Sorbus aucuparia L. CRANTZ. — jarząb pospolity (j. zwyczajny)

Krzew lub drzewo wysokości 15 (20) m, o koronie zaokrąglonej, pniu walcowatym, pokrytym szarą, gładką korą.

Młode pędy owłosione, starsze nagie, szarobrązowe; pąki wydłużone, stożkowate, owłosione. Liście długości do 20 cm, pierzaste, złożone z 9—15 listków; listki piłkowane z wyjątkiem dolnej ich części, matowozielone, na dolnej stronie sinawe. Kwitnie w maju.

Kwiaty białe, średnicy do 1 cm, zebrane w baldachogrona, pachnące. Owoce jabłkowate, kuliste, przed dojrzeniem pomarańczowe, potem jaskrawoczerwone, średnicy około 8 mm, cierpkie, dojrzewają we wrześniu. Nasiona mają dużą zdolność kiełkowania. Przed wiosennym wysiewem należy je stratyfikować.

Drewno rozpierzchłonaczyniowe, z szerokim, czerwonobiałym bielem i czerwonawobrązową twardzielą, twarde i ciężkie, trudno łupliwe; użytkowane do wyrobów stolarskich i tokarskich, a także do wyrobu intrumentów muzycznych. Kora zawiera około 7% garbników; owoce i liście zawierają witaminę C. W owocach występuje karoten w ilości przewyższającej dwukrotnie jego ilość w marchwi. Owoce zawierają alkaloid sorbinę, która nadaje im gorzki smak i powoduje, że są one niejadalne.

Jarząb pospolity ma także zastosowanie w różnych rodzajach zadrzewień w krajobrazie otwartym, jako piękny krajowy gatunek, bardzo zmienny, tworzący liczne odmiany i formy.

Jarząb pospolity występuje niemal w całej Europie z wyjątkiem najbardziej południowych regionów Europy, w Azji Mniejszej, na Krymie, Kaukazie. W Polsce spotykamy go w lasach i zaroślach na całym niżu i w górach po strefę kosodrzewiny, pod względem gleby jest mało wymagający, rośnie nawet na piaskach. Znosi ocienienie i jest odporny na mrozy. Rośnie szybko, lecz około 20—30 roku życia przyrost na wysokość słabnie; żyje do 60 lat. System korzeniowy rozrasta się silnie, lecz jest płytki. Daje odrośle z pnia, a także z korzeni. W biocenozie lasu odgrywa ważną rolę; jest żywicielem licznych pożytecznych gatunków owadów i wielu ptaków. Kwiaty dostarczają pokarmu (nektaru, pyłku) gatunkom owadów pasożytujących na gąsienicach owadów szkodliwych dla lasu.