Różnice

Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+====== Modrzew ======
+**MODRZEW** — //Larix// Mill.
+Na obszarze Polski znaczenie lasotwórcze mają dwa podgatunki [[m:modrzew-larix|modrzewia]] //Larix decidua// Mill.: [[m:modrzew-europejski|modrzew europejski]] (//Larix decidua// subsp. //decidua//) i [[m:modrzew-polski]|modrzew polski]] (//L. decidua// subsp. //polonica// Domin., //L. polonica// Racib.). W ramach pierwszego z wymienionych podgatunków wydzielono odmianę z Sudetów var. //sudetica// (Cies.) Domin. (Boratyński 1986).
+===== Występowanie =====
+**Modrzew europejski** (//Larix decidua// Mill.) jest [[g:gatunek|gatunkiem]] środkowoeuropejskim, górskim reglowym, w północno-wschodnich partiach zasięgu rosnącym także na niżu i na przedpolu gór. //L. decidua// subsp. //decidua// występuje tylko w Alpach i w Tatrach, głównie przy górnej granicy [[l:las|lasu]] i w górnych partiach regla górnego, a w odmianie sudeckiej var. //sudetica// także w Sudetach Wschodnich, ale tam wyłącznie w reglu dolnym (Boratyński 1986).
+Modrzew europejski w Wysokich Tatrach znajduje optymalne warunki na wysokości od 1100 do 1300 m npm.
+{{ :m:modrzew3896.jpg?370x500|Modrzew europejski}}
+**Modrzew polski** występuje przede wszystkim na obszarze wyżynnej części kraju (Kraina Małopolska — Góry Świętokrzyskie i okolice), na niżu zaś na odosobnionych, pojedynczych stanowiskach w Krainie Mazowiecko-Podlaskiej i Śląskiej. Na stanowiskach rozproszonych podgatunek ten występuje w całych niemal Karpatach, szczególnie zaś na Pogórzu Karpackim i w Beskidach (Beskid Niski — Dukla). Zasięg pionowy waha się od 600 m npm na południu do 150 m npm na północy.
+===== Wymagania siedliskowe =====
+==== Klimat ====
+Naturalne obszary występowania modrzewi euroazjatyckich wskazują, że są to gatunki [[d:drzewa|drzew]] związane z klimatem kontynentalnym. Modrzew występuje w położeniach wzniesionych, odsłoniętych na działanie wiatru, sprzyjających silnej transpiracji, co wpływa dobrze na jego wzrost. Ciepłe i wczesne lato, umiarkowane opady i suche powietrze są wyraźnie korzystniejsze dla modrzewia niż okres wegetacyjny chłodny i mokry. Zdolność znoszenia dużych wahań temperatury, jak i silnych mrozów (ostre zimy lat 1928/29 i 1939/40 nie wyrządziły szkód w [[d:drzewostan|drzewostanach]] modrzewiowych, chociaż inne gatunki: [[j:jodla-pospolita|jodła]], [[b:buk-pospolity|buk]] i [[g:grab-pospolity|grab]] bardzo ucierpiały) potwierdza jego kontynentalny charakter (Tyszkiewicz, Obmiński 1963). Z drugiej strony zaprzeczają temu liczne uprawy modrzewia poza granicami naturalnego areału rozsiedlenia. Modrzewie, zwłaszcza sudecki i polski, rosną dobrze w Anglii, Szkocji, Danii, Szwecji, północnej części Niemiec, w krajach nadbałtyckich, w Rosji i Ukrainie. Osiągają one tani zasobność powyżej 1000 m³/ha i wysokość około 50 m. Na tych samych natomiast obszarach inne uprawy są mało wartościowe i giną opanowane przez grzyby i raka modrzewiowego. Zdaniem Tyszkiewicza jedną z licznych przyczyn tych niepowodzeń jest wprowadzanie modrzewia nie dostosowanego klimatycznie do miejsca zakładania [[u:uprawa-lesna|upraw]]. Wynika z tego, że modrzew wytworzył wiele odmiennych klimatypów. Za warunek udatności upraw przyjmuje się minimum opadów w okresie wegetacyjnym, przeciętnie około 2 mm na dobę. Uprawę modrzewia mogą wykluczyć — przy odpowiednich nawet warunkach klimatycznych — stanowiska narażone na zmrozowiska lub miejsca zagłębione, utrudniające ruch mas powietrza (Tyszkiewicz, Obmiński 1963).
