JABŁOŃ DZIKA — Malus sylvestris Mili.

Jabłoń dzika (płonka) występuje w znacznej części Europy zachodniej i środkowej. Na północy granica jej zasięgu przebiega przez środkową Norwegię i północną Szkocję, a na południu wzdłuż wybrzeży Morza Śródziemnego. W europejskiej części Rosji płonka występuje na znacznym obszarze Niżu Wschodnioeuropejskiego, dochodząc do Krymu.

Jabłoń dzika jest domieszką w wielogatunkowych lasach, zazwyczaj w drugim piętrze. Na wschodzie Europy wchodzi w skład zarośli w strefie lasostepu, a nawet stepu. Jest gatunkiem nizinnym, ale w południowej Europie występuje także w górach. W Alpach sięga do 1580 m npm, a w górach Bułgarii do 1500 m npm (Boratyńska 1990).

W Polsce występuje w rozproszeniu na obszarze całego kraju, zawsze jednak sporadycznie. Rośnie na niżu oraz Pogórzu Karpackim i Przedgórzu Sudeckim. W rejonach górskich spotykana jest rzadko, nie przekracza zasadniczo 900 m npm. Najwyższe stanowiska osiąga w Bieszczadach (Połonina Wetlińska — 1200 m npm) i w Gorcach (910 m npm) (Boratyńska 1990). Określenie naturalnego występowania płonki jest niekiedy bardzo trudne lub niemożliwe z uwagi na istnienie całego szeregu form pośrednich między tą jabłonią a odmianami hodowlanymi.

Płonka wymaga umiarkowanie ciepłych warunków klimatycznych. Jest ona gatunkiem światłożądnym i znosi ocienienie tylko okresowo. Wymaga gleb świeżych, zasobnych w składniki pokarmowe i najczęściej rośnie na bogatych w związki zasadowe glebach brunatnych (Mayer 1977, Zarzycki 1984).

Mimo że jabłoń dzika stanowi cenną domieszkę biocenotyczną, należy do drzew tylko sporadycznie spotykanych w naszych lasach. Najodpowiedniejsze warunki znajduje na żyznych siedliskach lasu świeżego i lasu wilgotnego. Rzadko rośnie na siedliskach mezo- i acidofilnych lasów mieszanych i borów mieszanych. W górach spotykana jest w lesie łęgowym górskim (olszynka karpacka w Bieszczadach i na Babiej Górze). Natomiast cieniste siedliska lasowe z udziałem buka i jodły są głównym czynnikiem ograniczającym jej występowanie.

Jabłoń dzika występuje najczęściej w warstwie odnowienia lub podszytu. Osiąga niższe piętra drzewostanu głównie w warunkach żyznych, mezo- lub higrofilnych gleb, przy sprzyjających warunkach świetlnych, czyli przy rozluźnionym zwarciu pułapu koron (Balcerkiewicz 1990). „Zasady hodowli lasu” zalecają jabłoń na siedlisko boru mieszanego świeżego jako domieszkę pomocniczą. Płonka częściej towarzyszy świetlistym drzewostanom dębowym niż silnie ocieniającym buczynom.

Jabłoń (odmiany uprawowe) należy do drzew wrażliwych na SO2 i mniej wrażliwych na HF, ozon oraz PAN.

W młodym wieku rośnie stosunkowo szybko, w wieku 11 lat osiąga wysokość 220 cm (Bühler 1918), a w wieku dojrzałym 10-15 m (Mayer 1977).

Odnawianie jabłoni w naszych drzewostanach następuje przypadkowo, jeżeli w ich składzie występują dojrzałe okazy tego gatunku, często też dzięki antropo-i zoochorii. Z uwagi na dużą wartość biocenotyczną wskazane jest zwiększenie jej udziału w naszych lasach. W opracowaniach leśno-hodowlanych brak jest danych dotyczących zasad wprowadzania płonki do lasów. Należy ją wysadzać na obrzeżach lasu, w pobliżu dróg i polan śródleśnych, a także w sąsiedztwie poletek łowieckich. Z uwagi na podobne wymagania siedliskowe jak w przypadku trześni, powinna być wprowadzona w miejscach prześwietlonych, jednostkowo lub grupowo. Wysadzać należy sadzonki 1-3-letnie (1/0, 1/1, 1/2) w więźbie 1,2 x 1,2 m do 2 x 2 m. Glebę przygotowujemy w talerze, a sadzimy w jamkę.

Źródło: Jaworski A. „Charakterystyka hodowlana drzew leśnych” Kraków 1995