Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.
— |
o:olsza-zielona-charakterystyka-hodowlana [2013/09/15 12:40] (aktualna) |
||
---|---|---|---|
Linia 1: | Linia 1: | ||
+ | ====== Olsza zielona - charakterystyka hodowlana ====== | ||
+ | |||
+ | **OLSZA ZIELONA** (kosa olcha) — //Alnus viridis// (Chaix) Lam. et DC. | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | ===== Występowanie ===== | ||
+ | |||
+ | Główny obszar jej rozsiedlenia stanowią Alpy i Karpaty, góry południowych Niemiec (Schwarzwald) i Las Czeski. Nie występuje w Wogezach, Lesie Bawarskim i Sudetach. Rośnie także w Azji (Syberia) i Północnej Ameryce (Materiały ETH). | ||
+ | Główny obszar jej występowania rozciąga się powyżej 1300 m npm; w Karpatach od 1000 do 1800 m npm (maksymalnie 2100 m), a w Alpach od 1500 do 2000 m npm (maksym. 2800 m). | ||
+ | Optymalne warunki znajduje na mokrych, zacienionych stokach północnych i zachodnich ekspozycjach w Alpach i Karpatach. | ||
+ | |||
+ | |||
+ | W Polsce występuje w Bieszczadach. Naturalne zarośla [[o:olsza-zielona|olszy kosej]] występują jedynie w grupie Halicza i Tarnicy oraz na Wielkiej Rawce. Duże kompleksy zarośli olszowych, naturalnych i wtórnie rozwiniętych na siedliskach leśnych, grupują się na północnych zboczach Wielkiej Rawki, na Bukowym Berdzie, Krzemieniu, Haliczu, Tarnicy i Rozsypańcu. Niewielkie jej grupy lub nawet łany spotyka się zatem na wszystkich wyższych szczytach (Zarzycki 1963). | ||
+ | |||
+ | ===== Wymagania siedliskowe ===== | ||
+ | {{ :o:alnus_viridis.jpg?300|Olsza zielona}} | ||
+ | ==== Klimat ==== | ||
+ | |||
+ | Zajmuje wilgotne, zacienione zbocza stref subalpejskich (Materiały ETH). W Bieszczadach występuje na zboczach i w żlebach ponad górną granicą [[l:las|lasów]] [[b:buk-pospolity|bukowych]] (Zarzycki 1963). | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | ==== Światło ==== | ||
+ | |||
+ | [[g:gatunek|Gatunek]] światłożądny do półcienistego; może wzrastać pod rozluźnioną osłoną [[m:modrzew-larix|modrzewia]] (Materiały ETH). | ||
+ | |||
+ | ==== Temperatura ==== | ||
+ | |||
+ | Gatunek niewymagający, znosi niskie temperatury wyższych położeń górskich (Materiały ETH, Mayer 1977). | ||
+ | |||
+ | ==== Wilgotność ==== | ||
+ | {{ :o:alnus_viridis-3.jpg?300|Olsza zielona}} | ||
+ | Pod tym względem ma wysokie wymagania, lubi wilgotne powietrze, kotlinki na stokach i spływającą wodę po zboczach. W suchszych partiach zboczy Alp wypiera ją [[s:sosna-gorska|kosówka]] (Materiały ETH). Unika stale podmokłych terenów. W Bieszczadach, gdzie brak kosówki, olsza zielona zajmuje zarówno wilgotne żleby, jak i suche, kamieniste zbocza (Zarzycki 1963). | ||
+ | |||
+ | ==== Gleba ==== | ||
+ | |||
+ | Optymalne warunki wzrostu znajduje na lekkich [[g:gleby-brunatne|glebach brunatnych]], wilgotnych, przepuszczalnych, bogatych w składniki odżywcze (często ubogich w wapień), biologicznie bardzo aktywnych (obecność dżdżownic) (Mayer 1977). | ||
+ | W Alpach rośnie na ciągach lawinowych, na stromych stokach z [[g:gleby-inicjalne-rumoszowe-regosole|glebą inicjalną]], w łożyskach strumyków. Lubi płynące, spadające wody, unika wód zastojowych, woli wilgotne, stabilne, kamieniste podłoże. Występuje częściej na [[g:gleba-lesna|glebach]] o podłożu krzemionkowym, ze względu na równomierne zaopatrzenie w wodę. W Bieszczadach rośnie na glebie skrytobielicowej (Materiały ETH, Zarzycki 1963). | ||
+ | |||
+ | ===== Zbiorowiska ===== | ||
+ | |||
+ | Olsza zielona w Bieszczadach występuje w dwóch [[z:zbiorowiska-roslinne|zbiorowiskach]]: borowym i ziołoroślowym (Zarzycki 1963). | ||
+ | |||
+ | ===== Zagrożenia abiotyczne ===== | ||
+ | |||
+ | Jest wrażliwa na upały i susze (Materiały ETH). | ||
+ | |||
+ | ===== Wzrost ===== | ||
+ | |||
+ | |||
+ | Jako [[k:krzewy|krzew]] dorasta do 2 m wysokości. W warunkach optymalnych przyjmuje formę małego drzewka 3-6 (8) m (Mayer 1977). Najstarszy badany przez Zarzyckiego (1963) okaz olszy zielonej liczył 43 lata. | ||
+ | |||
+ | ===== Odnawianie ===== | ||
+ | {{ :o:alnus_viridis-2.jpg?300|Olsza zielona}} | ||
+ | Olsza zielona jest w górach cennym gatunkiem ochronnym, zapobiega na obszarach zagrożonych lawinami uszkodzeniom gleby i erozji. Nie jest jednak krzewem, który chroni bezpośrednio przed lawinami, ze względu na łatwe obsuwanie się z niej śniegu. Olsza zielona jest wykorzystywana do zapobiegania powstawaniu usuwisk na terenach erozyjnych. Jako gatunek pionierski, przy zalesianiu wilgotnych gleb terenów wyższych położeń górskich (Bieszczady) przyczynia się do odwadniania i pełni rolę melioracyjną. Pod luźną osłoną olszy kosej odnawiają się [[s:swierk-pospolity|świerk]] i [[m:modrzew-europejski|modrzew]], jest więc ona gatunkiem przedplonowym. | ||
+ | Tworzy często naturalne zbiorowiska pionierskie, poprzedzające sukcesję lasu jaworowo-bukowego. Wskazuje to na możliwość wykorzystania olszy zielonej jako przedplonu dla wymienionych gatunków (Zarzycki 1963). W Bieszczadach należy ją wykorzystywać przy odtwarzaniu górnej granicy lasu. | ||
+ | |||
+ | Olsza rozmnaża się naturalnie przez [[s:samosiew|samosiew]] wszędzie tam, gdzie nie napotyka konkurencji roślin, a także wegetatywnie, dając odrośla korzeniowe (Zarzycki 1963, Mayer 1977). Odnawiając ją należy więc wykorzystać sadzonki powstałe ze zrzezów korzeniowych. | ||
+ | Olsza zielona nie nadaje się do zalesiania suchych stanowisk z glebami szkieletowymi (stanowiska kosówki) (Materiały ETH, Mayer 1977). | ||
+ | ---- | ||
+ | Źródło: Jaworski A. "Charakterystyka hodowlana drzew leśnych" Kraków 1995 |