+==== Światło ====
+Modrzewie należą do najbardziej światłożądnych drzew strefy klimatu umiarkowanego. Jednakże w zależności od ekotypu (pochodzenia) i warunków siedliskowych wykazują duże zróżnicowanie. Modrzew „sudecki" jest np. mniej światłożądny niż modrzew z Alp (Materiały ETH).
+Modrzew polski ma największą wśród modrzewi tolerancję i chociaż wymaga więcej światła niż [[s:sosna-zwyczajna-charakterystyka-hodowlana|sosna]], to jednak mniej niż modrzew europejski czy japoński (Olaczek 1986). Do pewnego wieku modrzew polski może rozwijać się w odpowiednich warunkach siedliskowych nawet pod osłoną drzewostanu o [[z:zwarcie-drzewostanu|zwarciu]] do 40%. Znosi dobrze ocienienie boczne i może być odnawiany zarówno na zrębach zupełnych, jak i w gniazdach dużych i małych (Graniczny 1966).
+Minimum świetlne dojrzałych drzew modrzewia europejskiego wynosi 20% światła pełnego, gdy sośnie wystarcza 10%, brzozie l1 %, a dębowi 4%. Odnowienie modrzewia ginie natomiast, gdy dociera do niego mniej niż 13-14% światła pełnego.
+Szczególnie duże zapotrzebowanie na światło wykazują ekotypy z wysokich położeń alpejskich wprowadzone na niziny. W wysokich położeniach modrzew charakteryzuje się istotnie mniejszym zapotrzebowaniem na światło, ale nadal zaliczany jest do drzew światłożądnych w tych warunkach. Cecha drzewa światłożądnego objawia się tym, że unika on bocznego ocienienia, a pod osłoną traci zdolność normalnego rozwoju. Taka reakcja charakteryzuje modrzew, o czym wspomniano wyżej. Nie wykształca on wtedy typowego cienistego [[i:igly-liscie-iglaste|igliwia]]. Dobry rozwój wykazuje wszędzie, szczególnie w niższych położeniach, gdy [[k:korona]] jest całkowicie uwolniona (Materiały ETH).
+==== Temperatura ====
+Średnia temperatura na obszarze naturalnego występowania modrzewia wynosi od 1,5 do 22°C (Materiały ETH). Modrzewie (gatunki i [[e:ekotypy|ekotypy]]) cechuje wysoka tolerancja w stosunku do warunków termicznych, dochodzą one do alpejskiej granicy drzew, ale znoszą także wysokie temperatury okresu letniego (Materiały ETH).
+Wielkość przyrostów pędów jest zależna od temperatury (Kocięcki 1969).
+Modrzew polski nie ucierpiał w lasach w okresie najsurowszych zim. Jest niewrażliwy na spóźnione i wczesne przymrozki. Dotyczy to modrzewia z terenu Gór Świętokrzyskich, Sudetów i Beskidów. Wrażliwy na przymrozki jest modrzew alpejski, rosnący na niżu Europy (Materiały ETH).
+Münch wykazał, że napływ oceanicznych mas powietrza lub wiatru halnego podczas zimy mogą obudzić ze stanu spoczynku wegetacyjnego modrzewie pochodzące z Alp Centralnych. Ekotypy te są podatne na uszkodzenia przez mróz (Materiały ETH).
