Różnice

Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+====== Lasy grądowe ======
+**Lasy grądowe** (zespoły związku //Carpinion betuli// z klasy //Querco-Fagetea//)
+Zespoły związku //Carpinion// do niedawna były u nas zaliczane do jednego szeroko ujętego zespołu //Querco-Carpinetum medioeuropaeum s.l//. Należą tu wielogatunkowe [[l:las|lasy]] liściaste występujące na [[g:gleba-lesna|glebach]] gliniastych, świeżych lub średnio wilgotnych. Jest to właściwie grupa zespołów o bardzo szerokim zasięgu geograficznym, obejmującym poza Polską obszary wschodniej i środkowej Europy oraz wykazująca wyraźne zróżnicowanie ekologiczne i geograficzne w zależności od panującego klimatu i właściwości gleby.
+Zbiorowiska te występują w całej Polsce, głównie na terenach nizinnych i wyżynnych. W górach, w postaci dobrze wykształconej, spotykamy je na pogórzu do wysokości 400—500 m n.p.m. Nie wymagają one specjalnych warunków klimatycznych, uprzywilejowanych pod względem termicznym.
+Warunki klimatyczne na całej rozległej przestrzeni Polski zasadniczo odpowiadają im. Gleb wymagają żyznych, świeżo-wilgotnych, nie wymagają jednak specjalnego nawodnienia czy wybitnej [[z:zyznosc-gleby|żyzności gleby]]. Płaty tych zespołów z zasady występują na glebach głębokich, gliniastych lub gliniasto-piaszczystych i czasem kamienistych, mniej lub bardziej wilgotnych, lecz mających drenaż wodny. Tam, gdzie woda stagnuje, zbiorowiska grądowe nie występują. Poziom [[w:woda-glebowa|wody]] gruntowej jest głęboki, w miejscach najwilgotniejszych nawet poniżej l m. Właściwości podłoża, zasobnego w [[m:makroelementy-i-mikroelementy-glebowe|składniki mineralne]], oraz wpływ roślinności przyczyniający się do powstawania aktywnej [[p:prochnica-lesna|próchnicy]], powodują wytwarzanie się charakterystycznych dla omawianego zespołu [[g:gleby-brunatne|gleb brunatnych]] lub słabo [[g:gleby-bielicowe|zbielicowanych]].
+Lasy gradowe spotykamy na lessach w Polsce południowej, w dolinach rzecznych, na starszych madach oraz na glebach zasobniejszych moren czołowych i dennych. Na ogół zajmują one miejsca płaskie lub słabo pochyłe i w terenie często graniczą z jednej strony z wilgotnymi łęgami lub olsami, z drugiej zaś z borami mieszanymi. W związku z tym obszary pierwotnie zajmowane przez grądy, które były u nas niewątpliwie rozległe, dziś skurczyły się i w ogromnej większości zostały zamienione na pola uprawne.
+[[g:gatunek|Gatunki]] grądowe wykazują jednak ogromną żywotność, a ponadto są gatunkami pospolitymi w naszym kraju, toteż nieraz mały lasek występujący na właściwym dla zespołu siedlisku ma pełny charakterystyczny dla niego skład florystyczny. W związku z częstym występowaniem tego zbiorowiska, prawie wszystkie nasze prace fitosocjologiczne zawierają opisy jego płatów i dzięki temu możemy podać pełną jego charakterystykę.
+Są to [[d:drzewostan|drzewostany]] wielogatunkowe. Gatunkiem panującym jest przede wszystkim [[g:grab-pospolity|grab]] (//Carpinus betulus//) oraz [[d:dab-quercus|dęby]] (//Quercus robur// i //Q. petraea//). Znaczną rolę mogą odgrywać tutaj również [[l:lipa-drobnolistna|lipa]] (//Tilia cordata//), [[k:klon-acer|klony]] (//Acer pseudoplatanus, A. platanoides, A. campestre//), a czasem także [[w:wiaz-ulmus|wiązy]] (//Ulmus//), zwłaszcza [[w:wiąz-szypułkowy|wiąz szypułkowy]] (//U. laevis//). W niektórych częściach kraju w dużym stopniu występuje [[b:buk-pospolity|buk]] (//Fagus sylvatica//) lub [[s:swierk-pospolity|świerk]] (//Picea abies//).
