Różnice

Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+====== Modrzew polski ======
+//Larix decidua// **MILL.** ssp. //polonica// [**RACIB.**] **DOMIN.** (//L. polonica// **RACIB.**) — modrzew europejski polski (m. polski)
+{{ :m:modrzew_polski.jpg?nolink&300|}}
+[[g:gatunek|Gatunek]] bardzo podobny do [[m:modrzew-europejski|modrzewia europejskiego]]; u nas często uważany za odrębny, obecnie uznawany jest za [[p:podgatunek|podgatunek]] modrzewia europejskiego.
+W 1890 roku M. RACIBORSKI znalazł w iłach dyluwialnych koło Jarosławia nad Sanem szyszki modrzewia kopalnego i nazwał go modrzewiem polskim, gdyż szyszki te różniły się od szyszek modrzewia europejskiego. Następnie Z. WÓYCICKI odnalazł na Górze Chełmowej pod Nową Słupią ten sam modrzew i użył dla niego nazwy Larix polonica RAC. Wkrótce potem W. SZAFER w 1913 r., opierając się na własnych studiach oraz pracach M. RACIBORSKIEGO i Z. WÓYCICKIEGO, stwierdził, że modrzew z Wyżyny Małopolskiej, z Pienin i niektórych stanowisk w Beskidach przedstawia swoisty typ morfologiczny i na tej podstawie zdecydował się wyodrębnić go w oddzielny gatunek i nazwać Larix polonica RAC, podając po raz pierwszy dokładną jego diagnozę systematyczną. Wraz z modrzewiem europejskim (//L. decidua// MILL.), i małoszyszkową formą [[m:modrzew-syberyjski|modrzewia syberyjskiego]] (//L. sibirica// LEDEB. f. //russica// SZAF.) został zaliczony do typu modrzewi eurazjatyckich. W 1918 r. W. JEDLIŃSKI w pracy pt. „Modrzew polski" podał jego charakterystykę ze stanowiska leśnohodowlanego. Odtąd modrzewiem polskim zajęli się nie tylko badacze polscy (S. TYSZKIEWICZ), ale także zagraniczni. Badania te, podjęte w wielu krajach, wzbogaciły naszą wiedzę o tym drzewie, potwierdzając słuszność założeń SZAFERA.
+Od modrzewia europejskiego różni się modrzew polski przede wszystkim mniejszymi zwykle szyszkami, które są kuliste, rzadziej jajowate, długości 1,5—2,5 cm (u m. europejskiego zwykle 2—4 cm). Łuski szyszek mają brzegi zgrubiałe i zagięte do wewnątrz, a nie odgięte (jak u m. europejskiego), często podłużnie prążkowane, sprężyste, nie kruche. Liczba łusek w szyszce jest mniejsza (35—50). Pręciki są krótsze, długości 1,2—1,9 mm (u m. europejskiego 2,5—3,5 mm) i mają wybitnie krótkie wyrostki łącznikowe (0,5—0,8). [[n:nasiona|Nasiona]] modrzewia polskiego są bardzo podobne do europejskiego, lecz mniejsze, długości 3—4 mm, gdy u syberyjskiego — około 6 mm, a u europejskiego — około 4 mm.
+[[k:kora|Kora]] modrzewia polskiego jest gruba, silnie i mniej regularnie spękana, nie czerwona, lecz raczej czerwonobrunatna. Podawana pierwotnie, jako cecha gatunkowa szablastość strzały u modrzewia polskiego, okazała się cechą przypadkową, występującą dość wyraźnie u modrzewi na Górze Chełmowej w Górach Świętokrzyskich, skąd był on po raz pierwszy opisany. Modrzewie z innych stanowisk tej cechy nie wykazują (Bliżyn, Skarżysko, Mała Wieś).
+Okazało się, że szablastość strzały modrzewia z Góry Chełmowej jest cechą dziedziczną, co stwierdzono w [[u:uprawa-leśna|uprawach]] porównawczych w Danii, Polsce, Szwecji, Czechach i Słowacji.
+Pod względem zalet hodowlanych jest on mniej światłożądny niż modrzew europejski, znosi ocienienie boczne, nie znosi jedynie ocienienia górnego i wymaga, podobnie jak inne [[m:modrzew-larix|modrzewie]], warunków do swobodnego rozwoju wierzchołka. Dzięki temu nadaje się lepiej niż modrzew europejski do uprawy w [[d:drzewostan|drzewostanach]] mieszanych. Ponadto odznacza się znacznie szybszym przyrostem, a pod względem produkcji masy drzewnej nie ustępuje nawet [[j:jodła|jodle]]. Kulminację przyrostu na wysokość modrzew polski osiąga między 25 a 35 rokiem życia.
+Pod względem wymagań glebowych również jest mniej wybredny niż modrzew europejski: lubi [[g:gleba-lesna|glebę]] świeżą wilgotną, gdzie obsiewa się doskonale. Najlepiej do jego hodowli nadają się gleby głębokie, przewiewne, powstałe z utworów triasowych, jurajskich, kredowych, glinki (glinki piaszczyste, a także lessy kieleckie czy lubelskie). Mniej niż modrzew europejski cierpi od raka modrzewiowego.
+Początkowo uważano, że modrzew polski jest endemitem flory polskiej, jednakże znaleziono go również w Czechach, Słowacji, na Ukrainie i w Rumunii. W Polsce gatunek ten rośnie głównie na niżu, spotykany jest jednak również w górach do 1250 m n.p.m. (Tatry).
+Przeprowadzone badania (S. BAŁUT 1967) wykazują jednak, że modrzew polski na ziemiach polskich już w ciągu ostatnich 200 lat nigdzie nie występował w większych ilościach. Liczniejsze jego występowanie ogranicza się do pewnych rejonów kraju: Wyżyna Małopolska, Wyżyna Lubelska, Beskidy Zachodnie, Pieniny, Tatry, Nizina Wielkopolsko-Kujawska.
+Główny ośrodek obecnego występowania modrzewia polskiego obejmuje Góry Świętokrzyskie i ich otoczenie (okolice Skarżyska — Majdów 400 ha). Drugi, mniejszy ośrodek, gdzie modrzew polski występuje tylko jako domieszka, to zachodnie Karpaty i Podkarpacie. Większe rezerwaty modrzewia polskiego mamy na Górze Chełmowej pod Nową Słupią (183 ha), w pobliżu Warszawy pod Grójcem w Małej Wsi (200 ha), w nadleśnictwie Nowe Miasto uroczysko Trembaczew (256 ha) oraz w Barwinku pod Duklą (rezerwat Modrzyna, obejmujący parę hektarów).
+Modrzew polski był u nas dawniej zapewne bardziej rozpowszechniony (świadczą o tym liczne budowle z [[d:drewno|drewna]] modrzewiowego). Został jednak w wielu miejscach wyniszczony przez człowieka, który potem, sadząc modrzewie, wprowadzał raczej obce gatunki, a nie polskie. Gatunki te krzyżowały się ze sobą i z rodzimym modrzewiem polskim, przez co różnice gatunkowe zacierają się coraz bardziej.

m/modrzew-polski.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)