+{{ :m:modrzew.jpg?514x308|Modrzew europejski}}
+==== Wilgotność ====
+Spośród wszystkich rodzimych gatunków modrzew wykazuje największą transpirację. Stuletni drzewostan modrzewiowy transpiruje w ciągu roku 680 mm wody, gdy natomiast sosnowy 50-100 mm, świerkowy 170-320 mm, a bukowy 210-290 mm (Dengler 1944). Wysokim wymaganiom dotyczącym wilgotności przeczy występowanie modrzewia na terenach ubogich w opady (doliny śródalpejskie, niż polski). Opady roczne w naturalnym zasięgu występowania wynoszą od 600 do 2000 mm, a w okresie letnim od 200 do 600 mm. Twierdzenie, jakoby modrzew wymagał obfitych opadów, lub że jego system [[k:korzen|korzeniowy]] musi sięgać poziomu wód gruntowych, nie jest uzasadnione.
+Modrzew wymaga tylko średniej wilgotności podłoża, zdaje się jednak źle znosić duże wahania wilgotności. Zapotrzebowanie na wodę jest nieco większe niż u [[s:swierk-pospolity-charakterystyka-hodowlana|świerka]] i [[j:jodla-pospolita-charakterystyka-hodowlana|jodły]] (Materiały ETH).
+Ogólnie zakłada się także, że modrzew unika miejsc o wilgotnym powietrzu, a wymaga suchego powietrza lub terenów przewiewnych. Przeczy temu jednak częste występowanie modrzewia nad strumieniami. Prawdą jest, że modrzew znosi mniejszą wilgotność powietrza i silniejsze oddziaływanie wiatrów niż świerk. Nie wymaga natomiast suchego powietrza (Materiały ETH). W optymalnych warunkach wzrostu względna wilgotność powietrza wynosi około 70%, a na wyżynach 80-85%.
+Interesujący jest związek przebiegu granicy zasięgu modrzewia w Szwajcarii z częstotliwością występowania mgły. W północnej Szwajcarii, gdzie modrzew występuje rzadko, w okresie wegetacyjnym stwierdzono 50-60 dni bez mgły i 50-70 dni mglistych. Na obszarze zajętym przez modrzew występuje 100 dni bez mgieł i 20 dni mglistych (Materiały ETH). Jak wykazały badania Kocięckiego (1972), wielkość przyrostu na wysokość jest u modrzewia skorelowana z sumą opadów w poszczególnych miesiącach okresu wegetacyjnego.
+==== Gleba ====
+Modrzewie europejski i polski wykazują średnie wymagania pod względem [[z:zyznosc-gleby|żyzności gleby]]. W większym stopniu reagują natomiast na ich właściwości fizyczne. Podkreśla się duże znaczenie dla wzrostu modrzewia takich cech [[g:gleba-lesna|gleby]] jak: przewiewność, głębokość i odpowiednia wilgotność. Najlepszy rozwój wykazuje na głębokich, niezbyt zwięzłych glebach morenowych.
+Drzewostany modrzewiowe wysokiej jakości i wydajności mogą wzrastać na glebach wykształconych z różnych skał macierzystych (wapienie, bazalty, piaskowce), dobrze zaopatrzonych, jak i ubogich w związki zasadowe. Modrzew nie wykazuje przywiązania do gleb o określonym [[o:odczyn-gleby|odczynie]]. Pod tym względem zalicza się go do gatunków niezależnych (Tyszkiewicz, Obmiński 1963, Olaczek 1986).
+Na niżu rośnie dobrze na glebach pochodzenia dyluwialnego ([[g:gleby-brunatne|gleby brunatne]], skrytobielicowe i zbielicowane), ale o odpowiednim udziale części spławialnych, m.in. na piaskach gliniastych i glinach spiaszczonych, zapewniających wystarczającą żyzność i świeżość gleb (Tyszkiewicz, Obmiński 1963).
+Modrzew polski najlepiej rośnie na glinach spiaszczonych, piaskach pylastych na glinach lub żwirach, na lessach i głębokich glebach nawapiennych i nakredowych. Niekorzystne dla modrzewia polskiego są gleby z płytko zalegającym zwierciadłem wody gruntowej, szczególnie zaś z wodą zastoiskową (Olaczek 1986).
+Modrzew europejski może także rosnąć na glebach zawierających sporą domieszkę części szkieletowych, nadających tej glebie pewną przewiewność (Włoczewski 1968).
