Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.
— |
p:pilarka-lancuchowa [2013/09/15 12:40] (aktualna) |
||
---|---|---|---|
Linia 1: | Linia 1: | ||
+ | ====== Pilarka łańcuchowa ====== | ||
+ | |||
+ | {{ :wiki:pilarka2-4_02.jpg?400x300|Pilarka łańcuchowa}} | ||
+ | |||
+ | Mimo wprowadzania do prac leśnych nowoczesnych, zaawansowanych technicznie maszyn, pilarki łańcuchowe pozostaną jeszcze przez długi czas podstawowym narzędziem przy pozyskiwaniu drewna. | ||
+ | Niektóre firmy produkują dwa rodzaje pilarek: //profesjonalne//, przeznaczone do prac leśnych i //półprofesjonalne//, które są użytkowane w pracach przydomowych. | ||
+ | Współczesne pilarki łańcuchowe produkowane przez różne firmy mają zbliżoną konstrukcję. Wyjątek stanowią pilarki do pielęgnacji [[d:drzewa|drzew]], których konstrukcję wymusił charakter prac do których są przeznaczone. | ||
+ | |||
+ | Źródło napędu pilarek łańcuchowych stanowią jednocylindrowe, chłodzone powietrzem dwusuwowe silniki spalinowe z zapłonem iskrowym. Ponieważ są to silniki wysokoobrotowe, możliwy jest napęd piły łańcuchowej z wału korbowego bez pośrednictwa przekładni. Napęd na piłę łańcuchową jest przekazywany przez odśrodkowe sprzęgło, które włącza się, zależnie od modelu pilarki, przy prędkości obrotowej silnika 3000-4500 obr./min. | ||
+ | |||
+ | Cylinder jest ustawiony pionowo lub pod pewnym kątem, w niektórych modelach pilarek stanowi całość z górną częścią skrzyni korbowej. Tłok z jednym lub dwoma pierścieniami uszczelniającymi jest połączony z wałem korbowym korbowodem ułożyskowanym w stopce i główce. Korbowód jest często powlekany miedzią w celu ułatwienia odprowadzania ciepła. | ||
+ | Wał korbowy jest podparty w korpusie silnika na dwóch łożyskach. Na prawej końcówce wału jest osadzone sprzęgło odśrodkowe i kółko napędzające piłę łańcuchową, natomiast na lewej koło magnesowe, pełniące również funkcję koła zamachowego wraz z łopatkami wentylatora i elementami urządzenia rozruchowego. Osłony okrywające silnik są ważnym elementem systemu chłodzenia, kierując strumień powietrza na cylinder. | ||
+ | |||
+ | Układ zasilania silnika pilarki składa się ze zbiornika paliwa, przewodu paliwowego z filtrem, gaźnika membranowego (bezpływakowego), dzięki któremu możliwa jest praca silnika we wszystkich położeniach oraz filtra powietrza. Zbiornik paliwa, w zależności od konstrukcji pilarki, może znajdować się w części uchwytowej (np. pilarki firmy Husqvarna i Stihl) lub w budowie silnika (np. niektóre modele firmy Jonsered). | ||
+ | Gaźnik jest wyposażony w trzy śruby regulacyjne: | ||
+ | * regulującą skład mieszanki na wolnych obrotach (L); | ||
+ | * regulującą skład mieszanki na wysokich obrotach (H); | ||
+ | * ustawiającą obroty biegu jałowego (T). | ||
+ | Wewnątrz typowego gaźnika membranowego znajdują się dwie przepustnice: //rozruchowa// (tzw. ssanie) i //główna//, służąca do sterowania prędkością obrotową silnika. Silnik zasysa powietrze przez filtr osadzony na wlocie gaźnika. | ||
+ | Rolę układu zapłonowego współczesnych pilarek spełnia moduł elektroniczny. Wyłącznik zapłonu jest zwykle umieszczony w zasięgu kciuka prawej ręki. | ||
+ | W pilarkach są coraz częściej stosowane dodatkowe urządzenia ułatwiające rozruch silnika. Należy do nich odprężnik zmniejszający ciśnienie sprężania w cylindrze w czasie uruchamiania silnika. | ||
+ | |||
+ | {{ :wiki:lancuch.jpg?400x300|Łańcuch}} | ||
+ | |||
+ | Układ tnący pilarki składa się z piły łańcuchowej, prowadnicy i kółka napędowego osadzonego na bębnie sprzęgła. | ||
+ | Piłę łańcuchową charakteryzują trzy parametry: //długość// (zależna od zastosowanej prowadnicy), //podziałka// i //grubość ogniwa prowadzącego//. Najpowszechniej stosowane są piły łańcuchowe dłutowe i półdłutowe o podziałce 3/8" i 0,325". | ||
+ | |||
