Różnice

Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.

Odnośnik do tego porównania

k:kwitnienie-i-owocowanie-drzew-i-krzewow-lesnych [2013/09/15 12:40] (aktualna)
Linia 1: Linia 1:
 +====== Kwitnienie i owocowanie drzew i krzewów leśnych ====== 
  
 +[[k:krzewy|Krzewy]] na ogół wcześniej dojrzewają. Owocowanie [[d:drzewa|drzew]] rozpoczyna się później zwykle dopiero w wieku 15-20 lat. Im bardziej długowieczny jest dany [[g:gatunek|gatunek]], tym wolniejszy jest jego rozwój. Wcześniej owocują osobniki powstałe z odrośli (są bardziej zaawansowane w rozwoju), później - [[d:drzewostan|drzewostany]] powstałe z [[n:nasiona|nasion]]. 
 +
 +Drzewa rosnące na obrzeżach drzewostanów lub w szerokiej więźbie, a więc o [[k:korona|koronach]] lepiej oświetlonych i więcej asymilujących, wcześniej przystępują do owocowania niż znajdujące się w zwartym drzewostanie.
 +Naświetlenie koron sprzyja ich silniejszemu rozwojowi, listowie staje się gęstsze, a zawarty w nich chlorofil intensywniej wykorzystuje energię do przyswajania dwutlenku węgla i budowania związków organicznych wchodzących w skład tkanek roślinnych.
 +
 +Badania wykazały, że czas trwania usłonecznienia w roku zawiązywania [[p:paki-lisciowe-kwiatowe-i-mieszane|pąków kwiatowych]], a konkretnie w czerwcu i w lipcu dla [[s:sosna-zwyczajna|sosny]], wywiera decydujący wpływ na kwitnienie w roku następnym. W przypadku [[s:swierk-pospolity|świerka]] ustalono, że obfity urodzaj szyszek występował wtedy, gdy w czerwcu roku poprzedzającego kwitnienie usłonecznienie wynosiło minimum 9 godzin.
 +
 +Regulując stosunki świetlne w drzewostanie można pobudzać drzewa do częstszego i obfitszego owocowania. Gatunki cienioznośne wymagają pod tym względem intensywniejszej ingerencji, gdyż utrzymują się w silnym [[z:zwarcie-drzewostanu|zwarciu]] aż do późnego wieku. Gatunki światłożądne z biegiem czasu same się prześwietlają i przerzedzanie drzewostanu nie wywołuje u nich tak silnych efektów jak u znoszących ocienienie [[b:buk-pospolity|buka]], [[j:jodla-pospolita|jodły]] czy świerka.
 +
 +Ważną rolę w indykacji kwitnienia przypisuje się czynnikowi termicznemu. Wysoka średnia [[k:klimatyczne-czynniki-siedliska-temperatura-powietrza|temperatura]] dobowa w porze zawiązywania [[k:kwiaty|kwiatów]], tj. na przełomie czerwca i lipca dla świerka i w lipcu dla sosny, wpływa w istotny sposób na obfitość kwiatów żeńskich. Warunki cieplne wpływają również na rozmieszczenie kwiatów w koronie świerków i sosen.
 +
 +Jako nie poddające się wpływom działalności człowieka należy wymienić warunki ogólnego klimatu, charakteryzujące dany obszar. Największy wpływ na owocowanie wywiera temperatura. Im surowsze pod tym względem są [[k:klimatyczne-czynniki-siedliska|warunki klimatyczne]], tym rzadsze i mniej wydajne są lata urodzaju. Wszystkie też gatunki obradzają rzadziej i skąpiej w wysokich górach lub na północy Europy, niż na nizinach lub w krajach południowych. Wraz z osłabieniem urodzaju idzie zmniejszenie się wielkości i ciężaru [[o:owoce|owoców]] i nasion.
 +
 +Wystąpienie owocowania w danym roku w znacznym stopniu zależy od aktualnego układu warunków meteorologicznych. Najsilniejszą przeszkodą do wytworzenia nasion są późne przymrozki bądź napływ mroźnego powietrza na wiosnę w okresie kwitnienia lub zawiązywania się owoców. Najwrażliwsze są drzewa i krzewy kwitnące wczesną wiosną, np. [[b:brzoza-brodawkowata|brzoza]], [[o:olsza-alnus|olsza]], [[l:leszczyna-pospolita|leszczyna]]. Silne obniżenie temperatury może zresztą zaszkodzić nawet gatunkom stosunkowo późno się rozwijającym.
