxodiaceae// — cypryśnikowate,
+  - //Cupressaceae// — cyprysowate.
+Nasze rodzime drzewa i krzewy grupują się w trzech rodzinach: //Taxaceae//, //Pinaceae// i //Cupressaceae//; z pozostałych rodzin niektóre gatunki są u nas spotykane w parkach i arboretach.

p/pinopsidia.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)