+[[s:sklad-gatunkowy-drzewostanu|Skład gatunkowy drzewostanów]] grądowych jest bogaty i w różnych płatach różnorodny. Zmienność ta często jest wywołana działalnością gospodarczą człowieka, w wyniku której wycinano w drzewostanie bardziej cenne gatunki, a pozostawiano inne, mniej cenne, bądź jest wynikiem przewagi gatunków żywotniejszych nad słabszymi przy odnawianiu lasu. W ten sposób powstają zubożałe zbiorowiska grądowe.
+Jedne z najlepiej zachowanych zespołów grądowych spotykamy w Puszczy Białowieskiej. Są to drzewostany o budowie wielowarstwowej, w których ponad [[z:zwarcie-drzewostanu|zwartym]] okapem [[k:korona|koron]] grabów wznoszą się korony dębów i lip, a nad nimi górują jeszcze wierzchołki potężnych świerków, nadających swoisty wygląd grądom białowieskim.
+Warstwa [[k:krzewy|krzewów]] bogata, lecz nie osiąga dużego zwarcia z powodu cienistości [[l:las|lasu]]. Zwykle tworzą ją [[l:leszczyna-pospolita|leszczyna pospolita]] (//Corylus avellana//), [[t:trzmielina-brodawkowata|trzmielina brodawkowata]] (//Euonymus verrucosus//) i [[t:trzmielina-pospolita|pospolita]] (//E. europaeus//), wiciokrzew suchodrzew (//Lonicera xylosteum//), [[d:dereń-świdwa|dereń świdwa]] (//Cornus sanguinea//) oraz podrosty lip, grabu, klonu i dębów.
+[[r:runo-lesne|Runo]] osiąga duży stopień pokrycia (60—80%) i składa się z licznych gatunków. Mchy w składzie runa reprezentowane są dość skąpo. Bujność runa uzależniona jest przede wszystkim od stopnia wilgotności podłoża.
+Gatunkami wyróżniającymi grądy od wszystkich innych zespołów w Polsce są: [[g:grab-pospolity|grab zwyczajny]] (//Carpinus betulus//), lipa drobnolistna (//Tilia cordata//} i gwiazdnica wielkokwiatowa (//Stellaria holostea//).
+Gatunkami nadającymi grądom charakterystyczny wygląd są gatunki żyznych gleb liściastych, a więc spotykane również w łęgach i buczynach, takie jak: gajowiec żółty (//Galeobdolon luteurri//), podagrycznik pospolity (//Aegopodium podagraria//, kopytnik pospolity (//Asarum europaeum//), bodziszek cuchnący (//Geranium robertianum//), miodunka ćma (//Pulmonaria obscura//), czworolist pospolity (//Paris quadrifolia//), prosownica rozpierzchła (//Milium effusum//), turzyca leśna (//Carex sylvatica//), niecierpek pospolity (//Impatiens nolitangere//), czyściec leśny (//Stachys sylvatica//).
+Drugą grupę stanowią gatunki występujące również w buczynach: narecznica samcza (//Dryopteris filix-mas//), przytulia (marzanka) wonna (//Galium odoratum =  Asperula odorata//), czernieć gronkowy (//Actaea spicatum//), trędownik bulwiasty (//Scrophularia nodosa//), groszek wiosenny (//Lathyrus vernus//), turzyca palczasta (//Carex digitata//), perłówka zwisła (//Melica nutans//), przylaszczka pospolita (//Hepatica nobilis//).
+Grądy wykazują bardzo dużą zmienność lokalnosiedliskową, związaną z żyznością i wilgotnością gleby.
+Na tej podstawie wyróżnia się trzy grupy podzespołów:
+  * **grądy wysokie** — stosunkowo suche i mezotroficzne, nawiązujące florystycznie do borów;
+  * **grądy typowe** — na świeżych glebach eutroficznych;
+  * **grądy niskie** — na wilgotnych, żyznych glebach, nawiązujące do łęgów.
+Wszystkie te postacie spotyka się w wyróżnianych obecnie na terenie Polski trzech zespołach grądowych:
+  * [[s:subatlantycki-las-grądowy|subatlantycki las grądowy]],
+  * [[s:środkowoeuropejski-las-grądowy|środkowoeuropejski las grądowy]],
+  * [[s:subkontynentalny-las-grądowy|subkontynentalny las grądowy]].

l/lasy-gradowe.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)