 +
 +Do znacznego zmniejszenia lub nawet całkowitego zniszczenia plonu mogą doprowadzić klęski żywiołowe: silne [[k:klimatyczne-czynniki-siedliska-wiatr|wiatry]], burze, grady a także długotrwała susza. Susze zawsze wpływają na niedokształcenie owoców i nasion. Obfite opady atmosferyczne w czasie kwitnienia utrudniają proces zapylenia. Porywiste wiatry przedwcześnie otrząsają znaczne ilości niedojrzałych owoców.
 +
 +Obfity urodzaj szyszek i nasion jest związany ze zużyciem znacznych ilości substancji odżywczych, zmniejsza zatem zasobność [[g:gleba-lesna|gleby]] w [[m:makroelementy-i-mikroelementy-glebowe|składniki mineralne]]. Proces ten może być jednym z czynników modyfikujących okresowość obradzania. W Finlandii ustalono, że na trzech typach siedliskowych o wzrastającej żyzności - wrzosowym, brusznicowym i borówkowym - urodzaj nasion u sosny kształtuje się odpowiednio jak: 1:2:3.
 +
 +Stwierdzono, że na glebach żyznych i odpowiednio wilgotnych drzewa i całe drzewostany później wkraczają w okres owocowania niż na glebach suchych i ubogich, ale za to owocują obficiej i częściej.
 +Poszczególne gatunki obradzają w różnych ilościach i powtarzają owocowanie w różnej [[l:lata-nasienne-i-ciezar-1000-szt-nasion|długości okresach]]. Na ogół gatunki ciężkonasienne obradzają rzadziej niż lekkonasienne. Uszeregowanie gatunków według długości okresów powtarzania się lat urodzaju mniej więcej odpowiada kolejności, w jakiej zwiększa się ciężar nasion.
 +
 +Z powyższego wynika, że gatunki lekkonasienne owocują częściej, natomiast ciężkonasienne owocują rzadziej. Znajduje to swoje uzasadnienie w dysproporcji ilości składników pokarmowych, jakie np. przeznacza na jednorazowe wytworzenie
 +nasion brzoza, owocująca prawie corocznie, i buk, który owocuje o wiele rzadziej.
 +W naszym klimacie niemal corocznie obradzają [[t:topola-populus|topole]], [[w:wierzba-salix|wierzby]], olsze i [[w:wiaz-ulmus|wiąz]] jak również większość krzewów. Stosunkowo często obradzają [[k:klon-acer|klony]], [[l:lipa-tilia|lipy]] i [[j:jesion-wyniosly|jesion]], natomiast rzadziej owocuje [[d:dab-quercus|dąb]], a najrzadziej [[b:buk-pospolity|buk]]. Drzewa iglaste obradzają obficiej co kilka lat.
 +
 +W okresie między latami obfitego urodzaju spotyka się mniejszą lub większą liczbę drzew owocujących. Wiąże się to z dużą zmiennością osobniczą drzew w drzewostanie. Nie wszystkie bowiem drzewa owocują w jednym roku nasiennym. Niektóre obradzają jeszcze przed rokiem nasiennym lub tuż po nim, inne częściej powtarzają owocowanie, są i takie, które w ogóle skąpo obradzają. Różnice te pozostają w związku bądź z różnym usytuowaniem drzew w drzewostanie, różnym rozwojem ich aparatu asymilacyjnego, bądź zmiennością indywidualną podłoża dziedzicznego. Drzewa korzystające z większego dostępu światła, o bogato ulistnionej, szerokiej koronie, obradzają częściej i obficiej. Drzewa przytłumione, odwrotnie - dają mniejszy i rzadziej powtarzający się urodzaj.
k/kwitnienie-i-owocowanie-drzew-i-krzewow-lesnych.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)