+Modrzewie polski i sudecki mogą być uprawiane na wszystkich rodzajach gleb terenów niżowych, z wyjątkiem: piasków wydmowych, torfowisk, gleb mułowo-błotnych i [[m:mady-rzeczne|mad]], a modrzew europejski znajduje dobre warunki wzrostu także na wszystkich rodzajach gleb górskich (Olaczek 1986).
+===== Siedliskowe typy lasu =====
+Modrzew jako gatunek szybko rosnący ma na ogół charakter [[g:gatunek-domieszkowy|domieszki]] uszlachetniającej w drzewostanach wielogatunkowych, na siedliskach [[l:las-mieszany-swiezy-lmsw|lasu mieszanego świeżego]], [[l:las-swiezy-lsw|lasu świeżego]], a także szczególnie w [[k:kraina-przyrodniczo-lesna|Krainach]] [[k:kraina-mazursko-podlaska-ii|Mazursko-Podlaskiej]] i [[k:kraina-malopolska-vi|Małopolskiej]] na siedlisku [[b:bor-mieszany-swiezy-bmsw|boru mieszanego świeżego]]. Na wyżynach i w górach stanowi domieszkę na siedliskach lasowych, a także borowych. W borze wysokogórskim stanowi domieszkę towarzyszącą świerkowi.
+W Krainach: [[k:kraina-wielkopolsko-pomorska-iii|III]], [[k:kraina-mazowiecko-podlaska-iv|IV]] i VI należy przewidywać większy udział modrzewia, gdzie lokalnie może on pełnić rolę gatunku współpanującego na siedliskach boru mieszanego świeżego, lasu mieszanego świeżego i lasu świeżego.
+===== Zagrożenia abiotyczne =====
+==== Wiatr ====
+Modrzewie są mało wrażliwe na działanie wiatru. Opierają się im i nie ulegają powaleniu. W drzewostanach, w których modrzew znacznie góruje nad pułapem koron innych drzew, może nastąpić jednak złamanie wierzchołka. Wiatr może też deformować koronę i powodować szablastość strzał nie tylko u modrzewia polskiego, ale i u innych modrzewi. Dzieje się tak dlatego, że modrzewie szybko rosnące wykazują zmienną statykę korony (korona jest latem obciążona igliwiem, a zimą lżejsza) (Olaczek 1986).
+==== Okiść ====
+Modrzew jest odporny na okiść, mniej wrażliwy niż świerk i jodła. W [[m:mlodnik|młodnikach]] szkody może powodować mokry śnieg.
+==== Mróz ====
+Modrzew nie cierpi nawet w okresie najmroźniejszych zim, jest także niewrażliwy na przymrozki (Materiały ETH).
+===== Wrażliwość na zanieczyszczenia przemysłowe =====
+Modrzewie europejski i japoński zaliczane są do gatunków drzew średnio odpornych (Greszta 1987) lub bardzo wrażliwych (Akkermann 1987) na oddziaływanie [[o:odpornosc-drzew-i-krzewow-gatunkow-lisciastych-wedlug-wzrastajacej-wrazliwosci-lisci-na-oddzialywanie-so2|SO2]]. Dwutlenek siarki przyspiesza oddychanie i wywołuje niekorzystne zmiany w ultrastrukturze komórek [[i:igly-liscie-iglaste|igieł]] (Olaczek 1986). Należy jednak pamiętać, że istnieje duża zmienność odporności osobniczej.
