Ols - Ol
Jest to siedlisko bardzo żyzne występujące najczęściej na obrzeżach jezior, łąk lub pastwisk, w dolinach rzecznych. Zajmuje siedliska bagienne, z bardzo płytką lub płytką wodą gruntową o odczynie słabo kwaśnym do obojętnego. Wysoki poziom wód gruntowych jest przyczyną częstego podtapiania - okresowego bądź stałego. Tam gdzie podtopienie ma charakter w miarę stały, drzewostan rośnie na charakterystycznych kępach tworzących się u podstawy drzew. Kępy są miejscem występowania wielu gatunków roślin leśnych, natomiast zagłębienia pomiędzy kępami to znakomite siedlisko dla roślin bagiennych.
Ols występuje na glebach wytworzonych z torfowisk niskich z formą próchnicy torfów niskich, również na glebach murszowo-mineralnych, mulowo-murszowych, murszowatych, torfowo-murszowych. murszowo-glejowych z mullem murszowatym. Gleby te wytworzone są z murszów płytko zalegających na piaskach rzecznych i madach.
| Ols Ol | ||||
|---|---|---|---|---|
| Występowanie | Powstaje w warunkach utrudnionego odpływu nadmiaru wód w glebie | |||
| Rodzaj gleby | - torfy niskie | |||
| Uziarnienie | Warstwa organiczna na utworach mineralnych | |||
| Typ, podtyp próchnicy | murszowa | torfowo-murszowa | torfowa | |
| Typ i podtyp gleby | Mt3 – torfowomurszowa odm. silnie zmurszała odwodniona Mmł3 – mułowomurszowa odm. silnie zmurszała odwodniona MRm – mineralnomurszowa | Mt2 – torfowomurszowa odm. średnio zmurszała odwodniona Mt1 – torfowomurszowa odm. słabo zmurszała odwodniona | Tn – torfowa torfowisk niskich odm. średnio zabagniona MŁt – torfowomułowa odm. średnio zabagniona MŁgy - gytiowa | Tn – torfowa torfowisk niskich odm. silnie zabagniona MŁgy – gytiowa Mmł – mułowomurszowa Mgy – gytiowomurszowa |
| Wariant uwilgotnienia | Ol0 | Ol1 | Ol2 | Ol3 |
Siedlisko olsu charakteryzuje się dużym bogactwem gatunkowym roślinności dna lasu. Spotyka się tu zarówno gatunki typowo leśne porastające kępy przy pniach (paprocie, konwalijka, szczawik tojeść, różne gatunki mchów), jak i gatunki szuwarowe, charakterystyczne dla obrzeży otwartych wód stojących lub wolno płynących oraz bagiennych łąk. Są to różne gatunki wysokich turzyc, kosaciec żółty, knieć błotna. Roślinność ta wypełnia obniżenia pomiędzy kępami.
Gatunki runa różnicujące Ol od Lw
- Filipendula ulmaria - wiązówka błotna,
- Solarium dulcamara - psianka słodkogórz,
- Caltha palustris - knieć błotna,
- Crepis paludosa - pępawa błotna,
- Cirisium oleraceum - ostrożeń warzywny,
- Carex pseudocyperus - turzyca ciborowata,
- Carex riparia - turzyca brzegowa,
- Carex gracilis - turzyca zaostrzona,
- Carex acutiformis - turzyca błotna,
- Carex elongata - turzyca długokłosa,
- Iris pseudoacorus - kosaciec żółty,
- Lycopus europaeus - karbieniec pospolity,
- Peucedanum palustre - gorysz błotny,
- Scutellaria galericulata - tarczyca pospolita,
- Cirsium palustre - ostrożeń błotny,
- Galium palustre - przytulia błotna.
Gatunki częste
- Dryopteris thelypteris - narecznica błotna,
- Calamagrostis canescens - trzcinnik lancetowaty,
- Ranunculus repens - jaskier zwisły,
- Lysimachia vulgaris - tojeść pospolita,
- Urtica dioica - pokrzywa zwyczajna,
- Geum urbanum - kuklik pospolity,
- Lysimachia nummularia - tojeść rozesłana,
- Athyrium filix-femina - wietlica samicza,
- Juncus effusus - sit rozpierzchły,
- Lysimachia thyrsiflora - tojeść bukietowa.
Drzewostan
Gatunki główne: olsza czarna I-II bonitacji.
Gatunki domieszkowe: jesion, brzoza omszona, świerk (kraina II).
Gatunki podszytowe: leszczyna, kruszyna, bez czarny, porzeczka czarna, jarząb, czeremcha.
Drzewostany olszowe, ze względu na ich niedostępność, są trudne do zagospodarowania, dlatego kwestię ich odnowienia pozostawia się często naturze. W dużej mierze odbywa się to przez odroślą z pniaków. Żywotność olsu zależy od możliwości ruchu wody gruntowej - na terenie bezodpływowym następuje zubożenie siedliska. Mniejszy lub większy stopień zabagnienia zwęża możliwość urozmaicenia składu gatunkowego drzewostanów.
Na terenie, gdzie woda jest ruchoma i w konsekwencji dobrze natleniona i obfitująca w składniki pokarmowe spotykamy często inny typ siedliskowy lasu - ols jesionowy.