Różnice

Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+====== Korona drzewa ======
+{{ :k:korona.jpg?nolink&450|}}
+U młodocianej siewki [[d:drzewa|drzewa]] lub [[k:krzewy|krzewu]] częścią nadziemną jest ulistniony [[p:pędy|pęd]]. Pierwszy pęd rozwija się z pąka zarodkowego podczas kiełkowania [[n:nasiona|nasienia]] i rośnie prosto ku górze, a więc w kierunku przeciwnym do wzrostu [[k:korzeń|korzenia]] zarodkowego, wykazując geotropizm ujemny. Już na jednorocznym pędzie często oprócz pąka wierzchołkowego występują pąki boczne, rozmieszczone wzdłuż jego osi. W następnym roku z pąka wierzchołkowego wyrasta nowy pęd, który łącznie z poprzednim tworzy oś główną nadziemnej części siewki, z pąków bocznych zaś powstają pędy boczne, jako odgałęzienia osi głównej, czyli osie boczne. Z kolei zawiązują się nowe pąki, wierzchołkowe i boczne, z których później powstaje nowy, następny rocznik pędów. W miarę więc wzrostu nadziemnej części rośliny postępuje jej rozgałęzianie się.
+Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje rozgałęzienia: **dichotomiczne** i **boczne**. Wyróżniany niekiedy pseudodichotomiczny sposób rozgałęzienia jest szczególnym przypadkiem rozgałęzienia bocznego.
+Cechą charakterystyczną każdego drzewa jest to, że na pewnej wysokości nad ziemią [[p:pien|pień]] tworzy zespół konarów i gałęzi, który nazywamy **koroną**.
+Spośród licznych właściwości morfologicznych, pod wpływem których kształtują się korony drzew, dwie wysuwają się na plan pierwszy, a mianowicie: stosunek przyrostu osi bocznych do przyrostu osi głównej i sposób powstawania nowych pędów. Rozgałęzianie się pędów u drzew postępuje w pewnej określonej kolejności. Z pierwszej łodygi tworzącej oś pierwszego rzędu, wyrastają łodygi boczne, czyli osie drugiego rzędu, te zaś dają początek osiom coraz wyższych rzędów.
+{{ :k:korona_2.jpg?nolink&300|}}
+U naszych roślin drzewiastych możemy wyróżnić dwa zasadnicze typy wzrostu:
+  * [[m:monopoidalny-typ-wzrostu|monopodialny]],
+  * [[s:sympodialny-typ-wzrostu|sympodialny]].
+Korona drzewa może być osadzona na pniu na różnej wysokości nad ziemią. Drzewa rosnące pojedynczo na otwartej przestrzeni (np. [[s:swierk-pospolity|świerki]]) mają korony osadzone nisko, niekiedy sięgające aż do ziemi. Podobne zjawisko występuje u drzew rosnących w [[d:drzewostan|drzewostanie]], ale tylko w młodym wieku. Drzewa starsze, rosnące w drzewostanie w [[z:zwarcie-drzewostanu|zwarciu]], mają zwykle koronę osadzoną wysoko, a dolna część pnia jest pozbawiona gałęzi wskutek tzw. naturalnego [[o:oczyszczanie-się-pnia|oczyszczania]] się pnia, które odbywa się również u drzew samotnie rosnących, ale w zwartych drzewostanach zaczyna się wcześniej i przebiega intensywniej. Wskutek tego drzewa wyrosłe w odpowiednim zwarciu mają korony osadzone wyżej i pnie lepiej „oczyszczone" niż drzewa wyrosłe na otwartej przestrzeni.
+Kształt korony zależy przede wszystkim od dwóch czynników: od kąta, pod jakim gałęzie pierwszego stopnia (konary) odchodzą od osi głównej (pnia) oraz od ich długości. Im bardziej rozwarty jest kąt i im dłuższe są gałęzie, tym korona jest szersza i odwrotnie.
+Na kształt korony ma również wpływ ugałęzienie drugiego stopnia oraz zmiana wielkości kątów wzdłuż osi głównej; gałęzie dolne zwykle odchodzą od pnia pod kątem większym niż gałęzie górne.
+Stosunek korony do pnia, układ gałęzi i ich wzajemne położenie względem siebie są cechami charakterystycznymi, na podstawie których możemy odróżnić w stanie bezlistnym poszczególne gatunki drzew. Kształt korony decyduje więc o wyglądzie drzewa, czyli o jego przekroju, a tym samym i o jego znaczeniu krajobrazowym. Ma to również duże znaczenie z punktu widzenia [[h:hodowla-lasu|hodowli lasu]], np. powstawanie w drzewostanie przerostów, rozpieraczy czy drzew przygłuszonych.
+U drzew iglastych, o monopodialnym typie wzrostu, pęd roczny kończy się pąkiem wierzchołkowym, poniżej którego skupia się nibyokółek pąków bocznych. Z pąka wierzchołkowego wyrasta pęd wierzchołkowy, a z pąków bocznych powstaje pozorny okółek pędów bocznych I rzędu. Na osi głównej co roku przybywa nowy okółek osi bocznych, z liczby więc okółków można określić wiek pnia lub gałęzi, a miarą długości przyrostu rocznego jest odstęp pomiędzy dwoma kolejnymi okółkami.
+Niekiedy drzewa liściaste odznaczające się monopodialnym typem wzrostu (np.[[j:jesion-wyniosly|jesion]], [[k:klon-acer|klon]] i [[d:dab-quercus|dąb]]), wykształcają w młodym wieku koronę podobną pod względem symetrii do drzew iglastych, która jednak na skutek obumierania w późniejszym wieku licznych pędów oraz wzmagającego się przyrostu osi bocznych zanika. Wcześniej i wyraźniej zanik symetrii następuje u tych gatunków drzew liściastych, które odznaczają się sympodialnym typem wzrostu. Wskutek silnego przyrostu osi bocznych korona u tych gatunków drzew ulega w późniejszym wieku charakterystycznemu spłaszczeniu (np. [[b:brzoza-betula|brzoza]], [[t:topola-populus|topola]] i [[l:lipa-tilia|lipa]]).
+Formę pośrednią między typową koroną drzew liściastych i typową koroną drzew iglastych wykazuje np. korona [[o:olsza-alnus|olszy]], a także starszej [[s:sosna-zwyczajna|sosny]] rosnącej w luźnym [[z:zwarcie-drzewostanu|zwarciu]]. Olsze mają koronę zbudowaną symetrycznie wokół pnia zbliżonego do typowej strzały; pokrój korony starszych sosen zmienia się o tyle, że osie boczne w późniejszym wieku zrównują się lub nawet przewyższają oś główną.
+Kąt nachylenia osi pędów pierwszego rzędu do osi pnia jest bardzo charakterystyczną cechą morfologiczną korony. Szczególnie mały kąt odchylenia występuje u tzw. **form piramidalnych**, u których osie boczne przebiegają prawie równolegle do pnia, a wierzchołki często nawet wyginają się ku osi głównej. U wielu drzew kąt nachylenia jest zmienny wzdłuż całej osi bocznej; np. u niektórych topól gałęzie przy nasadzie odchylają się nieznacznie, tworząc kąt ostry, jednak w pewnej odległości od nasady wyginają się tak, że ich kąt odchylenia znacznie się zwiększa, a wreszcie wierzchołek gałęzi wygina się znów łukowato ku górze, wskutek czego gałąź przybiera kształt esowaty.
+Zobacz także w [[http://pl.wikipedia.org/wiki/Korona_drzewa|Wikipedia, wolna encyklopedia]]

k/korona.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)