+ | Prowadnice są wykonywane z trzech zgrzewanych ze sobą warstw. Stosowane są prowadnice z obrotowymi, ułożyskowanymi końcówkami lub prowadnice o końcówkach ślizgowych. | ||
+ | Produkowane i stosowane są obecnie dwa rodzaje kółek napędowych: //gwiazdkowe// (stałe) i //pierścieniowe// (tzw. „pływające"). Kółko pierścieniowe ma możliwość płynnego przesuwania się po wielowypuście bębna sprzęgła, układając się zawsze w linii rowka prowadnicy. | ||
+ | Układ smarowania piły łańcuchowej składa się ze zbiornika umieszczonego w obudowie silnika, przewodu z filtrem i automatycznej pompki, najczęściej o regulowanym wydatku. Pompka jest napędzana z bębna sprzęgła, podaje więc olej tylko wtedy, gdy piła łańcuchowa jest w ruchu. Olej jest dostarczany do rowka prowadnicy i rozprowadzany przez ogniwa prowadzące. | ||
+ | |||
+ | Praca pilarką wiąże się z wieloma zagrożeniami, do których należą: | ||
+ | * drgania mechaniczne - powodujące tzw. „chorobę białych palców", polegającą na zwężeniu naczyń krwionośnych; | ||
+ | * hałas - ryzyko uszkodzenia słuchu; | ||
+ | * urazy powodowane przez piłę łańcuchową -szczególnie niebezpieczne jest odbicie pilarki (tzw. kickback), zdarzające się najczęściej podczas okrzesywania. Zachodzi wówczas, gdy górna część końcówki prowadnicy dotknie gałęzi. Pilarka zostaje wtedy poderwana w górę i odepchnięta w kierunku obsługującego ją człowieka; | ||
+ | * emitowane spaliny - zatrucie produktami spalania. | ||
+ | {{ :wiki:prowadnice.jpg?240x180|Prowadnice}} | ||
+ | Aby zmniejszyć oddziaływanie tych zagrożeń na organizm człowieka pilarki wyposażono w szereg urządzeń poprawiających bezpieczeństwo pracy. | ||
+ | Układ amortyzacji pilarki służy do zmniejszenia poziomu drgań mechanicznych na uchwytach podczas pracy. W zależności od budowy pilarki, można spotkać dwa systemy amortyzacji: | ||
+ | * układ dwóch mas oddzielonych elementami tłumiącymi: jedną masę stanowi zwykle układ tnący i silnik, drugą natomiast uchwyty i zbiornik paliwa (rozwiązanie stosowane w pilarkach firm Husqvarna i Stihl); | ||
+ | * tzw. „układ ramowy" - uchwyty tworzą ramę izolowaną od pozostałych elementów pilarki (rozwiązanie stosowane w niektórych pilarkach firmy Jonsered). | ||
+ | Jako elementy tłumiące stosuje się amortyzatory gumowe lub sprężynowe. Maksymalny poziom drgań mechanicznych rejestrowanych na uchwytach jest różny dla różnych modeli pilarek i zawiera się w przedziale 2,5-11,0 m/s². | ||
+ | |||
+ | Do dodatkowych urządzeń zwiększających bezpieczeństwo pracy pilarką należą: | ||
+ | * hamulec piły łańcuchowej (włączenie hamulca powoduje zatrzymanie bębna sprzęgła i w konsekwencji piły łańcuchowej): | ||
+ | * ręczny - uruchamiany nadgarstkiem w momencie odbicia pilarki; | ||
+ | * bezwładnościowy - automatyczny, włączający się również podczas odbicia pilarki; | ||
+ | * osłony rąk - w formie rozszerzonej dolnej części uchwytu tylnego (osłona prawej ręki) i odpowiednio wyprofilowanej dźwigni hamulca piły łańcuchowej (osłona ręki lewej); | ||
+ | * wychwytnik piły łańcuchowej - w przypadku zerwania piły łańcuchowej powoduje jej zatrzymanie; | ||
+ | * katalizator w układzie wydechowym - redukuje emisję szkodliwych spalin. | ||
+ | |||
+ | Bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo pracy pilarką ma sposób jej eksploatacji. Należy ściśle przestrzegać wszystkich zaleceń producenta dotyczących stosowanego paliwa, rodzaju oleju smarującego piłę łańcuchową, a także regulacji gaźnika i napięcia piły łańcuchowej. | ||
+ | Konserwacja pilarki obejmuje czynności wykonywane codziennie, raz w tygodniu i raz w miesiącu. | ||
+ | |||
+ | Raz dziennie: | ||
+ | * czyszczenie pilarki z trocin i zanieczyszczeń; | ||
+ | * czyszczenie filtra powietrza, wymiana w razie konieczności; | ||