+Akkermann (1987) przytaczając wyniki badań laboratoryjnych van Houta uznaje modrzewie europejski i japoński za bardzo wrażliwe na NO2. Na podobnie wysoką wrażliwość wskazuje Greszta (1987). Modrzewie europejski i japoński są bardzo wrażliwe na [[o:odpornosc-drzew-i-krzewow-wedlug-wzrastajacej-wrazliwosci-lisci-na-oddzialywanie-ozonu-i-pan|ozon]], a ostatni z wymienionych gatunków jest także bardzo wrażliwy na [[o:odpornosc-drzew-i-krzewow-wedlug-wzrastajacej-wrazliwosci-na-oddzialywanie-hf|fluorowodór]]. Modrzew europejski oceniono natomiast jako średnio odporny na związki fluoru (Kluczyński 1976). Wśród sadzonek gatunków iglastych, badanych pod względem wpływu pyłów ołowiowo-miedziowych w glebie na przyrost wysokości, modrzew okazał się mniej wrażliwy od jodły, a bardziej wrażliwy niż [[s:sosna-zwyczajna-charakterystyka-hodowlana|sosna zwyczajna]] i [[s:sosna-czarna|czarna]]. Pod względem przeżywalności ustępował sośnie zwyczajnej, sośnie czarnej i świerkowi (Greszta 1983a i b).
+Modrzew (podobnie jak świerk) okazał się mniej odporny od jodły na pyły kadmowo-ołowiowo-cynkowe zawarte w glebie, wykazując mniejszą zdolność przeżycia.
+Modrzew europejski reagował większymi zmianami w zawartości chlorofilu a i b na oddziaływanie imisji pochodzących z huty cynku w porównaniu z modrzewiem japońskim (Czuchajowska, Niemtur 1978).
+Na Śląsku i w okolicach Olkusza modrzew europejski w 10-letnich uprawach uzyskał najwyższe wysokości wśród 6 porównywanych gatunków (m.in.: sosny czarnej, [[s:sosna-wejmutka|wejmutki]], [[j:jedlica-zielona-daglezja-zielona|daglezji]]). Pod względem przeżywalności modrzew europejski (79%) ustępował tylko [[d:dab-czerwony|dębowi czerwonemu]] (82%) i sośnie czarnej (81%) (Latocha, Hawryś 1976). Gatunek ten wykazuje duże zdolności (większe niż gatunki liściaste) kumulacji siarki w igłach (0,331-0,350% suchej masy). Należy on jednak do gatunków bardzo wrażliwych na sól kuchenną (Latocha, Widera 1983).
+Mimo opisanej wyżej wrażliwości modrzew europejski i japoński są zalecane do obsadzania hałd i zwałów kopalnianych, a przy odnawianiu i przebudowie w rejonach przemysłowych są godne polecenia, gdyż należą do grupy gatunków odpornych na imisje. Znalazło to swój wyraz w „Zasadach hodowli lasu", które zalecają modrzew do odnowień na odpowiednich siedliskach we wszystkich strefach zagrożenia.
+Badania Latochy i Widery (1983) wykazały, że modrzew europejski jest gatunkiem przydatnym do przebudowy drzewostanów iglastych GOP na siedliskach średnio żyznych i żyznych.
+===== Wzrost i produkcyjność =====
+W młodym wieku modrzew rośnie bardzo szybko. W wieku 5 lat dorasta średnio do wysokości około 3,0-4,5 m (Leibundgut 1972, Szymański 1982). W badaniach wykonanych przez Szymańskiego modrzew w wieku 10 lat osiągnął wysokość 642,2 cm. Kulminacja przyrostu wysokości następuje wcześnie, bo już w wieku 15-25 lat.
+W górach i na korzystnych siedliskach modrzew wykazuje przez długi okres dobry wzrost. Drzewa osiągają ponad 50 m wysokości i do 2 m pierśnicy. Dożywa 200-400 lat, a nawet 800 lat (Materiały ETH, Mayer 1977).
+Wzrost wysokości i grubości wykazuje wyraźne zróżnicowanie w zależności od pochodzenia. W badaniach proweniencyjnych, prowadzonych na terenie LZD Krynica (Kulej 1983), spośród 20 pochodzeń z terenu Polski największe wysokości w wieku 11 lat osiągnęły modrzewie z Sudetów (pochodzenia z: Kłodzka 547 cm, Proszkowa 530 cm, Kowar 512 cm, Szczytnej Śląskiej 510 cm). Jednakże modrzew z Henrykowa (również z Sudetów) osiągnął wyraźnie mniejszą wysokość (466 cm). Dobrym wzrostem cechuje się także modrzew z Gór Świętokrzyskich. I tak np. modrzewie ze Świętokrzyskiego Parku Narodowego i Moskarzewa osiągnęły wysokość odpowiednio: 500 i 495 cm.
