Górnoreglowy bór karpacki

Górnoreglowy bór karpacki (karpacki bór świerkowy regla górnego)Phlagiothecio-Piceetum tatricum (SZAF., PAWŁ., KULCZ. 1923) W. MAT. 1976

W górach odpowiednikiem nizinnych borów sosnowych są bory świerkowe i niektóre jodłowe, należące do tego samego związku Vaccinio-Piceion. Zespół Plagiothecio-Piceetum tatricum rozwija się głównie w piętrze regla górnego na wysokości 1100—1500 m, gdzie jest jedynym panującym zespołem, występującym u nas w najwyższych rejonach górskich, przede wszystkim w Tatrach i Beskidach.

W zespole tym warstwę drzew tworzy wyłącznie świerk, bo tylko on może wytrzymać panujące na tych wysokościach trudne warunki klimatyczne. Drzewostan jest tu dosyć zwarty i cienisty; rozluźnia się on stopniowo, w miarę zbliżania się do górnej granicy lasu, powyżej której wśród kosodrzewiny rosną tylko rozproszone pojedyncze grupy świerka. Także pokrój tych drzew się zmienia. W niższych położeniach świerki są wysokie i gonne, w miarę zaś wznoszenia nad poziom morza stają się coraz niższe i często uszkodzone przez wiatr i okiść. W miejscach szczególnie wystawionych na działanie wiatru przybierają one kształt sztandarowy. Starsze gałęzie po uschnięciu pozostają na ogół na pniu, sięgając aż do ziemi i nadając charakterystyczny wygląd zbiorowisku górnoreglowemu. W zwartych drzewostanach podszycie jest bardzo ubogie.

Typowe dla zespołu runo rozwija się zazwyczaj płatami, w miejscach najbardziej zacienionych prawie zupełnie nie występuje, w miejscach widnych natomiast i na polankach ustępuje bujnie rozwijającym się borówczyskom. W runie występuje stosunkowo niewiele roślin; główną rolę odgrywają tutaj mchy oraz masowo rosnący tu trzcinnik owłosiony (Calamagrostis villosa).

Poza świerkiem gatunkami charakterystycznymi dla zespołu są często występujące: podrzeń żebrowiec (Blechnum spicant), paproć (narecznica) górska (Oreopteris limbosperma = Dryopteris oreopteris), wietlica alpejska (Athyrium distentifolium = A. alpestre), listera sercowata (Listera cordata), kosmatka żółtawa (Luzula luzulina = L. flavescens), widłak jałowcowaty (Lycopodium annotinum), wroniec widlasty = widłak wroniec (Huperzia selago = Lycopodium selago), liczydło górskie (Streptopus amplexifolius) oraz mszaki: fałdownik rzemienisty (Rhytidiadelphus loreus), płaszczeniec falisty (Plagiothecium undulatum), torfowiec Girgensohna (Sphagnum girgensohnii), Barbilophozia floerkei i B. lycopodioides.

Z gatunków charakterystycznych dla rzędu i klasy często występują tutaj narecznica szerokolistna (Dryopteris dilatata = D. austriaca), podbiałek alpejski (Homogyne alpina) i borówka czarna (Vaccinium myrtillus).

Karpacki bór świerkowy występuje na podłożu krzemianowym, w Tatrach na granicie, w Beskidach zaś na utworach fliszowych. Warunki glebowe, jakie się w nim wytwarzają, są wszędzie dość podobne dzięki silnemu wpływowi roślinności, zwłaszcza świerka, na przebieg procesów glebowych. Prawie wszędzie występuje gruba warstwa butwiny kwaśnej, mało aktywnej, przyczyniającej się do bielicowania gleby. Bielicowanie to jednak nie posuwa się zbyt daleko, co pozostaje w związku ze swoistymi warunkami występującymi w górach i przeciwdziałającymi zróżnicowaniu się profilu. Płytkość profilu ułatwia wzbogacenie gleby w substancje mineralne, które powstają z wietrzenia skały macierzystej, a urozmaicona rzeźba terenu powoduje spływ wody deszczowej po zboczach i utrudnia jej wsiąkanie w kierunku pionowym.

g/gornoreglowy-bor-karpacki.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:39 (edycja zewnętrzna)