+ | * odwrócenie prowadnicy (krawędź dolna do góry), oczyszczenie rowka prowadnicy; | ||
+ | * czyszczenie łopatek wentylatora i wlotów powietrza w obudowie wentylatora; | ||
+ | * czyszczenie żeber cylindra; | ||
+ | * czyszczenie pokrywy sprzęgła; | ||
+ | * ostrzenie piły łańcuchowej, regulacja napięcia piły łańcuchowej; | ||
+ | * sprawdzenie układu smarującego piłę łańcuchową; | ||
+ | * smarowanie końcówki prowadnicy, jeśli wymaga to jej konstrukcja; | ||
+ | * czyszczenie hamulca piły łańcuchowej. | ||
+ | |||
+ | Raz w tygodniu: | ||
+ | * sprawdzenie rozrusznika, linki i sprężyny powrotnej; | ||
+ | * czyszczenie świecy zapłonowej, sprawdzenie odstępu miedzy elektrodami, w razie konieczności regulacja lub wymiana; | ||
+ | * spiłowanie krawędzi prowadnicy; | ||
+ | * smarowanie łożyska sprzęgła. | ||
+ | |||
+ | Raz w miesiącu: | ||
+ | * przemycie benzyną zbiornika paliwa; | ||
+ | * przemycie benzyną zbiornika oleju; | ||
+ | * czyszczenie gaźnika; | ||
+ | * czyszczenie tłumika. | ||
+ | |||
+ | {{ :wiki:pilarka-husqvarna.jpg?400x300|Pilarka łańcuchowa}} | ||
+ | Obecnie w polskich lasach są użytkowane pilarki produkowane głównie przez firmy Husqvarna, Jonsered i Partner (należące do koncernu Elektrolux) oraz Stihl. Istotny udział w rynku posiadają także firmy Oleo-Mac, Solo, Dolmar i Alpina. Z uwagi na dużą podaż i różnorodność o wyborze pilarki często decyduje cena (zwłaszcza sprzedaże promocyjne), zaufanie do danej marki, wielkość i jakość sieci handlowo-serwisowej czy nawet reklama. Typowa pilarka wykorzystywana do prac pozyskaniowych w Polsce ma moc 2,5-3 kW, masę 5-9 kg i jest wyposażona w prowadnicę o długości użytecznej 33-50 cm. W praktyce zaleca się stosowanie do prac trzebieżowych pilarek lżejszych, o mocy 2-2,5 kW i prowadnicy o długości użytecznej ok. 30 cm, natomiast do prac zrębowych pilarek o większej mocy, rzędu 3-3,5 kW i prowadnicy 45-70 cm. | ||
+ | |||
+ | Praca pilarkami łańcuchowymi może być bezpieczniejsza i wydajniejsza, należy jednak stosować narzędzia pomocnicze. Do podstawowych narzędzi pomocniczych należą: | ||
+ | * siekiera - wykorzystywana m.in. do czyszczenia i korowania [[p:pien|pni]] drzew w miejscu ścinki, okrzesywania, wbijania klinów do obalania drzew; | ||
+ | * kliny do obalania drzew - wykonane z twardego [[d:drewno|drewna]] lub tworzywa sztucznego, służą do nadania pożądanego kierunku padania obalanym drzewom; kliny o bardziej skomplikowanej konstrukcji - śrubowe i hydrauliczne nie znalazły szerszego zastosowania; | ||
+ | * dźwignia-obracak - przeznaczona do obalania drzew, obracak umożliwia także ściąganie (przez obracanie) zawieszonych drzew; | ||
+ | * haki i kleszcze (chwytaki) - służą do przemieszczania i układania drewna średnio- i małowymiarowego; | ||
+ | * narzędzia do pomiaru wyrabianych sortymentów drzewnych: taśma pomiarowa samozwijająca i średnicomierz (klupa). | ||
+ | |||
+ | W połowie latach siedemdziesiątych w Finlandii skonstruowano specjalny uchwyt pionowy do lekkiej pilarki spalinowej. Jego zadaniem było zmniejszenie wysiłku pilarza przy jednoczesnym zwiększeniu wydajności pracy podczas wykonywania [[t:trzebieze-wczesne-tw|trzebieży wczesnej]]. Podobną konstrukcję, oznaczoną symbolem LDUA, opracowano również w Instytucie Badawczym Leśnictwa. Pomimo pozytywnych ocen rozwiązania te nie znalazły jednak szerszego zastosowania w praktyce. | ||
+ | |||
+ | Oprócz pilarek łańcuchowych spalinowych są użytkowane również pilarki łańcuchowe elektryczne. Jednak z uwagi na ograniczenia powodowane przez źródła energii są stosowane w dużo mniejszym stopniu. Głównie w pracach przydomowych i czasami w tartakach oraz na [[s:skladnice-drewna|składnicach drewna]]. | ||
+ | ---- | ||
+ | Źródło: Praca zbiorowa "Poradnik użytkowania lasu" Warszawa 2000 | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||