+Analiza tzw. wskaźników wzrostu (wysokość i pierśnica) potwierdziła, że modrzew z Sudetów (Kłodzka, Proszkowa i Kowar) wykazuje najlepsze rezultaty, chociaż wspomniany już modrzew z Henrykowa cechuje się statystycznie istotnie słabszym wzrostem. Oznacza to, że populacja w Sudetach nie jest jednorodna (Kulej 1983).
+Według tablic Schöbera (I bonitacja) możliwości produkcyjne modrzewia przedstawiają się następująco (Szymkiewicz 1971):
+^  Wiek  ^  Liczba drzew w drzewostanie głównym  ^  Miąższość grubizny drzewostanu głównego  ^	Sumaryczna produkcja grubizny  ^  Bieżący przyrost roczny grubizny  ^
+|  (lata)  |  szt./ha  |  (m³/ha)  |  (m³/ha)  |  (m³/ha)  |
+|  20  |  2137  |  100  |  108  |  |
+|  25  |  1457  |  147  |  178  |  14,0  |
+|  40  |  711  |  259  |  366  |  11,6  |
+|  60  |  428  |  370  |  566  |  9,0  |
+|  80  |  314  |  455  |  725  |  7,2  |
+|  100  |  250  |  512  |  849  |  5,5  |
+|  140  |  181  |  570  |  1012  |  2,9  |
+===== Odnawianie =====
+{{ :m:mlody_modrzew.jpg?380x507|Modrzew europejski}}
+Modrzew odnawia się dobrze [[s:samosiew|samosiewnie]] w warunkach sprawnej gleby i przy bardzo korzystnym oświetleniu. [[n:naturalne-odnowienie-lasu|Odnowienie naturalne]] uzyskuje się przy wykorzystaniu [[s:samosiew-boczny|samosiewu bocznego]] w [[r:rebnia-zupelna-smugowa-ic|rębni zupełnej smugowej]] lub [[r:rebnia-zupelna-pasowa-ib|pasowej]]. Samosiew boczny zaleca się wykorzystać wszędzie tam, gdzie nasienniki modrzewia wykazują pełną zdrowotność i dobry wzrost, a ich udział w drzewostanie wynosi co najmniej 10% (Tyszkiewicz, Obmiński 1963). Gdy gleba nie jest sprawna, konieczne jest jej przygotowanie. Najczęściej stosuje się brony, kultywatory, jeże; dotyczy to gleb o cienkiej warstwie ściółki lub słabo rozwiniętej pokrywie gleby. Grubsza warstwa ściółki i silny rozwój roślinności wymagają stosowania pługów.
+Częściej niż odnawianie naturalne stosowane jest [[s:sztuczne-odnowienie-lasu|odnawianie sztuczne]]. Siew jest możliwy tylko w bardzo sprzyjających warunkach przy nieznacznym zachwaszczeniu, co na siedliskach żyznych (las mieszany świeży i las świeży) i przy równoczesnym odsłonięciu gleby zdarza się rzadko, z uwagi na światłożądność modrzewia. Siew wykonujemy na przygotowane jesienią talerze, stosując luźną [[w:wiezba|więźbę]], zalecaną również przy sadzeniu.
+Do sadzenia nadają się dobrze wyrośnięte sadzonki jednoroczne. Przy odnawianiu lub zalesianiu powierzchni skłonnych do zachwaszczenia oraz powierzchni wyższych położeń górskich używa się sadzonek dwu-, trzyletnich. Jedno-i dwulatki wysadzamy w [[s:sadzenie-w-szpare|szparę]], starszy materiał [[s:sadzenie-w-jamke|w jamkę]] za pomocą łopaty w więźbie 2,2 x 2,2 m do 3,2 x 3,2 m. Najpewniejsze wyniki sadzenia osiąga się przez wykonanie go jak najwcześniej, na wiosnę, przed rozwinięciem [[p:paki|pączków]] i przy starannym przygotowaniu gleby.
+Najważniejszym zagadnieniem przy zamierzonym wprowadzaniu modrzewia na odpowiednie dla niego siedliska jest wybór składu gatunkowego i formy zmieszania w uprawach.
+Większość hodowców, autorytetów w zakresie uprawy modrzewia stwierdza, że temu gatunkowi najbardziej odpowiada wzrastanie w drzewostanach mieszanych razem z gatunkami o odmiennych właściwościach ekologicznych, korzystnie oddziałujących na modrzew oraz — co jest bardzo istotne — utrzymujących glebę w sprawności. Bardzo dobrze wzrasta i rozwija się w domieszce z [[l:lipa-tilia|lipą]], [[g:grab-pospolity|grabem]], ewentualnie [[b:buk-pospolity|bukiem]] na nizinach oraz z [[s:sosna-gorska|kosówką]], [[s:sosna-limba|limbą]] i [[s:swierk-pospolity|świerkiem]] w górach. W drzewostanach wielogatunkowych, zwłaszcza o złożonej budowie, modrzew charakteryzuje się lepszą budową strzały i zdrowotnością oraz wzmaga produktywność i wartość drzewostanu. Przykładów takich drzewostanów dostarczają m.in. lasy z terenu Gór Świętokrzyskich.
+W celu rozwinięcia możliwości przyrostowych modrzewia i pełnego wykorzystania siedliska należy, zdaniem Tyszkiewicza, przestrzegać następujących zasad:
+  * stworzyć odpowiednią budowę drzewostanu, która przynajmniej przez pierwsze 30-40 lat zapewni dobre naświetlanie koron modrzewia, nie zakłócone ocienieniem z boku przez korony gatunków towarzyszących,
+  * wybrać na [[d:drzewa|drzewa]] towarzyszące gatunki o dużym opadzie ściółki, łatwo ulegające rozkładowi (grab, lipa),
+  * wprowadzić gatunki drzew o późniejszej w stosunku do modrzewia kulminacji przyrostu, które w pierwszym okresie wzrostu nie ograniczają pełnienia głównej roli przez modrzew, a później przyczyniają się do wzmożonej ogólnej produktywności lasu.
+Uzyskanie pożądanej budowy proponuje osiągnąć Tyszkiewicz dwiema drogami:
+  * sadząc równocześnie modrzew, wspólnie z wolniej przyrastającymi gatunkami,
+  * wysadzając sam modrzew, a po upływie pewnego czasu podsadzając inne gatunki (Tyszkiewicz, Obmiński 1963).
+W pierwszym przypadku można wysadzić modrzew w liczbie 600-1500 szt./ha, co wyniesie 10-25% całkowitej liczby sadzonek. Drugie rozwiązanie polega na wysadzeniu 2500—4500 sztuk modrzewia na 1 ha. Uprawa taka przed upływem 10 lat osiąga [[z:zwarcie-drzewostanu|zwarcie]].
+Przy tym rozwiązaniu brakuje jednak korzystnego oddziaływania na glebę wywieranego przez gatunki liściaste, a modrzew, w warunkach jednogatunkowego drzewostanu i wydzielając się dość powoli, może wykazać zahamowanie w przyroście, w porównaniu z modrzewiem górującym w wielogatunkowym młodniku z udziałem liściastych. Na drzewa towarzyszące modrzewiowi wybiera się: grab, lipę, [[k:klon-acer|klon]], niekiedy [[j:jesion-wyniosly|jesion]]. Gatunki te wytwarzają szybko rozkładającą się ściółkę i sprzyjają oczyszczaniu się modrzewia. Wprowadza się je po pierwszej [[t:trzebiez|trzebieży]], poprzedzonej czyszczeniem.
+----
+Źródło: Jaworski A. "Charakterystyka hodowlana drzew leśnych" Kraków 1995

m/modrzew-charakterystyka-hodowlana.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)